مخالفت صریح با اقدام نظامی احتمالی در منطقه

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز شنبه ۱۱ تیر ماه برای چهارمین بار پس از تصدی وزارت خارجه راهی دمشق شد. سفری ناگهانی و چند روز بعد از سفرش به آنکارا و دیدار و گفت‌وگو با مقامات ترکیه که تحولات سوریه نیز بخشی از این گفت‌وگوها را در برمی‌گرفت.

به گزارش فارس، جمعه شب (دهم تیرماه) ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه از سفر امیرعبداللهیان به سوریه خبر داد و افزود: در ادامه سفر منطقه‌ای به ترکیه، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان روز شنبه ۱۱ تیر ماه به دمشق می‌رود. کنعانی هدف از این سفر را بررسی مناسبات دوجانبه و تبادل نظر در خصوص مباحث منطقه‌ای و بین‌المللی برشمرد. 

امیرعبداللهیان ظهر شنبه ۱۱ تیر ماه وارد فرودگاه دمشق شد و مورد استقبال فیصل المقداد همتای سوریه‌ای خود قرار گرفت. وی در بدو ورود به دمشق در جمع خبرنگاران گفت: ما نگرانی‌های کشور همسایه خود ترکیه را درک می‌کنیم. قویا مخالف هرگونه اقدام نظامی با هر توجیهی هستیم و برای حل سوءتفاهمات موجود بین سوریه و ترکیه از مسیر دیپلماسی و گفت‌وگوی سیاسی تلاش می‌کنیم.

وی همچنین شنبه شب ۱۱ تیر ماه در نشست خبری مشترک با فیصل المقداد همتای سوری اظهار داشت: چند روز پیش با مقامات عالی جمهوری ترکیه کشور همسایه ایران و سوریه در آنکارا گفت‌وگو داشتم. تأکید کردم که راه‌حل گفت‌وگو بین مقامات امنیتی ترکیه و سوریه است. در گفت‌وگوها با مقامات ترکیه دریافتم که ترکیه نیز راه‌حل سیاسی را راه‌حل دارای اولویت می‌داند. امروز در دمشق به مقامات عالیرتبه سوریه منتقل کردم که ایران آمادگی دارد مساعی جمیله خود را برای جلوگیری از وقوع درگیری نظامی و تمرکز بر راه‌حل سیاسی به کار بگیرد. جمهوری اسلامی ایران هرگونه دخالت خارجی را در سوریه نادرست و عاملی برای پیچیده‌تر شدن اوضاع می‌داند. ما نگرانی‌های ترکیه را در خصوص مسائل امنیت مرزی این کشور درک می‌کنیم. اقدام نظامی در خاک سوریه را عامل ناامنی بیشتر در منطقه و پیچیدگی بیشتر اوضاع می‌دانیم.

این سفر پس از آن صورت گرفت که «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه روز جمعه دهم تیر ماه در جمع خبرنگاران گفت: «من در مورد این موضوع می‌خواهم بگویم ما می‌توانیم این کار [عملیات نظامی در سوریه] را در شب و به صورت ناگهانی انجام دهیم؛ نگرانی نیست و نیازی به سرعت و عجله هم وجود ندارد. ما در حال حاضر در این خصوص کار می‌کنیم و همانطور که می‌دانید از یک سو عملیاتی نظامی را در شمال عراق آغاز کردیم و از سوی دیگر، در عفرین شمال سوریه نیز دست به عملیات می‌زنیم. گاهی [در توقف عملیات‌ها] کمی صبر و حوصله نشان می‌دهیم؛ اما امیدوارم بتوانیم در زمان مناسب این عملیات‌ها را به قوی‌ترین شکل انجام دهیم».

چندی است مباحثی مطرح شده از تکاپوی ترکیه برای انجام عملیات در شمال سوریه و عراق که در همین خصوص این موضوع ۳۰ خرداد ماه در نشست هفتگی سخنگوی وزارت امور خارجه مطرح شد و سعید خطیب‌زاده سخنگوی سابق در این باره خاطرنشان کرد: موضع ما درباره تحولات سوریه کاملا روشن است. روابط ایران و ترکیه خوب، چند لایه و راهبردی است، ولی درباره پرونده سوریه کاملا به صورت واضح موضع خودمان را اعلام کردیم و از پرونده‌های اختلافی است که تلاش کردیم به عنوان دو کنشگر بالغ در منطقه از طریق فرآیندهای دیپلماتیک و مشخصا روند آستانه این اختلافات را مدیریت کنیم. در نشست اخیر آستانه گفت‌وگوهای خوبی بین هیأت ایران و ترکیه برگزار شد و مواضع خود را گفتیم که جنگ به هیچ وجه راه‌حل نیست و باید تلاش شود که تمامیت ارضی سوریه و حاکمیت مرکزی این کشور باید حفظ شود و این را به صورت مشخص به دوستان در ترکیه اعلام کردیم.

ششم تیر ماه نیز خبرنگاری در نشست هفتگی خطیب‌زاده با اشاره به تأسیس پایگاه‌هایی از سوی ترکیه در شمال عراق از او پرسید که آیا در سفر امیرعبداللهیان به ترکیه عملیات نظامی ترکیه در شمال عراق و سوریه مورد بحث قرار می‌گیرد؟ که سخنگوی وزارت خارجه با بیان این‌که هیچ وقت جنگ راه‌حل نبوده است، اظهار داشت: هیچ وقت عملیات نظامی راه‌حل صلح نبوده و جنگ به صلح نمی‌انجامد و باید به صلح و امنیت پایدار رسید. موضوعات مختلفی در دستورکار این سفر است از جمله تحولات در سوریه و عراق. مطمئن هستم بعد از سفر گزارش بهتری از این سفر بدهم. 

از سوی دیگر پیش از انجام سفر امیرعبداللهیان، «یائیر لاپید» وزیر خارجه رژیم صهیونیستی در نشست خبری مشترک با وزیر خارجه ترکیه ادعاهای بی اساسی را علیه ایران مطرح و مدعی تلاش ایران برای هدف قرار دادن صهیونیست‌ها در خاک ترکیه شد. البته این ادعای بی اساس واکنش ایران را به همراه داشت و خطیب‌زاده سوم تیر ماه (+) با بیان اینکه مظلوم‌نمایی‌های نمایشی این رژیم تروریست را کسی جز خودش باور نمی‌کند، گفت: ‌انتظار می‌رود ترکیه در مقابل ادعاهای تفرقه افکنانه صهیونیست‌ها سکوت نکند. 

* امیرعبداللهیان به مقامات ترکیه چه گفت؟

دوشنبه هفته پیش (ششم تیر ماه) بعد از آنکه چندین بار خبر سفر حسین امیرعبداللهیان به ترکیه مطرح شده بود، این سفر انجام شد. وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به دعوت «مولود چاووش اوغلو» همتای ترکیه‌ای خود به آنکارا رفت و ضمن دیدار با وزیر خارجه ترکیه با «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور این کشور نیز دیدار و به گفت‌وگو نشست. یکی از مباحثی که در این گفت‌وگوها مطرح شد عملیات احتمالی نظامی ترکیه در شمال سوریه بود.

امیرعبداللهیان در دیدار با اردوغان در خصوص موضوع سوریه با تبیین دیدگاه اصولی جمهوری اسلامی ایران در زمینه راه حل سیاسی به‌عنوان تنها مسیر برای حل بحران و ضرورت اجتناب از هرگونه اقدام نظامی،  آمادگی ایران برای تسهیل در زمینه گفت‌وگو برای کاهش نگرانی‌های امنیتی در سوریه را مورد تاکید قرار داد.

وی در نشست خبری مشترک با همتای ترکیه‌ای گفت:‌ در موضوع سوریه آخرین تحولات اجلاس آستانه را مورد بحث و تبادل نظر قرار دادیم. ما نگرانی‌های امنیتی ترکیه را درک می‌کنیم و درباره طرح مباحثی در خصوص احتمال وقوع عملیات ویژه در بخشی از خاک و سرزمین سوریه، گفت‌وگوی مفصلی را با آقای چاووش اوغلو داشتیم و معتقدیم باید از طریق گفت‌وگو و مسالمت آمیز نگرانی‌های امنیتی دوستان ما در ترکیه مورد توجه قرار بگیرد و رفع شود. وی افزود: حساسیت و ملاحظات ایران درباره صهیونیست‌ها و تحرکات این رژیم را به صراحت در دیدار با چاووش اوغلو بیان کردم.

در همین خصوص حسین امیرعبداللهیان پس از سفرش به آنکارا در صفحه اینستاگرامش درباره دیدار با اردوغان نوشت: درباره موضوع سوریه به اردوغان گفتم راه حل سیاسی را تنها راه حل برای کاهش نگرانی‌های امنیتی ترکیه می‌دانیم و با تکرار مجدد ضرورت اجتناب از هرگونه اقدام نظامی حاضریم برای تسهیل در زمینه گفت‌وگوی منجر به نتیجه پیشقدم باشیم.

وزیر خارجه همچنین افزود: ضمن گفت‌وگو در خصوص اشتراکات و موارد مورد علاقه طرفین در خصوص تحرکات اخیر رژیم صهیونیستی به رئیس جمهور ترکیه یادآوری کردم حضور رژیم صهیونیستی در منطقه هیچ ارمغانی به جز فتنه انگیزی و ایجاد ناامنی نخواهد داشت. 

رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین درباره دیدارش با مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه در صفحه اینستاگرامش نوشت: در رابطه با سوریه گفت‌وگوهایی با آقای چاووش اوغلو داشتم. به ایشان اعلام کردم جمهوری اسلامی ایران نگرانی‌های امنیتی ترکیه در این خصوص را درک می‌کند، اما معتقدیم می‌توان این نگرانی‌ها را از راه مسالمت آمیز و گفت‌وگو رفع کرد. درباره حساسیت‌های ایران در خصوص حضور رژیم صهیونیستی بی‌پرده با چاووش اوغلو مذاکره کردیم. برادرانه به ایشان متذکر شدم حضور این رژیم قطعا برای کشورهای منطقه نحس بوده و خواهد بود.