علنی و طولانی شدن مذاکرات، به مخالفان برجام فرصت لابی می‌دهد/ مذاکره مستقیم به نفع ایران و آمریکاست

سینا عضدی، پژوهشگر روابط بین‌الملل در شورای آتلانتیک در تحلیل اینکه آنچه امروز از پروسه احیای برجام می‌دانیم وقوع یک بن بست است و اینکه آمریکا پس از دریافت پیشنهادات ایران که از طریق هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا برای این کشور ارسال شده، پاسخی به تهران نداده است و در پاسخ به این سوال که آیا مذاکرات حقیقتا با بن‌بست مواجه شده است و علت عدم ارائه پیشنهاد از سمت واشنگتن چیست، گفت: معتقدم مذاکرات با بن‌بست مواجه نشده است؛ در شرایطی هستیم که هم آمریکا و هم ایران از لحاظ سیاسی و زمانی سرمایه‌گذاری‌های زیادی انجام داده‌اند و فکر نمی‌کنم هیچ‌کدام بخواهند که این مذاکرات به شکست بینجامد، ولی در عین حال فکر می‌کنم که هر کدام نیز سعی می‌کنند که تا آخرین لحظه کوتاه نیایند و امتیاز کمتری بدهند؛ البته هنر دیپلماسی این است که با اعطای کمترین امتیاز، بیشترین امتیاز را بگیرید. 

به گزارش ایلنا، وی افزود: فکر می‌کنم هر دو طرف می‌خواهند که تا لحظه آخر دست نگه دارند اما همانطور که گفتم به علت سرمایه‌گذاری صورت گرفته بعید است طرفی از شکست استقبال کند. آقای بایدن از زمانی که کاندیدای ریاست‌جمهوری بود، علاقه داشت و هدف‌گذاری کرده بود که به برجام برگردد. 

وی ادامه داد: اینکه چرا آمریکا پیشنهاد جدیدی ارائه نکرده، من مطمئن نیستم اما شنیدم سخنگوی وزارت امور خارجه عدم پاسخگویی واشنگتن را تکذیب کرده‌اند و گفته‌ که تبادل پیام‌ها از طریق اروپا ادامه دارد. اگر هم عدم ارسال پیام درست باشد، من حدس می‌زنم که شاید واشنگتن می‌خواهد کمی تهران را تحت فشار قرار دهد که پیشنهادات قبلی این کشور را بپذیرد چراکه در دوره قبلی و پیشنهادی که ارائه شد، این بود که اگر آمریکا سپاه را از لیست FTO خارج کند، ایران نیز تعهد بدهد که برنامه انتقام‌جویی خود از مسببان ترور سردار سلیمانی را از دستور خارج کند و یک سری از فعالیت‌هایی را که آمریکا آن‌ها را مخرب می‌داند کنار بگذارد که این پیشنهادها یا از سوی ایران رد یا بدون پاسخ مانده بودند.    

این تحلیل‌گر ارشد روابط بین‌الملل در پاسخ به این سوال که برخی کارشناسان معتقدند که طولانی شدن روند مذاکرات باعث شد تا مخالفان برجام در داخل ایران و ایالات متحده، فرصت کافی جهت لابی علیه احیای این توافق را پیدا کنند، برای مثال آقای جنتی وزیر ارشاد پیشین ایران روز یکشنبه در توییتر نوشت که آمریکا در دولت دوازدهم راضی شده بود تا سپاه را از لیست سیاه خارج کند. آیا این مسأله یکی از دلایل بن بست امروز است، گفت: من هم با این ایده موافقم که هرچه این پیام‌ها و ایده‌ها بیشتر علنی شود، به مخالفان برجام چه در ایران و چه در آمریکا بیشتر مجال و فرصت می‌دهد که علیه انجام توافق لابی کنند، فشار وارد کنند، مخصوصا من که در واشنگتن هستم می‌دانم که این پیشنهاداتی که واشنگتن به ایران در خصوص FTO داده، دولت را به شدت تحت فشار سیاسی گذاشته است. نماینده‌های جمهوری‌خواه کنگره و حتی برخی نمایندگان دموکرات به دولت حمله کرده‌ و مخالفت خودشان را ابراز کرده‌اند.

وی ادامه داد: بنابراین من فکر می‌کنم هر چه که مذاکرات بیشتر طول بکشد و هر چه که بیشتر علنی شود، به ضرر مذاکرات خواهد بود و فکر می‌کنم عدم ارائه پیشنهاد از سوی واشنگتن هم به ضرر انجام و به نتیجه رسیدن مذاکرات خواهد بود.       

عضدی همچنین در پاسخ به این سوال که گفته می‌شود که احیای برجام از اولویت دولت جو بایدن خارج شده است یا سخنگوی وزارت امور خارجه ایران معتقد است که آمریکا برجام را گروگان تحولات و سیاست داخلی خود کرده است، آیا این دو فرضیه صادق هستند، گفت: من فکر می‌کنم در حال حاضر یکی از اولویت‌های دولت آمریکا جنگ اوکراین است و مسلما یک دردسر جدید و یک چالش جدیدی را پیش روی کاخ سفید قرار داده است که نمی‌توانند از آن عبور کنند. در آمریکا فشار روی کاخ سفید است که کمک بیشتری به اوکراین انجام دهند و مسلما این مساله مقداری توجه آمریکا را از برجام دور خواهد کرد؛ چراکه روابط این کشور با روسیه خوب نیست و حتی این مساله انجام مذاکرات هسته‌ای را هم با مشکل مواجه می‌کند. 

وی افزود: این مسائل وجود دارد اما اینکه آمریکا برجام را گروگان تحولات داخلی خود کرده است را قبول ندارم و معتقدم که هر چه بیشتر زمان بگذرد و هر چه بیشتر پیشنهادات و مذاکرات علنی شوند، دست دولت آقای بایدن در داخل آمریکا برای دادن امتیاز به ایران بسته‌تر خواهد شد و برای همین است که هرچه مذاکرات سریع‌تر پیش برود یا ایران قبول کند که با آمریکا وارد مذاکره مستقیم شود، مسائل را خیلی سریع‌تر پیش خواهند برد. همیشه مذاکره کردن از طریق یک نفر سوم به تعبیر آقای راب مالی مانند دو شطرنج بازی است که با نامه‌نگاری در حال بازی شطرنج هستند و وسط راه یکی از حرکت‌های طرفین گم می‌شود و در نتیجه هر دو طرف ادعا می‌کنند که در حال پیروزی بودند. بنابراین من معتقدم مذاکره مستقیم هم به نفع ایران و هم به نفع آمریکاست. 

پژوهشگر روابط بین‌الملل در شورای آتلانتیک در پاسخ به این سوال که با توجه به توافق سازمان انرژی اتمی ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای بسته شدن پرونده پادمانی ایران، تا چه میزان گزارش مدیرکل و نظر نهایی شورای حکام را وابسته به موفقیت یا عدم موفقیت مذاکرات وین می‌دانید، گفت:  آژانس وظیفه کار فنی و تکنیکی دارد یعنی که درست است که اگر مذاکرات به نتیجه برسد باعث می‌شود که آژانس دسترسی بیشتری به برنامه اتمی ایران پیدا کند و دید بهتری خواهد داشت ولی پرونده آژانس یک پرونده کاملا فنی است که فکر نمی‌کنم به طور رسمی به مذاکرات وین ربطی داشته باشد. آژانس خودش را از مذاکرات مستقل می‌داند. با این حال اگر مذاکرات به نتیجه برسد، دست آژانس برای بررسی بازتر خواهد بود؛ چراکه پیش از این هم گفته بودند که ما در حال پرواز در آسمان ابری هستیم و ربط‌شان به هم همین است.