دور هشتم مذاکرات وین/ از بازی روسیه با کارت ایران تا مواضع نسنجیده آقای مشاور

دور هشتم مذاکرات وین روز دوشنبه ششم دیماه آغاز و روز پنج‌شنبه به دلیل تعطیلات آغاز سال نو میلادی با وقفه‌ای سه روزه مواجه شد و از روز دوشنبه از سرگرفته خواهد شد. براساس اعلام تیم‌های مذاکره‌کننده در این سه روز نیز رایزنی‌های غیررسمی و تبادل متون در این جلسات غیررسمی با هیات‌های مستقر در وین ادامه خواهد یافت.   

به گزارش ایلنا، براساس آنچه از سوی تیم مذاکره‌کننده ایرانی مطرح شده، در چهار روز نخست گفت‌وگوها، طرفین توانستند در هر چهار حوزه لغو تحریم، تعهدات هسته‌ای، تضمین‌ها و راستی‌آزمایی وارد بحث‌های محتوایی شوند. همچنین در دو حوزه تضمین و راستی‌آزمایی هیأت ایرانی ایده‌ها، ابتکارات و پیشنهادات عملی خود را ارائه کرده و در انتظار نظرات و ایده‌های طرف‌های دیگر است.

این دور از مذاکرات وین نیز مانند دور هفتم حاشیه‌های فراوانی را به همراه داشت که بخش قابل توجهی از آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی نیز واکنش برانگیز شد.

جایگاه نخست حاشیه‌های دور هشتم مذاکرات به میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات احیای برجام تعلق می‌گیرد که از آغاز دور نخست مذاکرات با توئیت‌هایش به منبعی برای اخبار وین تبدیل شده و در دو دور اخیر نیز با توجه به عدم اطلاع‌رسانی تیم ایرانی و همچنین تکثر روایت‌ها خود را بیش از پیش در رسانه‌های داخل کشور مطرح کرده است. 

این دیپلمات روس روز جمعه سوم دیماه و سه روز پیش از آغاز مذاکرات وین در توئیتی نوشت: «..... در دور قبلی گفت‌وگوها، مذاکره‌کنندگان به دنبال پیشرفت سریع مذاکرات بودند. ما باید تلاش خود در جهت تکمیل موفقیت‌آمیز مذاکرات در اسرع وقت، ترجیحاً تا اوایل فوریه هدایت کنیم. پیشرفت در مذاکرات به عوامل بسیار زیادی بستگی دارد و از پیش نمی‌توان آن را به صورت دقیق اعلام کرد. ابتدای فوریه به نظر می‌رسد، برنامه زمانی واقعی باشد.» این اظهارات در حالی از سوی نماینده روسیه مطرح شد که پیش از این طرح هرگونه ضرب‌الاجل از سوی طرف ایرانی به شدت رد شده بود و بیان همین نوع اظهارات از سوی طرف روس این سوال را در اذهان به وجود آورد که آیا ضرب‌الاجل‌های طرف‌های غربی واقعیتی است که از سوی تمامی طرفین به رسمیت شناخته شده؟ 

اولیانوف بار دیگر روز چهارشنبه با اظهاراتی به تیتر رسانه‌های ایران و موضوع بحث در شبکه‌های اجتماعی فارسی زبان بدل شد؛ نماینده روسیه در این روز در مصاحبه با فارن پالیسی گفت: « چین و روسیه، ایران را متقاعد کردند که از برخی مواضع حداکثری خود، از جمله اصرار این کشور بر اینکه مذاکرات تنها بر تحریم‌ها متمرکز باشد، نه موضوع هسته‌ای، عقب‌نشینی کند.» وی در بخش دیگری از مصاحبه خود نیز گفت: «ایرانی‌ها موافقت کردند که مذاکرات را بر اساس پیش‌نویسی که در بهار گذشته توسط دولت قبلی ایران تنظیم شده بود، آغاز کنند»

سخنان نماینده مسکو در وین این بار نیز نه تنها به این علت که گفته بود کشورش با همراهی چین ایران را برای عقب‌نشینی از برخی خواست‌هایش قانع کرده‌اند بلکه بیشتر برای بخش دوم اظهاراتش که در خصوص پیش‌نویس مورد مذاکره سخن گفته بود، مورد توجه دنبال‌کنندگان مذاکرات داخل هتل کوبورگ قرار گرفت. 

این دیپلمات ارشد و نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین در حالی از پیش‌نویس ژوئن به عنوان پیش‌نویس مورد توافق طرف ایرانی سخن گفت که پیش از او، وزیر امور خارجه ایران پیش‌تر در روز دوشنبه در جمع خبرنگاران از کنار گذاشته شدن پیش‌نویس ژوئن خبر داده و اعلام کرده بود که در دور هشتم پیش‌نویس‌های ۱ و ۱۵ دسامبر روی میز مذاکرات قرار گرفته است.

با انتشار عکسی در پایان بخش نخست دور هشتم مذاکرات، میخائیل اولیانوف و کشور متبوعش برای سومین بار بخش قابل توجهی از اذهان ایرانیان در شبکه‌های اجتماعی را به خود اختصاص دادند. ایرانیانی که روزهای گذشته بیش از پیش به تحرکات روسیه در خصوص مذاکرات وین حساس شده‌اند، با دیدن عکس مذاکره دوجانبه نماینده روسیه و رابرت مالی، نماینده ایالات متحده در امور ایران بار دیگر نسبت به بازی کردن مسکو با کارت ایران در مقابل واشنگتن احساس نگرانی کرده و این دیدار را در غیاب مذاکرات مستقیم ایران و آمریکا فروش عزت کشورش پای میز مذاکرات قلمداد کردند. 

[164084661200517400]

حاشیه بعدی دور هشتم مذاکرات وین اما به مشاور خودخوانده تیم مذاکره کننده ایران تعلق دارد؛ در حالی که حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه در پاسخ به سوال ایلنا در خصوص برخی اظهارات شائبه برانگیز محمد مرندی گفته بود تیم مذاکره‌کننده ایران مشاوری نداشته و کلیه مواضع ایران از طریق وی، مذاکره‌کننده ارشد ایران و سخنگوی وزارت امور خارجه مطرح می‌شود؛ با این حال شاهد هستیم که این استاد دانشگاه همچنان با عنوان مشاور تیم مذاکره‌کننده در حال مصاحبه و بیان اظهاراتی است که بعضا با واکنش‌های فراوانی مواجه می‌شود.

مرندی در تازه‌ترین اظهارات خود بیان کرده است که: «ضرب‌الاجل طرف مقابل ارزشی برای ما ندارد چراکه حتی اگر به فرض طرف مقابل از برجام خارج شده و مکانیسم ماشه اجرا و چند قطعنامه علیه ایران احیا شود، چه اتفاقی خواهد افتاد؟»

با وجود آنکه به همه کسانی که سخنان این استاد دانشگاه را به عنوان مواضع ایران مطرح می‌کنند این گونه پاسخ داده می‌شود که وزیر امور خارجه چنین مواضعی را از اعتبار ساقط دانسته است اما تا زمانی که محمد مرندی با عنوان مشاور همراه تیم مذاکره‌کننده ایرانی راهی وین شده، مقابل هتل کوبورگ با رسانه‌های بین المللی مصاحبه کند و برخوردی با او از سوی دستگاه دیپلماسی صورت نگیرد؛ سخنان او اگر به عنوان اظهاراتی غیرسازنده تلقی نشود، قطعا مواضعی نسنجیده است. 

موضوع مشاوره دادن مرندی و مطرح شدن مکرر نام روسیه و مذاکره کننده ارشدش در وین به گونه‌ای افکار عمومی را بار دیگر در خصوص نقش همسایه شمالی در مذاکرات وین حساس کرده است که به نظر می‌رسد با بازگشت طرفین پای میز مذاکرات برای از سرگیری دور هشتم، دستگاه دیپلماسی برای باورپذیر کردن روایت‌هایش در میان افکار عمومی داخل کشور، مسیر سختی را پیش رو خواهد داشت.