وقت‌کشی اروپایی‌ها باعث تداوم کندی مذاکرات شده

سه کشور اروپایی با محوریت فرانسه که اصرار دارند نقش پلیس بد را در مذاکرات بازی کنند، همچنان رفتار متناقضی را در جریان گفت‌وگوها نشان می‌دهند و درحالی که برای سرعت بخشیدن در راستای حصول توافق نهایی تظاهر می‌کنند اما حاضر به ایفای نقش واقعی خود برای بازگشت به تعهداتش ذیل برجام نیستند.

به گزارش ایرنا، در واقع تعیین ضرب‌الاجل‌های تصنعی اهرمی بود که از ابتدای مذاکرات با چاشنی رفتارهای متناقض طرف‌های اروپایی برای اعمال فشار علیه تیم مذاکره کننده ایرانی به کارگرفته شد و آن ها خواه در میز مذاکرات و خواه در فضای رسانه‌ای، همچنان اصرار دارند که وقت برای حصول توافق تنگ است درحالی که تاکنون هیچ ابتکار قابل توجهی را اعم از سیاسی، حقوقی و عملی برای تضمین تداوم اجرای تعهدات برجامی ارائه نکرده‌اند.

این درحالیست که همه اطراف در مذاکرات پذیرفته‌اند که رفتار آمریکا پس از انعقاد برجام در عدم اجرای تعهدات خود یک اقدام یکجانبه خودسرانه، غیرقانونی و غیر سازنده بود. همه آنها هم قبول دارند که باید تضمینی وجود داشته باشد که این رفتار مجددا تکرار نشود و همگان در آینده طبق قطعنامه ۲۲۳۱ باید متعهد به تعهدات خود باقی بمانند.

واقعیت این است که سازوکار بین‌المللی زیادی برای ایجاد تضمین وجود دارد و کافی بود قضیه برعکس باشد و قرار بود طرف مقابل آنها چنین تضمین‌هایی را بدهد. آنگاه ده‌ها راهکار سیاسی و حقوقی را مطرح می‌کردند و تمام ظرفیت‌های حقوقی و سیاسی بین المللی را در این راستا به کار می‌گرفتند.

این روزها، الگوی رفتار اروپایی‌ها در مذاکرات وین مانند این می‌ماند که جمعی برای سفر مهیا می‌شوند اما طرفی که اصرار بر انجام مسافرت دارد حاضر به ایفای مسئولیت خود رد این راستا نیست. در همین پیوند حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان روز دوشنبه در گفت‌وگو با جوسپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ کننده ارشد مذاکرات برجام تصریح کرد: ایران برای رسیدن به توافق خوب آماده‌است، اما از رفتار مبتنی بر ایجاد شوک، طرف غربی در مذاکرات استقبال نمی‌کنیم. طرف‌های غربی به جای رفتار مبتنی بر شوک، به جای بازی با متن و به جای بازی با زمان، باید نقش واقعی خود را برای بازگشت به تعهداتش ذیل برجام، ایفا کنند.

امیرعبداللیهان با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران با منطق مذاکراتی قوی، به حضور و تلاش‌های خود ادامه می‌دهد، گفت: هدف ما رفع کامل تحریم‌هایی است که در توافق برجام مورد استناد قرار گرفته و جامعه جهانی در سال ۲۰۱۵ از آن حمایت کرده است.

وزیر امور خارجه کشورمان با تاکید بر اینکه اگر امروز در وین توافق حاصل شود و تحریم های جمهوری اسلامی ایران لغو شود، برای جمهوری اسلامی ایران بهتر از این است که فردا این اتفاق بیفتد، ادامه داد: ایران برای رسیدن به یک توافق خوب، عجله دارد اما در چارچوب مذاکراتی منطقی و دستیابی به حقوق و منافع ملت ایران.

چرخه بی اعتمادی ایران و غرب

استفن بل تحلیل‌گر مسائل سیاسی اخیرا در یادداشتی که اخیرا در تارنمای ائتلاف ضد جنگ منتشر شد اختلافات ایران و غرب را که منجر به چرخه بی اعتمادی میان دو طرف شده است از دریچه تاریخ معاصر و به ویژه پس از پیروزی انقلاب مورد بررسی قرار داده است.

او در فرازهایی از یادداشت خود اینگونه نوشته است که دولت‌های غربی پس از سال ۱۳۵۷ هیچ احترامی برای حاکمیت و استقلال ایران قائل نبوده و به دنبال تحریم، تهدید و براندازی نظام ایران بوده‌اند.  با وجود این، مردم ایران توانسته اند با اتکاء به منابع ملی، از جمله کنترل کامل نفت خود، به سود کشور استفاده کنند و به همین خاطر از سال ۱۹۷۹ (۱۳۵۷) پیشرفت اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی حاصل شده است.

این تحلیل‌گر مسائل سیاسی در این زمینه مثال زد: در سال ۱۹۸۰ امید به زندگی در ایران ۵۱.۱ سال بود و در سال ۲۰۱۸ به ۷۶.۲ سال رسید. بسیاری از این به دلیل کاهش قابل توجه مرگ و میر نوزادان و مادران، به لطف گسترش مراقبت های بهداشت عمومی بود. در سال ۱۹۸۳، کمتر از ۳۰ درصد از جمعیت روستایی به خدمات بهداشتی اولیه دسترسی داشتند. اما سال ۲۰۱۰، تقریباً تمام روستا تحت پوشش خدمات بهداشتی قرار گرفتند.

بل در ادامه نوشته است: من نمی گویم ایران همه مشکلات خود را حل کرده است اما مردم ایران نشان دادند که می توانند از استقلال خود برای ارتقای شرایط زندگی و استانداردهای خود استفاده کنند. تجربه تحریم‌ها از سال ۱۹۷۹، از جمله تجربه «فشار حداکثری» ترامپ، مؤید این است که مردم ایران تسلیم این روش نمی‌شوند و اینک شانس واقعی برای غرب وجود دارد که از مذاکرات وین برای بازگشت به تعهدات برجامی بهره‌برداری کند.

این تحلیل‌گر مسائل سیاسی با بیان اینکه «نیازهای مردم ایران به وضوح توسط توافقی تامین می شود که تحریم ها را کاهش و پایان دهد» افزود: نشانه‌های برخاسته از مذاکرات وین دلگرم کننده است اما تحریم‌ها باید پایان داده شود و دارایی‌های ایران در خارج آزادسازی شود.

نگاهی به آخرین وضعیت مذاکرات

مذاکرات در روزهای گذشته و به ویژه پس از بازگشت هیأت‌ها از پایتخت‌ها به مرحله‌ای رسیده است که موفقیت یا شکست گفت‌وگوها صرفا به تصمیمات سیاسی طرف‌های غربی بستگی دارد. اگر طرف‌های غربی تصمیمات لازمی را که به آن آگاه هستند، اتخاذ نمایند، می‌توان چند موضوع باقی‌مانده را حل کرده و ظرف چند روز به توافق نهایی دست یافت.

آنچه باید مورد تأکید قرار گیرد، آن است که خواسته‌های جمهوری اسلامی ایران با رویکردی واقع‌گرایانه، منطبق با ملزومات توافق سال ۹۴ و در تناسب با تجربیات به دست‌آمده از عملکرد طرف‌های غربی تنظیم شده و اعمال فشار رسانه‌ای یا تلاش برای استفاده از اهرم زمان، اصول و دستورالعمل‌های مذاکراتی ایران را تغییر نمی‌دهد. 

هیأت ایرانی بر اساس همین اصول و دستورالعمل‌ها پیشنهادات و خواسته‌های روشن خود در موضوعات باقی‌مانده را روی میز قرار داده است و اکنون توپ کاملا در زمین طرف‌های غربی است.