نشست سازمان ملل درباره محدودیت «حق وتو»

نزدیک به ۴۰ کشور قصد طرح پیش‌نویس قطعنامه‌ای را در مجمع عمومی سازمان ملل دارند که هدفش پاسخگو کردن پنج کشور دارای حق وتو در شورای امنیت این سازمان، به هنگام به کارگیری این امتیاز است.

به گزارش ایسنا، به نقل از پایگاه وی.او.ای، این قطعنامه در صورت تصویب مجمع عمومی سازمان ملل را ملزم خواهد کرد به اینکه هنگامی که یکی از پنج عضو دائم شورای امنیت یعنی انگلیس، چین، فرانسه،‌ روسیه یا آمریکا، از حق وتوی خودشان برای جلوگیری از تصویب قطعنامه‌ای در شورا استفاده کنند، نشستی را برگزار کند.

لیختنشتاین که پیش برنده این طرح است، در توئیتر اعلام کرد که قرار است هفته آینده پشتیبان‌های این طرح رسما متن پیش‌نویس را به امید تصویب زودهنگامش در مجمع عمومی سازمان ملل مطرح کنند. دولت لیختنشتاین تصریح کرد: این قطعنامه یک گام معنادار در راستای قدرتمند کردن مجمع عمومی و تقویت چندجانبه‌گرایی است.

در بیانیه این کشور آمده است: پشتیبان‌های این طرح رسما هفته آینده پیش‌نویس قطعنامه را به کشورهای عضو ارائه خواهند کرد و این گام بعدی در این پروسه است. ما همه کشورها را تشویق می‌کنیم به این که از تصویب زودهنگام این قطعنامه حمایت و پشتیبانی و آن را دنبال کنند.

اخیرا مجمع عمومی سازمان ملل با برگزاری یک نشست ویژه اضطراری در واکنش به بحران جنگ در اوکراین، اقدام به مداخله در قبال این بحران کرد. این مجمع طی دو رای‌گیری، روسیه را از بابت این حمله محکوم کرده و خواستار آن شد که اجازه ورود کمک‌های انساندوستانه به اوکراین را بدهد. هر دو رای‌گیری بعد از آن رخ دادند که روسیه با حق وتویش یک بار جلوی برخورد شورای امنیت را گرفت و بار دوم نیز به استفاده از این حق وتو تهدید کرد.

مجمع عمومی سازمان ملل در سومین رای‌گیری خود در قبال جنگ اوکراین چندی پیش در اقدامی شدیدا نادر رای به معلق ساختن عضویت روسیه در شورای حقوق بشر سازمان ملل داد.

آمریکا اعلام کرد از اقدام لیختنشتاین در پیشبرد قطعنامه مذکور حمایت کرده و خودش از پشتیبان‌های آن است.

لیندا توماس گرینفیلد، سفیر آمریکا در سازمان ملل در بیانیه‌ای گفت، زمان‌هایی هست که یکی از پنج عضو دائم شورای امنیت به این تصمیم می‌رسد که یک قطعنامه خاص منجر به پیشبرد صلح و امنیت بین‌المللی نخواهد شد و برای آن از وتو استفاده خواهد کرد اما آنها باید آماده توضیح دادن درباره تصمیمشان باشند.

لیندا توماس گرینفیلد، سفیر ایالات متحده در سازمان ملل متحد، در بیانیه‌ای گفت: آمریکا از الگوی شرم‌آور روسیه در سوءاستفاده از امتیاز حق وتو، در طی دو دهه گذشته، نگران است.

به گفته سفیر ایالات متحده در سازمان ملل، اگر قطعنامه پیشنهادی لیختنشتاین تصویب شود، گامی بلند در راستای پاسخ‌گویی، شفافیت و مسئولیت‌پذیری اعضای دائم شورای امنیت برداشته می‌شود.

خبرگزاری فرانسه در گزارش خود نوشت که قطعنامه پیشنهادی لیختنشتاین از حمایت ۵۰ کشور دیگر، از جمله آمریکا، برخورد است. در قطعنامه پیشنهادی لیختنشتاین از ۱۹۳ عضو مجمع عمومی خواسته شده تا «ظرف ۱۰ روز کاری، پس از اعمال حق وتو، جلسه‌ای برای توجیه شرایط استفاده از حق وتو برگزار کنند.»

از زمان نخستین مورد استفاده از حق وتو در ۱۹۴۶، مسکو تاکنون ۱۴۳ مرتبه، بسیار بیشتر از سایر اعضای دائم شورای امنیت، از حق وتو خود استفاده کرده است. آمریکا ۸۶ مرتبه، بریتانیا ۳۰ مرتبه، و چین و فرانسه هر کدام ۱۸ بار از «حق وتو» خود استفاده کرده‌اند. بریتانیا، ایالات متحده، فرانسه، چین و روسیه پنج عضو دائم «شورای امنیت» هستند.