شرایط ناآرام و بی‌ثبات در دریای جنوبی چین

ادامه بحران کووید-۱۹ موجب وقفه در نهایی شدن توافق رویه اجرایی در دریای جنوبی چین COC تا سال ۲۰۲۱ شد. تئودور لاکسین جونیور وزیر خارجه فیلیپین در این خصوص اظهار داشت که مذاکرات بین آسه‌آن و چین راه به جایی نبرد.

به گزارش ایرنا به نقل از اوراسیا تایمز، براساس این گزارش، کشورهای آسه‌آن و چین برای غلبه بر اختلافات جدی درباره رویه اجرایی در دریای جنوبی چین راه دشواری در پیش دارند. یکی از این موارد دشوار مقیاس جغرافیایی هرگونه توافق و نیز نقش کشورهای غیرامضا کننده این توافق است.

در این گزارش به قلم "کالین کو" پژوهشگر دانشکده مطالعات بین‌المللی در دانشگاه فنی سنگاپور آمده است: اقدامات اجبارساز چین در این دریا نیز در سال ۲۰۲۱ عادی‌سازی شد. در ماه مارس افشای موضوع قایق‌های چینی موجب شگفتی‌ برخی‌ها شد. این موضوع بعد از آن افشا شد که چین قانون جدید گارد ساحلی را اعلام عمومی کرده بود که به موجب آن کاربرد زور علیه متجاوزان به حریم چین مجاز شمرده می شود.

قانون اصلاح شده ایمنی ترافیک دریایی چین نیز در ماه سپتامبر اجرایی شد و چین به اقدامات قهرآمیز علیه رقیبان خود در جنوب شرقی آسیا از جمله اندونزی و مالزی ادامه داد.

این تحولات در حالی بود که چین و اعضای آسه‌آن به اعلام حمایت از تلاش های دیپلماتیک برای حفظ صلح و ثبات در منطقه ادامه دادند. با این حال و با وجود موانع ناشی از پاندمی کرونا، کشورهای اندونزی، مالزی، فیلیپین و ویتنام به تقویت حضور دریایی خود در حوزه منطقه اقتصادی انحصاری خود در مقابل چین ادامه می‌دهند.

دریای جنوبی چین همچنین شاهد منافع بیشتر از سوی بازیگران خارج از منطقه بوده است. ژاپن و نیوزیلند نیز در سال گذشته میلادی وارد میدان شدند و از طریق دبیرکل سازمان ملل به ابراز نگرانی درباره اوضاع پرداختند. فعالیت‌های نظامی نیز در منطقه در سال ۲۰۲۱ به همین شکل افزایش یافت. یک زیردریایی فرانسوی در ماه فوریه و یک ناوگروه رزمی انگلیس نیز در ماه ژوییه وارد این دریا شدند. 

روندهای مشاهده شده در سال ۲۰۲۱ جای چندان راحتی بابت رویدادهای احتمالی در سال جدید باقی نمی‌گذارد. تمرکز کشورهای آسه‌آن بر کووید-۱۹ به این معنی است که طرف های دریای جنوبی چین در جنوب شرقی آسیا به احتمال زیاد به دنبال روابط قوی‌تر با چین برای شروع احیای پسا کرونا خواهند بود و از تشدید لفاظی‌های منفی عمومی علیه چین خودداری خواهند کرد.

بن بست در شرایط دریای جنوبی چین به وضعیتی عادی تبدیل شده و بعید است که در شرایط کنونی شکسته شود. انتخابات فیلیپین در سال ۲۰۲۲ ممکن است نقش مهمی در اقدامات پیشگیرانه چین داشته باشد، بخصوص اگر نامزدی طرفدار آمریکا یا ضدچینی پیروز ریاست جمهوری این کشور (فیلیپین) باشد.

نیرو و انگیزه جدید برای نهایی کردن مذاکرات رویه اجرایی COC نیز نامعلوم به نظر می‌رسد. به نظر می‌رسد که کامبوج مشتاق نهایی کردن مذاکرات در سال ۲۰۲۲ در چهارچوب ریاست بر آسه‌آن است اما همه اعضای آسه‌ان چنین اشتیاقی ندارند.

تداوم اقدامات چین برای تحکیم تسلط خود بر مناطق مورد مناقشه در دریای جنوبی چین موجب بی اعتمادی در بین طرف های آسه‌آن شده است. آسه‌آن و چین می‌توانند در سال جدید میلادی فرایند مربوط به COC را از طریق مذاکرات فردی احیا و تقویت کنند اما پیشرفت مهم ممکن است منوط به توانایی کشورهای این منطقه در زمینه احیا از کووید-۱۹ باشد. تا آن زمان باید کم و بیش انتظار همین وضعیت و ناآرامی در دریای جنوبی چین را داشته باشیم.