تلاش غربی‌ها برای به شکست کشاندن مذاکرات / بریتانیا و فرانسه هم ایران را به تلاش برای ساخت بمب هسته‌ای متهم کردند
اظهارنظرهای غیرسازنده از سوی طرف‌های مذاکراتی ایران که از یک سو اتهام‌زنی و از سوی دیگر تهدید می‌کنند، باعث شده است تا نگرانی‌ها در خصوص جدیت طرف‌های غربی برای رسیدن به نتیجه مطلوب در مذاکرات مورد تردید قرار بگیرد.
اعتمادآنلاین| قرار است امروز دور هفتم مذاکرات هسته‌ای در وین [دور نخست مذاکرات در دولت سیزدهم] بعد از یک هفته توقف از سر گرفته شود، اما همزمان دولت‌های اروپایی همصدا با امریکا، ایران را متهم به تلاش برای اطاله مذاکرات با هدف رسیدن به مواد شکافت‌پذیر لازم برای تولید سلاح هسته‌ای کردند. اظهارنظرهای غیرسازنده از سوی طرف‌های مذاکراتی ایران که از یک سو اتهام‌زنی و از سوی دیگر تهدید می‌کنند، باعث شده است تا نگرانی‌ها در خصوص جدیت طرف‌های غربی برای رسیدن به نتیجه مطلوب در مذاکرات مورد تردید قرار بگیرد.
به گزارش روزنامه اعتماد، دولت ایالات متحده امریکا که تا روز چهارشنبه، هنوز برای شرکت در ادامه مذاکرات اعلام آمادگی نکرده بود و مقام‌های ارشد دیپلماتیک این کشور به رسانه‌ها گفته بودند که هنوز تاریخ ازسرگیری مذاکرات‌شان قطعی نشده است، چهارشنبه مجموعه‌ای از تحریم‌های جدید را علیه مقام‌های ایرانی اعلام کردند. اعلام تحریم‌های جدید امریکا با واکنش سخنگوی وزارت امورخارجه مواجه شد که تاکید کرد تشدید تحریم‌ها، اهرم فشاری به امریکا در مذاکرات نمی‌دهد.
همزمان شبکه «المیادین»، عصر چهارشنبه، به نقل از چند منبع آگاه خبر داد که هیات اعزامی ایران به مذاکرات وین پنج شرط برای 1+4 دارد. به گزارش فارس، این شبکه لبنانی به نقل از منابع مذکور نوشت: «خواسته‌ها اولا رفع تحریم‌های مربوط به توافق هسته‌ای و... است.» این منابع اضافه کردند: «از جمله شروط همچنین راستی‌آزمایی درباره رفع تحریم‌ها و کسب ضمانت است.» بنا بر این گزارش، «از جمله دیگر شروط هیات ایرانی در گفت‌وگوهای وین، جبران خسارت‌های ایران و بازگشت تمامی طرف‌ها به تعهدات ذیل توافق است.»
امروز؛ زمان از سرگیری دور هفتم مذاکرات
یک روز بعد از آنکه رسانه‌های ایران به نقل از علی باقری‌کنی، معاون سیاسی وزارت امورخارجه و رییس هیات مذاکره‌کننده ایرانی تاریخ از سرگیری مذاکرات را روز پنجشنبه اعلام کردند، انریکه مورا، دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی توییتر این خبر را تایید کرد. این تاریخ در شرایطی تایید شد که «مقام ارشد دیپلماتیک امریکایی» در گفت‌وگو با رسانه‌های غربی مدعی شده که تاریخ نشست هنوز نهایی نشده است. این خبر را خبرگزاری رویترز و لورا روزن، خبرنگار مستقل به نقل از مقام ارشد وزارت خارجه امریکا منتشر کرده‌اند. انریکه مورا در پیام خود نشست پنجشنبه را ادامه دور هفتم مذاکرات توصیف کرده است نه دور هشتم که به معنای استمرار دور قبل، به‌‌رغم توقف یک هفته‌ای مذاکرات است. شش دور پیشین مذاکرات از سیزدهم فروردین ماه سال جاری تا اواخر خرداد ماه در وین برگزار شده بود و به دلیل تغییر دولت در ایران، 5 ماه میان آخرین دور مذاکرات تیم پیشین با از سرگیری مذاکرات فاصله افتاد. سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران این هفته اعلام کرده بود که اعضای تیم مذاکره‌کننده ایرانی در طول روزهای گذشته در وین به رایزنی‌های
کارشناسی خود ادامه می‌دادند. این اظهارات توسط میخاییل یولیانف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین هم این خبر را تایید کرده است و در توییتر نوشت: «دیدارهای غیررسمی در راستای آمادگی برای از سرگیری هفتمین دوره مذاکرات، پیش از این آغاز شده‌اند.»
اظهارات وزرای خارجه بریتانیا و فرانسه
در شرایطی که مقام‌های بدون نام امریکا به صورت گسترده در حال اتهام‌زنی به طرف ایرانی هستند که تلاش دارد با اطاله مذاکرات، ذخیره اورانیوم غنی شده خود را به حدی برساند که توانایی ساخت سلاح هسته‌ای داشته باشد، وزرای خارجه فرانسه و بریتانیا، دو قدرت اروپایی عضو برجام هم با تکرار ادعایی مشابه در آستانه از سرگیری مذاکرات هسته‌ای نگرانی‌ها در مورد شکست مذاکرات را افزایش داده‌اند.
لیز تراس، وزیر خارجه بریتانیا در اظهاراتی که به نظر می‌رسد با هدف افزایش فشار به ایران بیان شده، در سخنانی در اندیشکده چتم‌هاوس گفته است: «این آخرین بخت برای ایران است که همکاری کند و من عمیقا از آنها می‌خواهم که این کار را بکنند، چراکه ما عزم جدی داریم که در همکاری با متحدان‌مان اجازه ندهیم ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند. در نتیجه آنها باید به اجرای برجام برگردند و این منافع آنها را هم تامین می‌کند.»
وزیر خارجه فرانسه هم در نشست یک کمیته پارلمان با اشاره به دور هفتم مذاکرات ایران و 1+4 گفته است: «برخی عناصر مذاکرات چندان دلگرم‌کننده نبود.» ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه ادامه داد: «ما این احساس را داریم که ایرانی‌ها می‌خواهند مذاکرات طولانی شود و هر چه طولانی‌تر شود آنها از تعهدات‌شان دورتر می‌شوند و به ظرفیت برای تولید سلاح هسته‌ای نزدیک‌تر می‌شوند.» وزیر خارجه فرانسه گفته است که پیشنهادات ایران را مبنایی برای رسیدن به یک توافق نمی‌داند.
اظهارنظر دو طرف اروپایی برجام در حالی بیان می‌شود که دو روز قبل از آنها سومین کشور اروپایی آلمان هم در اظهارنظری رسمی، پیشنهادهای ایران را غیرقابل قبول توصیف کرده بود. سخنگوی وزارت خارجه آلمان گفته بود: «ما پیشنهادها را با دقت و به‌طور کامل بررسی کردیم و به این نتیجه رسیدیم که ایران تقریبا تمام مصالحه‌هایی را که قبلا در ماه‌ها مذاکره سخت به دست آمده بود، نقض کرده است. این پیشنهادها پایه‌ای برای پایان موفقیت‌آمیز گفت‌وگوها نیست.» با تغییر روز گذشته در دولت آلمان، هنوز موضع دولت جدید در مورد مذاکرات وین مشخص نشده است. آنالنا بائربوک از حزب سبز به عنوان وزیر خارجه آلمان معرفی شده است.
تحریم‌های جدید امریکا
امریکا درست مانند دوره پیشین مذاکرات بعد از اعلام تاریخ دور بعدی نشست، تحریم‌های جدیدی را علیه ایران اعلام کرد. بار پیش، همزمان با اعلام زمان برگزاری دور هفتم گفت‌وگوهای وین (دور نخست گفت‌وگوها در دولت سیزدهم) دولت امریکا تحریم‌هایی تحت عنوان مبارزه با توسعه برنامه پهپادی ایران علیه برخی مقام‌های، افراد و اشخاص حقوقی ایرانی اعلام کرد. حالا بار دیگر همزمان با اعلام تاریخ از سرگیری دور هفتم مذاکرات امریکا به بهانه حقوق بشر، در کنار سوریه و اوگاندا، تحریم‌هایی را علیه 8 فرد و 4 نهاد ایرانی اعمال کرده است.
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران سه‌شنبه‌شب با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی توییتر در واکنش به تحریم‌های جدید امریکا نوشت: «حتی در میانه گفت‌وگوهای وین، امریکا از اعمال تحریم علیه ایران دست بر نمی‌دارد. سخنگوی دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: واشنگتن قادر به درک این مساله نیست که کارزار شکست حداکثری و گشایش دیپلماتیک نقیض هم هستند.» وی افزود: «تشدید تحریم‌ها، نه تنها اهرم نمی‌سازد، بلکه در تضاد با جدیت و حسن نیت ادعایی است.»
اظهارات تهدیدآمیز مقام‌های امریکایی
علاوه بر اعلام تحریم‌های جدید، مقام‌های امریکایی در گفت‌وگوهایی با خبرنگاران تهدیدهایی را علیه ایران مطرح کرده‌اند. یکی از این مقا‌م‌ها تلویحا تهدید کرده است که اگر توافقی برای توقف پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران تا پایان سه ماهه اول سال 2022 (اواسط فروردین 1401) به دست نیاید، زمان تصمیم‌گیری برای استفاده از گزینه نظامی یا «اهرم‌های دیگر» برای مقابله با برنامه هسته‌ای ایران فرا می‌رسد. این اظهارنظرها با تکیه بر مفهوم ادعایی «فرصت گریز هسته‌ای» مطرح می‌شود که به ادعای دولت‌های غربی به معنای زمانی است که ایران برای رسیدن به میزان مواد شکافت‌پذیر کافی برای تولید دست‌کم یک بمب هسته‌ای دست پیدا کند. در طول دو دهه گذشته، دولت ایران همواره تاکید کرده که هدف برنامه هسته‌ای ایران کاملا صلح‌آمیز است و اساسا مفهوم گریز هسته‌ای در مورد برنامه هسته‌ای ایران معنایی ندارد. لورا روزن، خبرنگار مستقل در گزارشی می‌نویسد که یک دیپلمات ارشد ایالات متحده دوشنبه هفته جاری به او گفته است: «ما [امریکا] خودمان را برای جهانی آماده می‌کنیم که به دلیل اقدامات ایران، دیگر برجامی وجود ندارد که به آن باز گردیم.»
یک مقام ارشد دیگر امریکایی با اشاره به مفهوم ادعایی «گریز هسته‌ای» به لورا روزن گفته است: «نگرانی این است که در فصل نخست سال آینده [2022] فرصت گریز هسته‌ای ایران آنقدر ناچیز شود که در حاشیه خطای محاسبه قرار بگیرد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، جلسات حضوری‌اش را فقط هر هفته یک بار برگزار می‌کند. ایرانی‌ها هم چندان در روشن نگهداشتن دوربین‌ها خوب عمل نمی‌کنند. ما می‌توانیم وارد دوره‌ای شویم که آنها به سرعت وارد مرحله‌ای شوند که میزان لازم اورانیوم فوق‌العاده غنی شده برای رسیدن به یک بمب هسته‌ای در اختیار داشته باشند. البته این به معنای این نیست که آنها به سلاح اتمی دست پیدا کنند، گزارش‌ها نشان می‌دهد که یک تا دو سال از زمان تامین اورانیوم لازم برای رسیدن به سلاح هسته‌ای وقت لازم است.» این مقام امریکایی ادامه داده است: «تاکنون به این اندازه به این شرایط نزدیک نبوده‌ایم. حتی پیش از توافق موقت ژنو که پاییز سال 1392 به دست آمد، ارزیابی ما از فرصت [گریز هسته‌ای] در آن دوران دو یا سه ماه بود.»
این مقام امریکایی ادامه داده است: «ایران با پس گرفتن تقریبا همه چیزهایی که عراقچی [رییس پیشین تیم مذاکره‌کننده ایران] مذاکره کرده بود، در واقع تلاش می‌کند تا زمان در اختیار خود را افزایش دهد.» این مقام امریکایی در اظهاراتی تهدیدآمیز گفته است: «ما می‌توانیم این زمان را با استفاده از اهرم‌های نظامی یا گزینه‌های دیگر افزایش دهیم.» وی ادامه داد: «زمان استفاده از این گزینه‌ها، باید ارزیابی شود. اگر شواهد موثقی داشتیم که برای تولید مواد قابل استفاده در سلاح هسته‌ای حرکت می‌کنند یا برنامه طراحی نظامی‌سازی برنامه هسته‌ای شان را پیگیری می‌کنند، احتمال استفاده از این گزینه‌ها بیشتر می‌شود.» او در مورد زمان احتمالی استفاده از این گزینه‌ها گفته است: «اگر به اواخر فصل اول سال 2022 برسیم که فرصت لازم به زمان حاشیه خطا برسد، آنگاه در زمان لازم تصمیم می‌گیریم و در این خصوص تصمیمی گرفته خواهد شد.»
ایران دنبال بمب نیست
ویلیام برنز، رییس سازمان اطلاعات مرکزی امریکا (CIA) روز دوشنبه در اظهاراتی در یک رویداد که توسط روزنامه وال‌استریت ژورنال برگزار شده بود، تاکید کرد: «سازمان هیچ شواهدی مبنی بر اینکه رهبری ایران تصمیمی برای حرکت به سمت تسلیحاتی کردن برنامه هسته‌ای داشته باشد، پیدا نکرده است.» با این حال، رییس سازمان بدنام جاسوسی امریکا که خود پیش‌تر بخشی از تیم مذاکره‌کننده امریکایی با ایران در دوران دولت باراک اوباما بود، مدعی شده است: «ایرانی‌ها در این مقطع هنوز مذاکره را جدی نگرفته‌اند. به زودی خواهیم دید چقدر جدی هستند.» دنی کیترینوویچ، تحلیلگر پیشین اطلاعاتی ارتش رژیم اسراییل نیز می‌گوید: «فکر نمی‌کنم که آنها بمب بخواهند، فکر کنم که آنچه می‌خواهند، این است که نشان دهند در غنی‌سازی پیشرفت کرده‌اند که به 60درصد برسند، در مدیریت سانتریفیوژهای 6-IRو8- IRپیشرفت کرده‌اند و در نهایت نشان بدهند که کاملا در آماده‌باش به سر می‌برند.» این مقام پیشین رژیم اشغالگر سرزمین فلسطین می‌گوید: «می‌خواهند به جایی برسند که خیلی به دستیابی به مواد شکافت‌پذیر لازم برای یک بمب دست پیدا کنند و حتی اگر نخواهند که بمب داشته باشند، نشان بدهند
که توانایی و ظرفیت تهیه آن را دارند.» کیترینوویچ می‌گوید: «در ذهن آنها این اقدامات به طرف مقابل هزینه‌های عدم اجرای برجام را نشان می‌دهد و نشان می‌دهد اگر مذاکرات شکست بخورد آنها دیگر تعهدی نسبت به انجام هیچ کاری ندارند.» او در پایان می‌گوید: «به نظرم اگر بازگشت به برجام عملی نشود، در شرایط بسیار سختی قرار می‌گیریم.»
همفکری بایدن و پوتین در مورد ایران
رهبران امریکا و روسیه، روز سه‌شنبه بعد از یک دوره بسیار پرتنش روابط دیپلماتیک از زمان روی کار آمدن جو بایدن در امریکا تاکنون، با یکدیگر از طریق ویدیوکنفرانس گفت‌وگو کردند. این دو رهبر پیش از این در خرداد ماه سال جاری هم در یک نشست حضوری با هم گفت‌وگو کرده بودند. اظهارنظرهای مقام‌های دو کشور بعد از این گفت‌وگو نشان می‌دهد که یکی از معدود نکات مثبت این گفت‌وگو و اشتراک نظر پوتین و بایدن، در مورد نحوه برخورد با ایران و مذاکرات جاری در وین بوده است.
به گزارش خبرگزاری تاس، یوری اوشاکوف، دستیار ریاست‌جمهوری روسیه در جمع خبرنگاران درباره گفت‌وگوهای این دو اظهار داشت: «روسای جمهور روسیه و امریکا درباره ایران هم گفت‌وگو کردند. رییس‌جمهور ما بر ضرورت و اهمیت اجرای شاخصه‌های توافق شده در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تاکید کرد.» او در ادامه گفت: «موضع روسیه و امریکا در خصوص این مساله تفاوت چندانی نمی‌کند.» میخاییل یولیانف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین و رییس هیات مذاکره‌کننده روسیه در توییتر نوشت: «ولادیمیر پوتین و جوزف بایدن در دیدار مجازی روز (سه‌شنبه) امید خودشان را به موفقیت مذاکرات برجام که از اواخر نوامبر از سرگرفته شده است برای رسیدن به نتیجه‌ای قابل قبول برای همه طرفین بیان کردند.» او در توییتی دیگر نوشت: «تماس‌های ما با ایران و امریکا در گفت‌وگوهای وین ثابت کرده است که هر دو طرف برای احیای برجام کاملا جدی هستند، اما تصورشان از روش‌ها و ابزارهای مربوطه متفاوت است. وظیفه مذاکره‌کنندگان، فائق آمدن بر این اختلافات است. این موضوع با ایجاد هدف واحد قابل دستیابی است.»
جیک سولیوان، مشاور امنیت ملی رییس‌جمهور امریکا هم روز سه‌شنبه در نشست خبری کاخ سفید در مورد ویدیوکنفرانس روز سه‌شنبه پوتین و بایدن گفت: «رییس‌جمهور بایدن و رییس‌جمهور پوتین، بحث خوبی در خصوص مساله ایران داشتند. این بحث سازنده بود. روسیه و ایالات متحده امریکا حتی در شرایط پرتنش دوران مذاکرات 2014 و 2015 هم که به برجام منتهی شد خیلی خوب عملا با هم همکاری کردند. این یکی از زمینه‌هایی است که ایالات متحده و روسیه می‌توانند کاملا نزدیک با هم مشورت کنند تا ایران هیچ‌گاه توانایی دستیابی به سلاح هسته‌ای نداشته باشد.» سولیوان همچنین با استفاده از توصیف 1+5 برای گروه کشورهای عضو برجام تا پیش از خروج امریکا از این توافق گفت: «هر اندازه که ایران در میز مذاکره فقدان جدیت نشان دهد، وحدت میان 1+5 بیشتر خواهد شد و [ایران] به طرف منزوی‌تر در مذاکرات تبدیل می‌شود.»
دیدگاه تان را بنویسید