پایان مذاکرات وین تا دو هفته دیگر؟ / از بیانات رسانه‌ای تا بیانیه سیاسی
در حالی که تهران اصرار دارد تعیین ضرب‌الاجل و پیش‌بینی زمان پایان مذاکرات مادامی که امریکا در مورد خواسته‌های ایران عقب‌نشینی نکند، بی‌فایده است، دیپلمات‌ها و منابع رسانه‌ای در طول روزهای اخیر بیش از پیش از نزدیک بودن زمان توافق در وین خبر می‌دهند.
هشتمین روز از نشست دور هشتم مذاکرات احیای برجام در وین، کم خبرتر از روزهای گذشته ادامه یافت. هر چند رایزنی‌ها میان ایران، 1+4 و امریکا در وین همچنان ادامه دارد، اما تحولات مربوط به مذاکرات بیشتر در اظهارنظرهای رسانه‌ای مقام‌های کشورهای درگیر در مذاکرات مشهود بود.
به گزارش روزنامه اعتماد، در حالی که تهران اصرار دارد تعیین ضرب‌الاجل و پیش‌بینی زمان پایان مذاکرات مادامی که امریکا در مورد خواسته‌های ایران عقب‌نشینی نکند، بی‌فایده است، دیپلمات‌ها و منابع رسانه‌ای در طول روزهای اخیر بیش از پیش از نزدیک بودن زمان توافق در وین خبر می‌دهند. میخاییل اولیانف، رییس هیات مذاکره‌کننده روسیه و ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه، روز چهارشنبه از فرصت چند روزه برای پایان مذاکرات گفته‌اند.
هزینه مذاکره با امریکا و مذاکرات فرابرجامی
وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران در مصاحبه‌ای اختصاصی با روزنامه بریتانیایی فایننشیال تایمز تاکید کرده است که مذاکره مستقیم با امریکا «هزینه هنگفتی» برای دولت ایران در پی دارد، چنین گفت‌وگوهایی را به «توافق خوب» و «تضمین‌های پایدار» منوط کرده است. وی با اشاره به پیشنهاد ایران برای تضمین حضور طرف‌ها در برجام موضوع «صدور بیانیه سیاسی از سوی روسای پارلمان‌ها» را به عنوان یک راه‌حل پیشنهادی مطرح کرده است. همزمان علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز با انتشار پیامی در توییتر گفته است که ایران «با امریکای بدعهد و اروپای بی‌عمل هیچ‌گونه مذاکره فرابرجامی» انجام نخواهد داد.علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی توییتر خود نوشت: «امریکا و اروپا در آزمون اجرای تعهدات‌شان در برجام مردود شدند. اکنون برجام برای ایران در حوزه اقتصادی و رفع تحریم‌ها به پوسته‌ای خالی تبدیل شده است. با امریکای بدعهد و اروپای بی‌عمل هیچ‌گونه مذاکره فرابرجامی صورت نخواهد گرفت.»
نجواهای تازه از آزاد شدن دارایی‌های ایران
این اظهارنظرهای رسانه‌ای در حالی مطرح می‌شود که خبرهای تازه‌ای از لندن و سئول در مورد احتمال آزاد‌سازی برخی منابع مسدود شده ایران در این کشورها به گوش می‌رسد. از یک سو هیات بانکی و نفتی ایران در کره جنوبی در حال رایزنی برای از سرگیری تبادلات تجاری میان تهران و سئول به ویژه در حوزه نفتی و نحوه بازپرداخت بیش از ۷ میلیارد دلاری دارایی‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی هستند و از سوی دیگر یک روز پس از گفت‌وگو تلفنی حسین امیرعبداللهیان و لیز تراس، وزرای خارجه جمهوری اسلامی ایران و بریتانیا، وزارت خارجه بریتانیا در خصوص بازپرداخت بدهی ۴۰۰ میلیون پوندی بریتانیا به ایران از «بررسی گزینه‌ها برای حل یک مساله دارای اضطرار» سخن گفته بود. همزمان با این تحولات، روسای جمهور فرانسه و چین نیز در گفت‌وگویی تلفنی از ضرورت «افزایش تلاش‌های مشترک برای دستیابی به توافق با ایران» گفتند.
توافق در آخر ماه فوریه؟
سه‌شنبه یک منبع نزدیک به مذاکرات احیای برجام در وین به شبکه خبری المیادین گفته بود که برای نزدیک به ۹۸ درصد از مسائل باقیمانده راه‌حل‌هایی پیدا شده و پیش‌بینی کرده بود که تا دو هفته دیگر (پایان ماه فوریه) امکان به نتیجه رسیدن مذاکرات وجود دارد. میخاییل اولیانف، رییس هیات مذاکره‌کننده روسیه در مذاکرات وین هم دقیقا همین پیش‌بینی را از زمان لازم برای به نتیجه رسیدن مذاکرات ارایه داده بود و در گفت‌وگویی با شبکه خبری العربی تاکید کرد: «مذاکرات همچنان زمان لازم دارد، اما نه چندان زیاد.» او اضافه کرد: «مذاکرات می‌تواند تا پایان فوریه به پایان برسد.» ژان ایو لو دریان، وزیر خارجه فرانسه نیز روز گذشته در پارلمان این کشور طی اظهارات مدعی شده که پایان مذاکرات همچنان «مستلزم تصمیم کلیدی سیاسی از سوی ایران» است. لودریان هم پیش‌بینی کرده است که مذاکرات با رسیدن به توافق در وین تنها چند روز فاصله دارد.
روسای پارلمان‌ها بیانیه سیاسی بدهند
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در مصاحبه اختصاصی با روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز تصریح کرد که کنگره امریکا باید در خصوص تعهدات واشنگتن در قبال برجام و بازگشت به این توافق هسته‌ای، «بیانیه سیاسی» صادر کند. به گزارش فارس، وی در این خصوص توضیح داد: «اصولا، افکار عمومی در ایران نمی‌تواند حرف‌های رییس یک دولت را به عنوان یک تضمین بپذیرد، چه رسد به امریکا که از برجام خارج شده است.» طبق آنچه در این گزارش آمده است، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به مذاکره‌کنندگان ارشد ایران گفته است که به طرف‌های غربی پیشنهاد بدهند که «حداقل پارلمان‌های‌شان یا روسای پارلمانی آنها از جمله کنگره امریکا به شکل یک بیانیه سیاسی، تعهدات خود را در قبال این توافق و بازگشت به اجرای برجام اعلام کنند.»
امیرعبداللهیان در ارتباط با تعهدات ایران در قبال برجام توضیح داد: «تعهدات ایران به شفافی یک فرمول ریاضی است. آنچه ما قرار است انجام دهیم و نحوه راستی‌آزمایی این اقدامات از طریق آژانس [دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل] کاملا روشن است. بنابراین طرف مقابل نمی‌تواند هیچ نگرانی داشته باشد اما در وهله اول ما درباره تضمین‌ها [مبنی بر اینکه ایالات متحده خارج نمی‌شود] همچنان نگرانیم.» امیرعبداللهیان با ابراز ناامیدی تهران از موضع واشنگتن در حالی که هفته‌ها مذاکرات در وین در خطر توقف است، گفت: «ما در این مدت با مشکلاتی مواجه هستیم زیرا طرف مقابل فاقد ابتکار عمل جدی است.» امیرعبداللهیان در این خصوص گفت: «این چیزی نیست که ما به دنبال آن هستیم. تحریم‌های یک‌جانبه و ناعادلانه ترامپ علیه شرکت‌های حقیقی و حقوقی در ایران تحت برخی اتهامات چون برنامه موشکی ایران، موضوعات منطقه‌ای یا حقوق بشری غیرقابل قبول است. این یکی از چالش‌های باقیمانده در میز مذاکرات است.» رییس دستگاه دیپلماسی ایران در ارتباط با سیگنال‌های مقام‌های امریکایی درباره مذاکرات مستقیم با نمایندگان جمهوری اسلامی ایران گفت که مقام‌های امریکایی «پیام‌های زیادی» برای مذاکرات مستقیم با ایران ارسال کرده‌اند، اما ایران تمامی این پیشنهادها را رد کرده است. امیرعبداللهیان در این خصوص گفت: «پاسخ نهایی ما به امریکایی‌ها و واسطه‌ها این بود: هرگونه گفت‌وگو، تماس و مذاکره مستقیم با ایالات متحده هزینه‌های بسیار هنگفتی برای دولت من خواهد داشت.» وی سپس با اشاره به این موارد تصریح کرد: «اگر چشم‌انداز روشن و امیدوارکننده‌ای برای دستیابی به یک توافق خوب با تضمین‌های پایدار پیش روی خود نداشته باشیم، آماده ورود به روند مذاکرات مستقیم با امریکا نیستیم.»
سفر ضد ایرانی رییس مجلس نمایندگان امریکا به اسراییل
نانسی پلوسی در راس یک هیات بلندپایه پارلمانی به سرزمین‌های اشغالی فلسطین سفر کرده است. پلوسی که در این دیدار علاوه بر دیدار با نمایندگان کنست اسراییل با وزیر جنگ و نخست وزیر این رژیم هم دیدار کرد، اظهارات بسیار تندی را علیه ایران مطرح کرده است. این دیدار درست یک روز بعد از آن انجام می‌شود که هیاتی از اسراییل برای رایزنی با هیات‌های 1+4 و امریکا به وین پایتخت اتریش سفر کرده بود. به گزارش تایمز آو اسراییل، نانسی پلوسی، در دیدار با نمایندگان کنست رژیم اسراییل در اظهاراتی توهین‌آمیز علیه ایران گفته است: «ما در کنار یکدیگر در جریان نبرد علیه تروریسمی که از سوی ایران صادر می‌شود چه در چارچوب منطقه‌ای و چه در چارچوب توسعه برنامه هسته‌ای هستیم. تهدید هسته‌ای ایران یک تهدید جهانی است. یک تهدید علیه کل جهان است.» پلوسی در هنگام مذاکرات هسته‌ای منتهی به برجام از هواداران این توافق بود، اما در سفر اخیر به اسراییل اظهارات ضدایرانی تندی را بیان کرده است. این مقام ارشد حزب دموکرات ادامه داد: «نزدیکی اسراییل به ایران، نگرانی برای همه ما و مسوولیتی سنگین بر عهده ماست.» در سفر پلوسی به سرزمین‌های اشغالی نمایندگان ارشد دموکرات از جمله آدام شیف، تد دوچ، باربارا لی، بیل کیتینگ، اریک سوال‌ول، رو خانا و اندی کیم او را همراهی می‌کنند. میکی لوی، رییس کنست اسراییل هم با تکرار اتهام‌زنی‌های این رژیم علیه ایران گفت: «ایرانیان ملتی تروریست هستند که هر اقدام‌شان با هدف آتش‌افروزی و تخریب در گوشه و کنار جهان انجام می‌شود. ما حمایت قاطع ایالات متحده از اسراییل در تمام تاریخ را به یاد داریم. ما همه در کنست اسراییل جمع شده‌ایم تا این پیام واحد را به برسانیم که نباید به ایران اجازه داد تا ظرفیت هسته‌ای در اختیار داشته باشد.»نانسی پلوسی و هیات همراهش بعد از دیدار با نمایندگان کنست، با بنی گانتز، وزیر جنگ رژیم اسراییل دیدار کردند. بر اساس بیانیه دفتر وزیر جنگ رژیم اشغالگر، بنی گانتز در این دیدار از تعهد ایالات متحده امریکا به امنیت اسراییل تشکر کرده است. بر اساس این بیانیه «چالش‌های امنیتی به ویژه تهاجمات ایران» از جمله موضوع‌های گفت‌وگوی دو طرف در این دیدار بود.
بایدن همه اهرم‌های امریکا را از بین می‌برد
در شرایطی که منابع خبری و دیپلمات‌ها خبر از نزدیک شدن به توافق در وین می‌دهند، تحلیلگران و مقام‌های دولت‌های مخالف با احیای برجام هم یکسره برای تخریب توافق در وین تلاش می‌کنند. از یک سو هیات دیپلماتیک اسراییل در وین برای تخریب توافق با هیات‌های 1+4 و امریکا گفت‌وگو می‌کند، از سوی دیگر رسانه‌های محافظه‌کار امریکایی یادداشت‌ها و تحلیل‌های هشدار‌دهنده در مورد عواقب توافق با ایران منتشر می‌کنند. از جمله این تحلیل‌های نوشته سم بوشان، مشاور وزیر انرژی پیشین امریکا، ریک پری است که در نشریه نشنال اینترست با عنوان «ایران از تلاش بایدن برای بازگشت به شرایط عادی منفعت می‌برد» منتشر شده است. این مقام محافظه‌کار پیشین دولت ترامپ می‌نویسد: «مباحث در مورد برجام با شدن ادامه دارد و هیات‌های مذاکره‌کننده از رسیدن به مرحله نهایی سخن می‌گویند و به نظر می‌رسد که امریکا همه اهرم‌های خود را کنار گذاشته است.» وی ادامه می‌دهد: «ممکن است به نظر برسد که مذاکرات در خصوص برجام نمایش اتحاد جهانی است که با حضور نمایندگان چین، روسیه، ایالات متحده، اتحادیه اروپا، آلمان، فرانسه و بریتانیا به کمال رسیده است، اما واقعیت این است که این مذاکرات شرم‌آور است. در واقع روسیه و چین تلاش‌های غرب برای مسوولیت‌پذیری ایران مطابق نُرم‌های بین‌المللی را تضعیف می‌کنند.»
این مقام پیشین امریکایی ادامه می‌دهد: «اگر بایدن واقعا خواهان بازگشت به شرایط عادی است، آنگاه باید مسوولیت‌پذیری، نتیجه عملکرد و حسن نیت، سرلوحه این شرایط باشند. شخصیت‌های حقیقی و حقوقی ایرانی و چینی که در بازار سیاه انرژی مشغول فعالیت هستند باید واقعا با آثار تحریم‌های اقتصادی امریکا مواجه شوند. صرف وجود این مبادلات تجاری در شرایطی که مذاکرات زیر سوال برجام ادامه دارد، قدرنشناسی در مقابل امریکایی‌ها از هر جناح سیاسی است.» سم بوشان در پایان می‌نویسد: «اعتبار سیاست خارجی امریکا در قالب سیاستگذاری‌های کنونی بیش از هر زمان دیگر زیر سوال می‌رود. در حالی که امریکا احتمال استفاده از تحریم‌ها را در مقابل روسیه بررسی می‌کند، باید در نظر داشته باشیم که همزمان با عدم اجرای سختگیرانه آنها علیه دیگر اعتبار این تحریم‌ها را زیر سوال می‌بریم. در عین حال باید به یاد داشته باشیم که ایران را همیشه باید بر اساس اقداماتش قضاوت کرد نه بر اساس حرف‌هایش.»
دیدگاه تان را بنویسید