آیا شمارش معکوس تا احیای برجام آغاز شده است؟

تنور مذاکرات وین این روزها با برگزاری جلسات پی‌درپی میان هیات‌های مذاکره کننده در هتل کوبورگ حسابی داغ شده است. گفت‌وگوها طی چند روز گذشته با برگزاری دیدارهای دو و چندجانبه میان هیأت‌های شرکت‌کننده در مذاکرات ادامه یافته و «علی باقری» مذاکره کننده ارشد ایران دیدارهای متعددی را با طرف‌های مقابل در چارچوب جلسات دوجانبه و چند جانبه برگزار کرده است. هم زمان جلساتی میان نمایندگان گروه ۱+۴ و آمریکا در هتل ماریوت که مقابل هتل کوبورگ قرار دارد برگزار شده است.

به گزارش ایرنا، قریب به اتفاق کشورهای مشارکت کننده در گفت‌وگوها نسبت به پیشرفت‌های حاصل شده در روند مذاکرات اذعان دارند.

«علی باقری» در تازه ترین ارزیابی خود از روند گفت‌وگوها، اظهار داشت که مذاکرات مثبت و رو به جلو در جریان است. وی دیشب این مطلب را پیش از ورود به هتل کوبورگ و آغاز مذاکرات با نمایندگان طرف‌های مقابل مطرح کرد. او در پاسخ به سووال خبرنگاری که از او درباره نتیجه مذاکرات چند روز اخیر پرسید بیان داشت که تلاش‌ها برای دست یابی به توافق نهایی جریان دارد.

میخائیل اولیانوف مذاکره کننده ارشد روسیه هم اظهار داشت که گفت‌وگوها به طور پیوسته و دائم میان هیات‌های مذاکره کننده جریان دارد و پیشرفت در روندمذاکرات مشهود است. وی با بیان اینکه فعالیت‌های دیپلماتیک تابع ضرب‌الاجل نیست  خاطر نشان کرد که مذاکرات باید به طور هدفمند برای دست یابی به توافق نهایی دنبال شود.

در همین حال منابع غربی نیز پس از انکار طولانی واقعیت‌های روند مذاکرات، به پیشرفت‌های صورت گرفته در روزهای اخیر اذعان کرده‌اند. ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نخستین نشست خبری سال جدید میلادی ۲۰۲۲ عنوان کرد که مذاکرات وین پیشرفت‌هایی داشته و آمریکا امیدوار است که در این هفته این پیشرفت گسترش یابد. یک منبع اروپایی هم که خواست نامش فاش نشود به خبرنگاران مستقر در مقابل هتل کوبورگ محل برگزاری جلسات گفت که مذاکرات در فضایی مثبت، سازنده و رو به جلو جریان دارد.

بر اساس این گزارش، مذاکرات رفع تحریم‌ها امروز (پنجشنبه) درحالی پیگیری می‌شود که اتریش به دلیل تقارن  با یکی از مناسبت های مذهبی این کشور تعطیل است. ششم ژانویه مصادف است با جشن اپیفانی که در آن مسیحیان ظهور حضرت عیسی (ع) نوزاد را جشن می‌گیرند. این روز در بسیاری از کشورهای اروپایی از جمله اتریش تعطیل رسمی است و افراد دست از کار می‌کشند.

اما به گفته یک منبع نزدیک به تیم مذاکره کننده اروپایی، مادامی که خدمات هتل کوبورگ فعال باشد مذاکرات رفع تحریم‌ها جریان خواهد داشت. گفتنی است که محل برگزاری شش دور نخست مذاکرات وین نیز به این دلیل به گراند هتل منتقل شد که خدمات هتل کوبورگ در آن مقطع در دسترس و قابل بهره‌برداری نبود. پس از پیگیری‌های به عمل آمده و در نظر گرفتن فضای مقابل هتل کوبورگ برای نصب چادر خبرنگاران، مذاکرات دوباره به این مکان منتقل شد.

به هر روی، مذاکرات رفع تحریم‌ها امروز و روزهای آینده در قالب‌ها و سطوح مختلف جریان خواهد داشت. شنیده‌ها حاکیست که تقریبا تمام هیات ها برای دست یابی به توافق نهایی در کوتاه‌ترین زمان مصمم هستند. پیشتر گمانه‌زنی‌هایی درباره برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام و پایان دور هشتم مذاکرات مطرح بود اما پیگیری‌های به عمل‌آمده حاکیست که گفت‌وگوها جریان دارد و این موضوع فعلا در دستور کار اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده کمیسیون مشترک قرار ندارد.

اگرچه نشانه‌های پیشرفت مذاکرات مشهود و روند رو به جلویی را طی می‌کند اما باید در نظر داشت که تا دست یابی به توافق نهایی غربی‌ها از ژست‌های خیرخواهانه و مقصرنمایی ایران دست نخواهند کشید تا خفت بازگشت ایالات متحده به برجام کم اهمیت نشان داده و تا حد امکان لاپوشانی شود.

در تازه ترین تحول صورت گرفته در این زمینه، "آنالنا بربوک" وزیر امور خارجه آلمان دیروز در نشست خبری مشترکی با آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا مدعی شد که ایران با پیشبرد برنامه‌های اتمی خود، اعتماد زیادی را از بین برده و زمان زیادی برای نجات برجام باقی نمانده است. وی بدون اشاره به رفتارهای یکجانبه و غیرقانونی ایالات متحده و بدعهدی سه کشور اروپایی در اجرای تعهدات برجامی اظهار داشت که مذاکرات با ایران وارد مرحله حساسی شده و ما به صورت فشرده از این زمان در وین استفاده می کنیم.

مذاکره کننده ارشد ایران می‌گوید که رمز موفقیت مذاکرات وین دستیابی به توافق در زمینه لغو موثر تحریم های ظالمانه علیه ایران است. وی تصریح کرد که هرچقدر طرف مقابل ما آمادگی جدی‌تری برای لغو تحریم‌ها داشته باشد و اراده جدی تری برای پذیرش سازوکارهای مد نظر جمهوری اسلامی ایران در لغو تحریم‌ها داشته باشد  به ویژه در دو موضوع راستی آزمایی و تضمین در مدت زمان کوتاه‌تری می‌توانیم به توافق دست پیدا کنیم.