درصورت شکست گفت‌وگوهای دوحه، باز هم مذاکره تنها راه توافق است/ رئیس‌جمهور آمریکا می‌تواند با امضای یک کاغذ به برجام بازگردد

امیرعلی ابوالفتح تحلیلگر مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که بعد از پایان مذاکرات احیای برجام در دوحه قطر، جوزپ بورل و تروئیکای اروپایی در پیام‌هایی جداگانه از به نتیجه نرسیدن مذاکرات احیای برجام ناراضی بودند تحلیل شما از فضای پیش رو چیست، گفت: طبیعی است وقتی مذاکرات نتیجه نداده طرفین همدیگر را مقصر جلوه دهند. غرب (یعنی آمریکا و سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا) تلاش می‌کنند ایران را مانع انجام توافق جلوه دهند؛ در مقابل ایران هم تاکید می‌کند غرب مانع انجام توافق بوده بنابراین این رفتارها طبیعی است. 

به گزارش ایلنا، وی در ادامه گفت: فارغ از بررسی ادعای طرفین، واقعیت امر این است، کشوری که تحریم شده ایران و کشوری که تحریم کرده آمریکا است. آمریکا باید تحریم‌ها را بردارد. باید یک پیام به دنیا متبادر کند که اگر ایران تعهدات برجامی خود را اجرا کند، از مزایای اقتصادی برجام بهره‌مند می‌شود. این بر عهده دولت آمریکا است  تا سرمایه‌گذاران خارجی با ایرانی‌ها همکاری کنند، سرمایه آورده و بهره‌مندی اقتصادی ایران تامین شود. 

ابوالفتح گفت: دولت آمریکا این کار را انجام نمی‌دهد و به بهانه‌های دیگر بر تحریم‌ها می‌افزاید. برای یک کمپانی خارجی آسیایی یا اروپاییرغبتی وجود ندارد با کشوری قرارداد ببندد که هر روز به یک بهانه‌ای تحریم می‌شود. به خصوص یک بار این اتفاق سرشان آمده است. جایی که ایران به تمام تعهدات خود درباره برجام عمل کرده اما دولت آمریکا بی‌دلیل از برجام بیرون آمد و خسارت سنگینی به کمپانی‌های خارجی زد. 

وی افزود: آن‌ها مجبور شدند سرمایه‌های خود را خارج کنند. تعهداتی که انجام داده، تاسیساتی که ساخته بودند،  پیش‌بینی‌هایی که در حوزه تجارت و بازار خودشان کرده بودند را از دست دادند. پس این بر عهده آمریکا است. تا الان هم نه اشاره‌ای کرده و نه رفتاری نشان داده است که تمایلی دارد به برجام بازگردد. همه این مواردی که گفته شد، راه را برای رسیدن به توافق می‌بندد. اگر مسئولیت این داستان را به گردن ایران بیاندازند، چیزی عوض نمی‌شود. تا بهرمندی اقتصادی ایران از برجام تایید و تضمین نشود، دلیلی ندارد که ایران به تعهداتش بازگردد. ایران همه چیز را به برجام ۲۰۱۵ بازگرداند اما اینکه همه اقتصاد ایران به بهانه حقوق بشر زیر تحریم بماند، چه فایده و نفعی برای ایران دارد؟ 

ابوالفتح در پاسخ به این سوال که در مقابل صحبت‌های طرف اروپایی که از نرسیدن به توافق ناراحت بود، دلیل خوش‌بینی آقای امیرعبداللهیان در تماس با امیر قطر که گفت روند مذاکرات برای ما مثبت است چیست، گفت:  به همان اندازه که آمریکا ایران را مقصر می‌داند یا ایران آمریکا را مقصر می‌داند، آمریکایی‌ها موضع بدبینانه‌ای نسبت به آینده برجام دارند، برعکس ایران موضع خوشبینانه‌ای نسبت به برجام دارد. از نظر ایران اگر آمریکا اراده کند و به برجام برگردد، خیلی راحت است. همانطور که دونالد ترامپ یک کاغذ را امضا کرد و از برجام خارج شد، جو بایدن می‌تواند یک کاغذ را امضا کرده و به برجام برگردد. 

وی افزود: سابقه آن هم وجود دارد. آقای بایدن یک کاغذ امضا کرد و آمریکا به پیمان پاریس بازگشت.  همین کار را می‌تواند در مورد ایران انجام دهد. ایران چون خوشبین است، فرض را بر آن گذاشته که آمریکایی‌ها می‌خواهند حسن نیت نشان دهند. یعنی راه وجود دارد و مسیر مسدود نیست. حالا اینکه آمریکایی‌ها این کار را انجام نمی‌دهند، بحث جداگانه‌ای است. 

این کارشناس مسائل بین‌الملل مطرح کرد: سهم مربوط به ایران آماده و حاضر است به تمام تعهدات برجامی خود برمی‌گردد و نکته بعدی آنکه تمام تعهدات ایران درباره برجام قابل راستی‌آزمایی بوده و آژانس متر و ترازوی خود را می‌آورد و دانه دانه این‌ تعهدات را متر و وزن کرده و اعلام می‌کند اورانیوم غنی شده اینقدر و تعداد سانتریفیوژ هم به این تعداد است و به راحتی می‌تواند راستی‌آزمایی کند که ایران به تعهدات خود عمل کرده است.  

وی تصریح کرد: بنابراین چون طرف ایرانی توانایی آن را دارد که تعهدات برجامی را انجام دهد ابراز خشنودی می‌کند. اما ۵۰ درصد ماجرا مربوط به آمریکایی‌ها است که مانع می‌شوند. از این جهت قابل درک است که چرا آقای امیرعبداللهیان، حتی آقای ظریف یا آقای روحانی ابراز خشنودی و امیدواری می‌کردند. مثلا آقای روحانی گفت، بازگشت آمریکا به برجام در عرض نیم ساعت امکان‌پذیر است. واقعیت این است که حرف آقای روحانی درست است اما آمریکایی‌ها نمی‌خواهند این کار را انجام دهند. 

ابوالفتح در پاسخ به این سوال که شکل ادامه مذاکرات را با درخواست‌هایی که هر دو طرف دارند چه طور تحلیل می‌کنید، گفت: مذاکرات جنگ اراده‌ها بوده و زورآزمایی و کشمکش وجود دارد. به قول معروف دو طرف دارند با همدیگر کشتی می‌گیرند. حالا کدام یک کوتاه بیاید، جا بزند یا تسلیم شود را نمی‌دانیم. اما مذاکرات ادامه دارد. اگر نشست‌های دوحه نتیجه‌بخش نباشد یک شهر و یک فرمول دیگر انتخاب می‌شود. حتی اگر مذاکرات برجام شکست قطعی بخورد، باز هم باید مذاکره کنند. چون پلن بی و چیزی جز مذاکره وجود ندارد. نه ایران و نه آمریکایی‌ها گزینه‌ای به جز مذاکره ندارند. ممکن است مذاکرات مدتی فریز شود، همانطور که الان در وین فریز شده است. اما به یک شهر دیگر رفته و با دستوری دیگر مذاکره می‌کنند. با این امید که این بن‌بست رفع شود. حالا ممکن است توافق شش ماهه اتفاق بیافتد یا ممکن است ده سال طول بکشد.