هدف اصلی بشار اسد از سفر به تهران چه بود؟

سیدعماد حسینی- بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه از زمان آغاز بحران و جنگ داخلی تحمیل شده توسط قدرت‌های جهانی بر این کشور در بایکوت سیاسی و دیپلماتیک جهانی سختی قرار گرفت، به نحوی‌که تعداد سفرهای خارجی‌اش در یک دهه اخیر کمتر از انگشتان یک دست بوده است.

اگر به حافظه خود رجوع کنیم، به جز دو سفر به روسیه و دو سفر به ایران در کنار یک سفر چند ساعته به امارات متحده عربی، سفر رسمی و رسانه‌ای در کارنامه سیاست خارجی بشار اسد نمی‌توان پیدا کرد.

گرچه تمامی سفرهای سابق او هم به شدت مورد توجه رسانه‌های جهانی و منطقه‌ای قرار گرفتند، اما سفر اخیر وی به تهران به شکل ویژه‌ای مورد توجه و تحلیل و تفسیر رسانه‌های حامی و مخالف دولت دمشق قرار گرفته و ابعاد آن فرامنطقه‌ای اعلام شده است.

به اعتقاد کارشناسان، این سفر از پیش اعلام‌نشده و سریع با توجه به اینکه در شرایط بسیار حساس بین‌المللی و منطقه‌ای انجام شد، نه تنها مورد توجه خاص رسانه‌ها قرار گرفت، بلکه مراکز تصمیم‌گیری در منطقه و جهان را هم به خود مشغول کرد و حتی برخی از صاحب‌نظران را بر آن داشت تا آن را ورود به مرحله جدیدی از روابط راهبردی منطقه‌ای توصیف کنند.

این کارشناسان بر این باورند برخلاف سفرهای قبلی بشار اسد که به طور شبه‌قاطعی می‌توان آن را به خواست میزبان‌ها و در راستای ارسال پیام‌های خاص داخلی و خارجی آنها دانست، سفر آخر به احتمال قریب به یقین از جانب دولت بشار اسد و در راستای اهداف و دغدغه‌های او و مسئولان این کشور برای حفظ دستاوردهای چند سال اخیرش به انجام رسیده است.

آنها بر این باورند با توجه به جنگ فراگیری که روسیه در اوکراین دارد و اولویت قرار گرفتن پیروزی در این جنگ بر تمامی برنامه‌های مسکو، میزان توجه کرملین به دغدغه‌های دمشق کاهش یافته است، امری که از خروج تدریجی اما مستمر نیروهای نظامی روسیه از سوریه و انتقال مستقیم آنها به جبهه اوکراین قابل ملاحظه است.

طرفداران این نظریه بر این باورند گرچه دولت بشار اسد موفق شده امروز خطر گروه‌های تروریستی را از سر بگذراند اما تحقق این مهم با حضور دو ابرقدرت منطقه‌ای و بین‌المللی یعنی ایران و روسیه انجام گرفته است.

بشار اسد خود بیش از هر طرف دیگری در این جهان می‌داند که بدون حضور این دو قدرت امکان پیروزی نداشت و برای ادامه راه خود تا رسیدن به استقرار و ثبات کامل باز هم نیازمند دو متحد خویش است.

حال در شرایطی که یکی از قطب‌های استقرار این دولت شرایط بی‌ثباتی را حداقل در نحوه تعامل با دمشق پیدا کرده و ادامه حمایت از امنیت سوریه این روزها زیر سایه جنگ روسیه در اوکراین قرار گرفته، بشار اسد راهی جز درخواست افزایش حمایت از متحد اصلی و اول خود یعنی ایران پیش روی خود نمی‌بیند و درخواست کمک برای پر کردن خلاء خروج نیروهای روسی از تهران شاید بدیهی‌‌ترین درخواستی باشد که به ذهن رئیس‌جمهور سوریه رسیده است.

به اعتقاد صاحب‌نظران با وجود نزدیک شدن تعداد قابل توجهی از کشورهای جهان به سوریه و کوچ مجدد دیپلماتیک به سوی دمشق که به همراه پیشنهادات اقتصادی وسوسه‌انگیز و دست و دلبازانه همچون گشودن خط اعتماد میلیاردی برای دادوستد با دمشق، اما کارنامه اکثر این کشورها باعث شده تا همچنان دیوار بی‌اعتمادی بشار اسد نسبت به آنها بلند باشد و حداقل در برهه کنونی نه تنها روی حمایت آنها حساب نکند بلکه از توطئه‌هایشان همچنان در هراس باشد.