۴ مشکل اصلی بر سر راه احیای برجام

شمارش معکوس برای پایان مذاکرات شش ماهه در وین درباره آینده توافق هسته ای ایران آغاز شده است. هیچ ضرب الاجلی به طور رسمی تعیین نشده است، اما اگر در کمتر از دو هفته پیشرفتی حاصل نشود، روند به پایان می‌رسد و خلاء خطرناکی ایجاد می‌کند.

به گزارش ایلنا به نقل از گاردین، کاخ سفید قبلاً با بیان اینکه خروج ایالات متحده از توافق دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ فاجعه‌آمیز بوده است، ترامپ را عامل شرایط فعلی می‌داند.

ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، هشدار داد: «زمان  بسیار بسیار کوتاه است – هفته‌ها نه ماه‌ها». آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه، چارچوب زمانی مشابهی را ارائه کرده است.

نزدیکان به مذاکرات می‌گویند که فکر می‌کنند می‌تواند توافقی وجود داشته باشد، در وین، تیم‌های بزرگ و متخصص مذاکره‌کنندگان هر روز ملاقات‌های مختلفی را انجام می‌دهند. تنها چیزی که ثابت است این است که ایران از ملاقات با مذاکره‌کنندگان آمریکایی امتناع می‌ورزد، بنابراین مذاکرات به طور غیرمستقیم از طریق هیئت‌های اروپایی، چینی و روسیه انجام می‌شود.

مذاکرات  روز دوشنبه از سر گرفته خواهد شد، میخائیل اولیانوف، سفیر روسیه که از داشتن توئیتر خوشحال است، از گفت‌وگوهای وین توییت‌های مختلفی را منتشر می‌کنند.

از طرفی اسرائیل همواره با برجام مخالفت خود را اعلام کرده است. نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل، هشدار داده است که اسرائیل به هیچ توافقی پایبند نخواهد بود.

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، به چین سفر کرد تا یک قرارداد مشارکت ۲۵ ساله را تضمین کند، اقدامی که برای نشان دادن اینکه اقتصاد تورم‌زده ایران می‌تواند در صورت لزوم بدون غرب زنده بماند، طراحی شده است. ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران نیز هفته جاری با همین هدف به مسکو سفر خواهد کرد.

مشکلاتی بر سر راه احیای برجام وجود دارد اول در مورد لغو تحریم‌ها، تفاوت‌ها بر سر نحوه طبقه‌بندی اینکه آیا یک تحریم به توافق هسته‌ای مربوط می‌شود، باقی می‌ماند.

موضوع دوم مربوط به تضمین‌هایی است که ایران به دنبال آن است که ایالات متحده خروج ترامپ از توافق را در می ۲۰۱۸ تکرار نکند. ایالات متحده نمی‌تواند یک معاهده قانونی الزام‌آور ارائه کند، زیرا سنا هرگز با آن موافقت نخواهد کرد.

قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد ممکن است حداقل آرامشی برای ایران باشد، اما به سختی برای طرفین الزام‌آور است. تهران خواهان تعهدات الزام‌آور است مبنی بر اینکه اگر ایالات متحده از توافق خارج شود، اتحادیه اروپا با تزریق پول نقد به مکانیسم تجاری ناموفق اینستکس که توسط اتحادیه اروپا برای دور زدن تحریم‌های ایالات متحده ایجاد شده است، اقدامات بیشتری برای سرپیچی از تحریم‌های ثانویه ایالات متحده انجام دهد.

موضوع سوم تأیید است. چه معیارهایی وجود دارد که می‌تواند تأیید کند که تحریم‌ها در واقعیت و نه فقط روی کاغذ لغو شده‌اند و در نتیجه ایران باید غنی‌سازی اورانیوم را در سطوح خلوصی که طبق توافق مجاز نیست متوقف کند؟ 

موضوع نهایی این است که چگونه می‌توان با دانش فنی از جمله سانتریفیوژهای پیشرفته و مقادیر زیادی اورانیوم غنی‌شده که ایران در دوره پایان تعهدات خود به برجام به دست آورده است، کار کرد.