تبادل پیام میان تهران و واشنگتن از طریق انریکه مورا ادامه دارد

آیا ایالات متحده پاسخ ابتکار ایران برای نجات برجام را داده است؟ ایران تا چه زمانی منتظر پاسخ ایالات متحده باقی می‌ماند؟ آیا تیم مذاکره‌کننده در دولت ابراهیم رییسی توفیق کمتری در مذاکرات نسبت به هیات مذاکره‌کننده دولت  دوازدهم  داشتند؟ مطالبه ایالات متحده از ایران در بحث حفظ یا حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست موسوم به گروه‌های حامی تروریست  ایالات متحده  چیست؟ ایران چه برنامه جایگزینی در صورت پایان مذاکرات برای  احیای  برجام  دارد؟ 

به گزارش روزنامه اعتماد, پرسش‌هایی از این جنس نه فقط در فضای مجازی و میان خبرنگاران مطرح است، بلکه در سطح جامعه نیز فرجام مذاکرات وین برای احیای برجام به پرسش روز تبدیل شده است. یک‌سال پس از آغاز این مذاکرات در وین اکنون خوش‌بینی اولیه جای خود را به ناامیدی داده است. با وجود این فضا به نظر می‌رسد که در سایه توقف مذاکرات وین، دیپلمات‌ها هم حرف چندانی برای گزارش دادن به افکار عمومی ندارند و محور پاسخ به تمام این پرسش‌ها تکرار مواضع پیشین است. 

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران روز گذشته در نشست خبری هفتگی باز هم توپ را به زمین ایالات متحده انداخت و تاکید کرد که ایران و 1+4 به محض دریافت پاسخ مناسب از سوی ایالات متحده آماده بازگشت به وین هستند. 

پاسخ به توییت علی جنتی: فعلا متن نهایی از توافق وجود ندارد

«با گذشت یک‌سال از توقف مذاکرات احیای برجام هیات مذاکره‌کننده نه تنها دستاورد جدیدی نداشته بلکه آنچه دولت دوازدهم در سایه ورزیده بودن دیپلمات‌های خود به دست آورده بود به‌طورکامل به دست نیاورده است، زیرا آنان می‌دانستند برای احقاق حقوق ملت با چه زبانی با قدرت‌های جهانی سخن بگویند.» این توییت علی جنتی، دیپلمات و وزیر دولت نخست حسن روحانی به نخستین پرسش از خطیب‌زاده تبدیل شد.

 سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به این سوال که آیا مفاد این توییت را تایید می‌کند، گفت: موضوعات باقیمانده در گفت‌وگوهای وین برای همه به صورت روشن گفته شده است. ما در ۱۱ ماه منتهی به مذاکرات و قبل از تنفس اخیر همواره گفتیم تا زمانی به کلیت توافق نکردیم درباره چیزی توافق نکرده‌ایم. امروز هم توافقی در دسترس نداریم که درباره توافق صحبت کنیم. زمانی که موضوعات باقیمانده تمام شود، می‌توانیم بگوییم کل متن مورد توافق قرار گرفته است و تا آن روز هم هر بخشی از متن امکان بالا و پایین شدن دارد.

تایید انجام مذاکره برای آزادسازی بخشی از اموال ایران 

آزادسازی بخشی از منابع ایران در خارج از کشور سوژه‌ای است که از چند هفته قبل تایید و تکذیب‌های فراوانی پیرامون آن در سطح رسانه‌ای چه در داخل ایران و چه در ایالات متحده وجود داشته است. هفته گذشته همراستا با انتشار توییتی از سوی سخنگوی دولت درباره مهیا شدن مقدمات آزادسازی بخشی از اموال ایران در خارج، خبرنگاران رسانه دولتی ایرنا در صفحات کاربری خود در توییتر ادعا کردند که هیاتی عالیرتبه از یکی از کشورهای همسایه برای رایزنی درباره بدهی 7 میلیارد دلاری کره جنوبی به ایران به تهران سفر خواهد کرد. خبرنگار «اعتماد» مطلع شد که وزیر خارجه عمان در همین رابطه راهی تهران است و هیاتی از قطر نیز با هدف مشابه به ایران سفر خواهد کرد. سفر وزیر خارجه عمان ساعاتی پیش از انجام آن به زمانی دیگر موکول شد اما شنیده‌های «اعتماد» حاکی از آن است که هیاتی از قطر در سفر به تهران با مقام‌های اقتصادی وزارت خارجه و چهره‌هایی از بانک مرکزی دیدار داشته است. در همین رابطه، حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران در نشست خبری مشترک اخیر با فواد حسین، همتای عراقی ضمن تایید خبر سفر هیاتی عالیرتبه از یکی از کشورهای منطقه‌ای به تهران اعلام کرد که توافق اولیه‌ای درباره نحوه آزادسازی بخشی از اموال ایران در خارج از کشور حاصل شده است. این اظهارنظر وزیر خارجه ایران با واکنش سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده همراه شد که ضمن رد ادعای امیرعبداللهیان تاکید کرد که نه در مذاکرات برای احیای برجام و نه در مذاکره برای آزادی چند زندانی دوتابعیتی ایرانی - امریکایی و به تبع آن آزادسازی اموال ایران در کره جنوبی توفیقی حاصل نشده است.

روز گذشته سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به پرسشی در این باره گفت: آزادسازی منابع ایران و بازگشت پول‌هایی که از صادرات کالا و خدمات از ایران به کشورهای دیگر انجام شده، ربطی به هیچ کشور ثالثی ندارد. ما در چارچوب تامین منافع قطعی مردم ایران تلاش می‌کنیم پول صادرات را به داخل بازگردانیم . درباره آزادسازی منابع ایران در یکی از کشورها، اظهاراتی از سوی مقامات ایرانی بیان شده و قابل ذکر است که در قالب انجام یک سفر، توافقی برای آزادسازی بخشی از منابع ایران حاصل شد که در حال پیگیری است. این موضوع نه به امریکا مرتبط است و نه اجازه می‌دهیم امریکا به جزییات آن ورود کند.

به گزارش «اعتماد»، این سخنان سخنگوی وزارت خارجه ایران در حالی مطرح شد که کره جنوبی در چندسال گذشته به دلیل بیم از تحریم‌های یک‌جانبه ایالات متحده از پرداخت قریب به 7 میلیارد تومان از طلب ایران سرباز می‌زند. منابع امریکایی در چندماه اخیر موافقت با آزادسازی اموال ایران در کره جنوبی را هم به مساله فرجام مذاکرات برای احیای برجام و هم آزادی چند زندانی دوتابعیتی ایرانی – امریکایی گره زده‌اند. در چنین شرایطی عملا پرداخت این بدهی بدون تفاهم اصلی و اولیه میان سئول و واشنگتن ممکن نیست. 

تکرار وعده انتقام از عاملان ترور سردار سلیمانی 

ایالات متحده می‌گوید حاضر به حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از لیست گروه‌های تروریستی نیست و همزمان تهران بر این حذف اصرار دارد. در چندهفته اخیر گزارش‌های رسانه‌ای بسیاری درباره شروطی که تهران یا واشنگتن در این باره برای یکدیگر تعیین  کرده‌اند،  منتشر  شده  است.  خبرنگار سی.ان‌.ان در نشست روز گذشته از سخنگوی وزارت خارجه ایران سوال کرد که آیا در مذاکرات در ازای خروج نام سپاه از فهرست تروریستی تضمینی از ایران خواسته شده که مایک پمپئو و برایان هوک (وزیر خارجه و نماینده ویژه وزارت خارجه امریکا در دولت پیشین این کشور) مصون از انتقام سخت در پی ترور شهید سلیمانی باشند؟ 

سعید خطیب‌زاده در این باره گفت: اصل اساسی بعد از ترور بزدلانه سردار رشید ایران و اسلام سپهبد سلیمانی در سیاست خارجی شکل گرفت که مسببان، عاملان و مشاوران در این عمل بزدلانه بی‌کیفر نخواهند ماند و این یک اصل اصلی در سیاست خارجی ایران است که این افراد  باید  به پیشگاه  عدالت  آورده  شوند.

تایید تلویحی تداوم مکاتبه میان ایران و امریکا 

در ادامه این نشست خبری خبرنگار «اعتماد» از سخنگوی وزارت خارجه پرسید: هفته گذشته در پاسخ به سوال ما درباره اینکه ایران تا چه زمانی منتظر پاسخ ایالات متحده می‌ماند، تاکید کردید که نشانه‌ای نمی‌بینید که واشنگتن قصد پاسخ دادن به ایران را نداشته باشد اما در چند روز اخیر مطالبی به نقل از مقام‌های امریکایی منتشر شده مبنی بر اینکه واشنگتن فعلا قصد ندارد پاسخ ایران را بدهد. آیا این پیام را مستقیما از جانب انریکه مورا دریافت کردید؟ اگر خیر، تا چه زمانی منتظر می‌مانید. 

 خطیب‌زاده در پاسخ با اشاره به اینکه روابط ما در چارچوب گفت‌وگوهایی که در وین انجام می‌شود با اتحادیه اروپا به صورت عادی انجام می‌شود، گفت: رفت و برگشت پیام‌ها بین تهران و واشنگتن از طریق آقای انریکه مورا هماهنگ‌کننده گفت‌وگوها انجام شده و همچنان هم انجام می‌شود. 

امریکا از پاسخ مناسب طفره می‌رود 

رسانه‌های امریکایی می‌گویند اصرار ایران بر حذف نام سپاه از لیست گروه‌های تروریستی تنها گره باقیمانده در مذاکرات وین برای احیای برجام است. اما روایت سخنگوی وزارت خارجه ایران متفاوت است . خطیب‌زاده در پاسخ به پرسشی در این باره گفت: موضوعات باقیمانده بین ایران و امریکا بیش از یک موضوع است. پیام‌هایی که از طریق آقای مورا طی چند هفته گذشته، قبل و بعد از سفرش به تهران رد و بدل شده با راه‌حل‌های حداقلی برای رسیدن به توافق، فاصله دارد. واشنگتن با امتناع از پاسخ مناسب، مسوول تعویق توافق است. صرف پاسخ دادن به پیام ایران کفایت نمی‌کند و در پاسخ مناسب باید دو موضوع رعایت شود: اول از همه تمامی عناصر و اجزای فشار و کارزار فشار حداکثری باید از بین برود. دوم اینکه زنجیره انتفاع اقتصادی ملت ایران از برجام باید به صورت کامل تامین شود. آنچه اکنون بین ما و امریکا باقی مانده در هر دو این قسمت‌ها دچار نقص است. 

 تقدیر از ایفای نقش اتحادیه اروپا 

بیش از سه هفته از سفر انریکه مورا به واشنگتن و انتقال پیام ایران می‌گذرد و توقف در مذاکرات وین هم طولانی‌تر از حد انتظار شده است. با این همه سعید خطیب‌زاده معتقد است که جو وین منفی نیست. او در پاسخ به پرسشی در این باره گفت: جو وین منفی نیست، چراکه ایران و 1+4 همه کارهای خود را انجام دادند و منتظر «پاسخ مناسب» واشنگتن هستند. آقای مورا به عنوان هماهنگ‌کننده برجام وظیفه خودش را به خوبی انجام می‌دهد. جمهوری اسلامی ایران در مقاطعی که سختی در مذاکرات پیش آمده بیشترین ابتکار را داشته و الان هم با ابتکارات مختلفی تلاش کردیم اطمینان لازم برای بازگشت صادقانه به برجام را فراهم کنیم. به نظر می‌آید واشنگتن سیاست تاخیر را در پیش گرفته و هر روزی امریکا به چند موضوع باقیمانده پاسخ مناسب بدهد به وین برمی‌گردیم.