تغییر زمین بازی در وین با ابتکار عمل مستقل ایران

از حدود ده روز پیش با مطرح شدن درخواست روسیه برای گرفتن ضمانت از آمریکا در خصوص مستثنی شدن مناسبات اقتصادی تهران-مسکو از تحریم پس از توافق احتمالی در وین، مقامات و رسانه‌های غرب تلاش کردند با توجه به تنفس اعلام شده در مذاکرات درخواست روسیه را به عنوان مانع اصلی در روند گفتگوها القاء کند.

به گزارش ایسنا، به نقل از نورنیوز، از سویی؛ به دلیل بروز برخی اختلافات در اظهارات «میخائیل اولیانوف» نماینده روس‌ها در مذاکرات وین با گفته‌های «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه به ویژه در گفتگوی تلفنی با «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه کشورمان، خبر مربوط به قصد روسیه برای اخذ ضمانت ابعاد گسترده‌تری پیدا کرد.

بر همین اساس جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که آماده است تا نقطه نظرات روسیه را در این خصوص به تفصیل شنیده و مورد بررسی قرار دهد.

در این میان آمریکایی‌ها که به دلیل ناتوانی و بی‌ارادگی در اتخاذ تصمیم سیاسی به مهمترین مانع اتمام مذاکرات و دستیابی به توافق قوی در وین تبدیل شده‌اند، با بزرگ‌نمایی این موضوع تلاش کردند زمین بازی رسانه‌ای را تغییر داده و بی‌عملی خود را به این بهانه مخفی کنند.

این مسئله گرچه با همراهی رسانه‌های معاند جمهوری اسلامی و برخی جریان‌های داخلی جوی منفی را در داخل کشور ایجاد کرد، اما به دلیل تفاوت ماهوی رویکرد دولت سیزدهم در مواجهه با مسائل دیپلماتیک و حوزه سیاست خارجی که مبتنی بر متوازن‌سازی روابط با کشورهای مختلف است عملا به فرصتی برای ایفای نقش فعال تهران تبدیل شد.

در همین راستا و پس از آنکه «علی شمخانی» دبیر شورای عالی امنیت ملی در توئیتی موضع دقیق کشورمان درباره ادامه مذاکرات در وین با ترکیب فعلی و استفاده از تمام ظرفیت‌ها برای دستیابی به توافق قوی را تبیین کرد، سفر به‌هنگام وزیر امور خارجه به مسکو نیز فضای مناسبی را برای حرکت کشور در مسیر تحقق حداکثری منافع ملی ایجاد نمود.

چنانچه «نورنیوز» پیش از این در یادداشتی به ابعاد بسیار مهم سفر امیرعبداللهیان به روسیه پرداخت، این در سفر در میانه روند مذاکرات وین و تحولات اوکراین، عملا به برگ برنده‌ای برای کشور تبدیل شد تا شرایط لازم برای پیگیری دیپلماسی فعال و بدست‌گیری ابتکار عمل به موقع فراهم شده و ضمن بر هم زدن عملیات روانی آمریکا، موضع صریح و شفاف مسکو نیز در این خصوص اعلام شود.

علاوه بر این با توجه به درخواست اوکراینی‌ها از ایران برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود در روابط تهران-مسکو برای تاثیرگذاری بر کاهش تنش‌ها میان روسیه و اوکراین، عملا فرصتی فراهم شد تا کشورمان در قامت یک میانجی نیز میان روسیه و اوکراین ایفای نقش کند.

از آن سو؛ تحولات اخیر به روشنی نشان می‌دهد که روسیه بر خلاف آمریکا کشوری است که برای تعامل دوستانه و راهبردی با دیگران از جمله ایران احترام قائل است و به همین دلیل می‌توان در چنین شرایطی از موضع برابر و البته دوستانه موضوعات را در فضایی سازنده پیگیری و سوء تفاهم‌ها را برطرف کرد. 

این نکته از آن جهت اهمیت دارد که بر خلاف آنچه برخی جریان‌های غربگرای داخلی بدنبال القاء آن هستند مشخص شد که مناسبات ایران و روسیه به سطحی از درک مشترک و همکاری بر اساس منافع دوجانبه رسیده که در چارچوب این رابطه می‌توان با پیگیری دیپلماسی فعال، برای موضوعات پیچیده نیز به راه حل مشترک رسید.

در همین حال؛ آمریکایی‌ها با فهم دقیق این مسئله نه تنها به درخواست روسیه در ارائه تضامین مورد نظر تن دادند بلکه با تغییر زمین بازی از سوی ایران، عملا در شرایط پاسخگویی در قبال چرائی معطل کردن مذاکرات و عدم اتخاذ تصمیمات سیاسی قرار گرفتند.

به بیان دقیق‌تر می‌توان این‌گونه بیان کرد که؛ غرب به ویژه آمریکا متوجه تغییر ماهوی ترمینولوژی مذاکرات با ایران شده و به درستی می‌دانند که تهران نه تنها حاضر به عقب‌نشینی از خطوط قرمز خود در مذاکرات نیست، بلکه با استفاده بهینه از تمام ظرفیت‌های خود در دو عرصه «دیپلماسی» و «میدان» به بازیگری موثر تبدیل شده که می‌تواند هم‌زمان مسائل پیرامونی خود را به بهترین شکل مدیریت کند.

به طور قطع در صورت لزوم، توضیح در مورد تغییر یا عدم تغییر ماهیت درخواست اخذ ضمانت باید از سوی روس‌ها ارائه شود اما واقعیت غیر قابل کتمان این است که دیپلماسی فعال و بازیگری هوشمند جمهوری اسلامی ایران، موجب رفع نگرانی‌های واقعی و تصنعی در مورد احتمال شکست مذاکرات وین به دلیل درخواست جدید مسکو شد و شرایط جدیدی را شکل داد که نقش واقعی کشورهای حاضر در مذاکرات، خارج از فضاسازی‌های رسانه‌ای به روشنی در معرض نگاه افکار عمومی قرار بگیرد.