نقش‌های سازنده و مخرب بازیگران صحنه مذاکرات هسته‌ای

اعتمادآنلاین| دور تازه نشست کمیسیون مشترک برجام بعداز ظهر پنجشنبه 18 آذر در سطح روسای هیات‌های مذاکره کننده گروه 1+4، اتحادیه اروپا و ایران برگزار شد. گفت و گوهای ایران و طرف‌های برجام در دولت سیزدهم، هشتم تا دوازدهم آذر در وین اتریش آغاز شد، پس از سه روز مذاکرات فشرده؛ ارائه پیشنهادهای مکتوب ایران، نیاز به مشورت هیات های مذاکره کننده با پایتخت ها بعد از توقفی چند روزه دوباره از سرگرفته شده است.

به گزارش ایرنا، در تحلیل این دور از مذاکرات می توان گفت که تمام طرف های حاضر در گفت و گوها پس از دور نخست با ارزیابی تمام جوانب، از منظری متفاوت تر از هشت آذر درباره مذاکرات و خواسته های ایران به اعلام دیدگاه های خود پرداختند.

نمایندگان کشورهای حاضر در این مذاکرات، خوشبین تر اظهارنظر کردند و از رفع سو تفاهم ها سخن گفتند. در کنار بازی منطقی و نقش سازنده ایران، چین و روسیه، آلمان، انگلیس و فرانسه کوشیدند تا با مقصرنمایی ایران بسته پیشنهادی تهران را عامل شکست احتمالی مذاکرات جلوه دهند. آمریکا هم به سیاق ادوارگذشته هم بر ضرورت مذاکره تاکید کرد و هم تلاش هایش برای افزایش تحریم ها و تهدیدها علیه ایران؛ رسانه ای شد. رژیم صهیونیستی هم مانند گذشته؛ مدعی، نگران و البته سردرگم ظاهر شد.

ایران، صریح و قاطع

علی باقری مذاکره کننده ارشد ایران در این دور از مذاکرات؛ اعلام کرده است که در مسیر توافق مانعی نمی بیند.

آنچه از محتوی دو متن پیشنهادی ایران به طرف های دیگر حاضر در نشست به صورت جسته و گریخته در رسانه ها منتشر شده، محورهایی است که پیش از این هم به صورت واضح از سوی ایران اعلام و مورد تاکید قرار گرفته است؛ تحریم ها باید برداشته شوند؛ تضمین مورد انتظار ایران برای پیشگیری از هرگونه بدعهدی تجربه شده تامین شود و خساراتی را که مردم ایران در مدت زمان تحریم ها به ویژه پس از خروج آمریکا از برجام تحمل کردند؛ جبران شود، حق مسلم ایران در دستیابی به دانش صلح آمیز هسته ای هم به رسمیت شناخته شود.

این موضوعات اساس و محور مذاکره برای تهران است و متون پیشنهاد شده هم جزییات این محورها و مسیر دستیابی به

مطالبات برای طرف های دیگر به ویژه غرب و نیز اقدامات جبرانی تهران در برنامه هسته ای است بر اساس خبرهایی که از مذاکره کنندگان منتشر شده است؛ ایران نتیجه مذاکرات 6 دور را مورد قبول کرده بلکه کار را بر اساس همین نتیجه پیش خواهد برد. «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امورخارجه هم شامگاه پنجشنبه و پس از پایان مذاکرات تصریح کرد؛ ایران در وین است تا توافقی خوب به دست آورد اما آنچه نباید فراموش شود؛ حجم گسترده وعده ها در قیاس با عمل ها و اقداماتی است که صورت نگرفته است.

امیرعبداللهیان تصریح کرده است: «هر چند تردید داریم که آیا طرف غربی اصولا آماده رفع تحریم‌ها است یا اینکه صرفا به دنبال رفع یکطرفه نگرانی‌های خود است، اما اگر طرف غربی مذاکرات با حسن نیت، ابتکار عمل و ایده‌های سازنده در ادامه مذاکرات حضور یابد، یقینا شاهد پیشرفت سریع مذاکرات خواهیم‌ بود.»

چین و روسیه، خوشبین و همراه

همزمان با پایان یافتن روز اول از دور دوم مذاکرات؛ اظهارنظر مقامات چین و روسیه به عنوان دو کشور حامی برجام، درباره مذاکرات مثبت بود. «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین المللی در وین روز پنجشنبه در حساب توییتری خود نشست کمیسیون مشترک برجام در وین را سازنده توصیف کرد و گفت که برخی سو تفاهم‌ها برطرف شده است. چین هم بر منطق و استدلال ایران صحه گذاشته است. این دو اعلام نظر از آن حیث حائز اهمیت است که همزمان با پایان دور نخست از مذاکرات تیم جدید مذاکره کننده در وین؛ در کنار تلاش ها برای مقصر جلوه دادن ایران، تقلی برای ایجاد فاصله میان مواضع ایران، چین و روسیه هم در جریان بود. این هیاهوی رسانه ای از سوی طرف های غربی در حالی بود که سفر روز سه شنبه علی باقری به مسکو و دیدار با «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر خارجه روسیه، به نوعی در مسیر هماهنگ سازی مواضع دو کشور بود؛ دعوت «ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری روسیه از آیت الله رییسی برای سفر به مسکو و رایزنی های گسترده روزها و ماه های گذشته همگی نشان از نزدیکی و همراهی مسکو با تهران در پرونده هسته ای دارد.

چین هم از همان ابتدا در مسیر احیای این توافق بین المللی در تلاش بوده است و همزمان با دور تازه مذاکرات، تماس تلفنی و رایزنی های علی باقری با «ژائوسو» معاون وزیر امور خارجه چین و تاکید وی بر سودمندی و تداوم رایزنی‌ها و هماهنگی‌های طرفین در ادامه روند مذاکرات، نشان از شکست سناریوی تازه اختلاف افکنی میان پکن-تهران-مسکو دارد.

واشنگتن؛ تکرار آزموده ها

هیات عالی رتبه ای از آمریکا به امارات متحده عربی خواهد رفت تا در خلال مذاکراتی که کاخ سفید بسیار بر آن تاکید دارد؛ راه های تازه ای برای تحریم یکی از طرف های این مذاکرات، طراحی شود. این خبر که خبرنگار وال استریت ژورنال در گزارش خود به آن اشاره کرده است؛ بیش از هر تحلیل دیگری میزان صداقت کاخ سفید درباره ایران و برجام و مذاکرات را نشان می دهد. آمریکا در حالی پیگیر اقدامات هزینه زای بیشتر علیه مردم ایران است که نقض توافق بین المللی برجام از سوی رییس جمهوری سابق این کشور و بازگرداندن تحریم ها علیه ایران، سنگین ترین تحریم ها را علیه مردم ایران تحمیل کرده و به زندگی آن ها در حوزه های مختلف آسیب رسانده است.

طی روزهای گذشته آمریکا به همراه تروییکای اروپا تلاش گسترده ای انجام داد تا ابتدا میزان جدیت ایران در این دوره از مذاکرات را زیر سوال ببرد که با ارائه متون پیشنهادی و جدیت مذاکره کنندگان بی نتیجه ماند. در گام دوم تلاش کرد؛ همراهی ایران و دو کشور چین و روسیه را کمرنگ کرده و پکن و مسکو را تحت فشار گذارد، با اعلام و تاکید این دو کشور بر همراهی با خواست های منطقی ایران، این گام هم در مسیر زیاده خواهی کاخ سفید به کار نرفت. در نهایت سیاست چماق و هویج تکراری خود را بار دیگر تکرار و اعلام کرد در پی تهدید و تحریم بیشتر ایران است.

تل آویو؛ سردرگم و نگران

تماس های مکرر با اعضای اروپایی برجام، فشار آشکار و پنهان به رییس جمهوری آمریکا برای لغو مذاکرات و استفاده از گزینه های تهدید و تحریم جدید و در نهایت سفر «بنی گانتس» وزیر جنگ رژیم صهیونیستی به واشنگتن و دیدار با مقامات آمریکایی، مجموعه ای از تقلاهای یک ماه گذشته رژیم صهیونیستی برای اثرگذاری بر روند مذاکرات است. نگران ترین بازیگر صحنه مذاکرات وین تل آویو است و با توجه به اقدام و عملکرد و پیشنهاد قانونی و منطقی ایران در مذاکرات، سردرگم در پی یافتن راهی است تا جامعه جهانی بار دیگر به بهانه ایران هراسی های این رژیم، تهران را تحت فشار قرار دهد.

در سایه همین نگرانی و سردرگمی است که این رژیم در جریان برگزاری دور تازه مذاکرات، از احتمال برگزاری رزمایش با آمریکا خبر می دهد و مدعی می شود که این رزمایش یک تمرین نظامی برای حمله به تاسیسات هسته ای ایران در صورت عدم نتیجه گیری در مذاکرات است.

تروییکای اروپا؛ ابهام در مواضع

سه کشور اروپایی حاضر در برجام در هفته منتهی به مذاکرات دور دوم؛ دستیابی به توافق را به دلیل مواضع ایران دشوار توصیف کردند. فرانسه در بیانیه ای ادعا کرد که پیشنهادهای ارائه شده از سوی ایران، مبنایی منطقی برای دستیابی به توافقی سریع و سازگار با منافع طرفین را فراهم نمی‌کند. سخنگوی وزارت خارجه آلمان هم مدعی شد: با بررسی و دقت در پیشنهادها برلین به این نتیجه رسیده است که ایران تقریبا تمامی توافق‌های پیشین را که حاصل چندین ماه مذاکرات سخت بود، نقض کرده است.

«انریکه مورا» نماینده اتحادیه اروپا اما در پایان نشست دیروز از حس تازه طرف ها برای احیای مفاد برجام سخن گفت و تاکید کرد که یک ضرورت فوری برای دستیابی به توافق وجود دارد و هرچه زمان بیشتر سپری می شود، این ضرورت شدت بیشتری می یابد. مذاکره کنندگان ارشد انگلیس، فرانسه و آلمان پس از پایان نشست کمیسیون مشترک برجام با «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیدار کردند. دیداری که گرچه جزییاتی از آن در سخنان مورا مشخص نبود اما می تواند در آینده مذاکرات و اطمینان اروپا از همکاری ایران و آژانس اثرگذار باشد.

روسای این سه هیات همچنین شب گذشته با علی باقری دیدار کردند. با تحلیل تازه ترین مواضع تروییکای اروپا می توان گمان کرد که فشارها برای امتیازگیری از ایران، چین و روسیه نتیجه بخش نبوده است و تروییکای اروپا نتوانسته اند در برابر این پرسش دیگر کشورها که چرا در برابر احیای توافقی درست با ایران سنگ اندازی می کنند؛ پاسخی قانع کننده بدهند. گرچه برای تحلیل و گمانه زنی درباره تصمیم و اقدام تروییکای اروپا باید منتظر ادامه ماند اما به نظر می رسد ایستادگی ایران بر مواضع منطقی و مطالبات قانونی خود؛ این سه کشور را مجبور به ایفای نقشی متفاوت تر از تکرار پلیس بد خواهد کرد.