قمار بزرگ ترکیه در سوریه؛ آیا اردوغان در مسیر صحیح حرکت می‌کند؟

سید عماد حسینی- در اوج اختلافات حاکم بر روابط واشینگتن و مسکو، اگر این دو کشور بر سر یک مساله در رسانه‌ها با یکدیگر توافق نظر داشته باشند، مخالفت‌ با تجاوز ترکیه به خاک سوریه است.

به اعتقاد کارشناسان، سخنگویان رسمی هر دو کشور دخیل در شرایط امنیتی سوریه که اتفاقاً اهداف متضادی در سوریه دارند، مواضع تقریباً مشابهی در محکومیت اقدام ترکیه اتخاذ کرده و به آنکارا نسبت به ادامه این روند هشدار داده‌اند.

روسیه از زبان ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت خارجه این کشور از ترکیه خواست با تجاوز به خاک سوریه اوضاع سوریه را بدتر نکند زیرا بدون حضور نیروهای نظامی سوری در مرز این کشور با سوریه امکان بسط امنیت در این منطقه وجود نخواهد داشت.

این سخنگو در بیانیه‌ای که در پایگاه وزارت خارجه روسیه منتشر شد، عملیات ترکیه علیه سوریه را نگران‌کننده خواند و ابراز امیدواری کرد آنکارا از اقداماتی که منجر به بحرانی شدن اوضاعِ اصولاً بغرنج سوریه می‌شود امتناع کند. از سوی دیگر آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا نیز در واکنش به اعلام ترکیه مبنی بر انجام عملیات در خاک سوریه تاکید کرد، واشینگتن با هر نوع اقدامی که منجر به افزایش تنش در سوریه و کاهش ثبات در منطقه شود مخالف است.

او گفت: ما مخالف افزایش تنش در شمال سوریه هستیم، زیرا بیم آن داریم که عملیات ترکیه در سوریه منجر به بر هم خوردن ثبات در کل منطقه شود.

این مواضع بعد از آن اعلام می‌شوند که پیشتر رجب طیب اردوغان از تدارک نیروهای مسلح ترکیه به منظور ورود به خاک سوریه برای آنچه آن را مبارزه با تروریسم در طول مرز با سوریه اعلام کرده خبر داده بود.

این موضع اردوغان در حالی اعلام شد که به گفته صاحب‌نظران آنکارا چند ماهی است که روی تمامی میزها همزمان مشغول قمار کردن است و همه نت‌های متضاد در سمفونی منطقه را می‌نوازد.

چند ماهی است که اردوغان سودای پاک کردن صورت‌مساله‌ بحران‌‌هایی را دارد که طی سال‌های اخیر خود خالق یا نقش‌آفرین اصلی آن با طرف‌های مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی بود.

ترکیه بعد از آنکه چند سالی به پناهگاه سطح اول گروه حماس تبدیل شده بود امروز سودای بازگشت به روابط حسنه با اسرائیل را دارد و در این رابطه گفته می‌شود برگ عدم تمدید اقامت بسیاری از رهبران این گروه فلسطینی را که از آن زمان ترکیه را مرکز اقامت و فعالیت خود کرده‌اند به دست‌شان داده است تا آنها در بهترین شرایط عازم قطر، متحد سال‌های نه‌چندان دور ترکیه، شوند یا مجدداً راه بازگشت به نوار غزه را در پیش گیرند.

در گیرودار این فرایند عربستان سعودی و امارات متحده عربی و حتی مصر از جایگاه کشورهای متخاصم با ترکیه به کشورهای دوست و حتی متحد و سرمایه‌گذار در این کشور تبدیل شده‌اند و در شرایطی که اردوغان به دیدار محمد بن سلمان دشمن سابق و عامل جنایت قتل خاشقچی در خاک ترکیه رفته و برای میزبانی‌اش در آنکارا لحظه‌شماری می‌کند، به بستن رسانه‌های مخالف عبدالفتاح سیسی که از خاک ترکیه مشغول پخش برنامه هستند ادامه می‌دهد.

ترکیه در همین حال آب را بر همسایه جنوبی خود بسته و این آب را پس از بسته‌بندی به دشمن روزگار گذشته جهان عرب یعنی اسرائیل می‌فروشد، اقدامی که حداقل باعث پیدایش مسائل زیست‌محیطی بسیار فجیعی در منطقه به ویژه برای همسایگانش شده است.

آنکارا در پاکستان و افغانستان، لیبی زیرساخت‌های نفوذ ایجاد می‌کند و نظامیانش در عراق به رغم مخالفت دولت مرکزی این کشور با جدایی‌طلبان کرد ترکیه (پ‌ک‌ک) در شمال عراق اردو زده‌اند.

امروز نیز در بحبوحه به بن‌بست رسیدن جنگ روسیه و اوکراین و انتقال تدریجی شمار قابل توجهی از نظامیان روسیه از سوریه به جبهه اوکراین، اردوغان قمار جدیدی را با استفاده از شرایط منطقه‌ای در سوریه آغاز کرده است تا کاری را که از ۱۰ سال پیش با ایجاد مسیر عبور تکفیری‌ها از خاک خود به عمق خاک سوریه انجام داده بود این بار به شکل علنی‌تر و با حضور نظامی خود ادامه دهد.

به هر روی، گرچه برنامه‌های اردوغان در پرونده‌های دیگر در خوش‌بینانه‌‌ترین حالت هنوز به نقطه نتیجه‌بخشی نرسیده است، اما تصور نمی‌شود سوریه برای رئیس‌جمهور بلندپرواز ترکیه قمار موفقیت‌آمیزی باشد!