پهپادهای چینی تازه‌ترین ابزار تحریک تایوان

روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی به قلم "جین پرلز" و "ایمی چانگ چیین" می‌نویسد: در یک ماهه گذشته قریب به ۳۰ پهپاد وارد حریم هوایی دو جزیره متعلق به تایوان در نزدیکی ساحل جنوبی چین شدند. این پهپادها اکثرا غیرنظامی بودند اما مشخص بود که هدفشان پادگان سربازان تایوانی مستقر در این دو جزیره صخره‌ای بوده است.

به گزارش ایسنا، این پهپادها همچنین در میان دو طرف یعنی تایوان و چین باعث افزایش تنش می‌شوند که در ماه گذشته میلادی شدت بیشتری به خود گرفته است. چین که مدعی مالکیت تایوان است حضور نظامی خود را در تنگه تایوان به واسطه پرواز جنگنده‌ها و ناوها نزدیک به این جزیره افزایش داده، سیستم دفاعی خود را آزمایش می‌کند و خطر درگیری را افزایش می‌دهد.

"چیه چونگ"، تحلیلگر بنیاد سیاستگذاری ملی تایوان می‌گوید: چین از چنین تعرضی برای افزایش فشار که به عمد باعث افزایش تنش پیرامون تایوان می‌شود، بهره می‌برد. تصور نکنید که یک پهپاد غیرنظامی هیچ ارتباطی با اهداف نظامی ندارد.

مساله اینجاست که تایوان چطور می‌خواهد به پروازهای بعدی پهپادهای چینی که ممکن است وارد حریم هوایی آن شوند، پاسخ دهد و اینکه آیا می‌تواند بدون تحریک به بروز یک درگیری، جلوی پکن را بگیرد یا خیر.

وزارت دفاع تایوان می‌گوید: در روزهای گذشته، ارتش چین علاوه بر اعزام یکسری جنگنده‌های معمول، چهار پهپاد را هم به حریم هوایی نزدیک به تایوان اعزام کرده است. چین در روز پنجشنبه پهپاد رزمی "TB-۰۰۱" را که به "عقرب دو دم" معروف است و همچنین روزهای جمعه و شنبه دو پهپاد شناسایی را به منطقه اعزام کرد.

برای چین این پهپادهای نظامی برای جمع آوری اطلاعات استفاده می‌شوند. پهپادهای غیرنظامی در حال حاضر منبع جدید پروپاگاندای داخلی با هدف تضعیف وجهه تایوان هستند.

تصاویر منتشر شده برگرفته از یکی از این پهپادها در رسانه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که دو سرباز تایوانی به نظر سورپرایز شده و ناتوان هستند. برخی دیگر از تصاویر هم نشان دهنده کنتراست بین آسمان خراش‌های سر به فلک کشیده شهر شیامن چین و شرایط نامساعد سربازان تایوانی در دو جزیره متعلق به تایوان است. مفسران چینی سربازان تایوانی را مسخره می‌کردند که به سمت پهپادها سنگ پرتاب می‌کنند!

از نظر تایوان، این پهپادها بیانگر تازه‌ترین جبهه کارزار چین در ارعاب و تهدید و نبرد روانی موسوم به تاکتیک‌های "منطقه خاکستری" است. این ورودهای مکرر غیرقانونی از سوی پهپادهای چینی بر دولت تایوان فشار می‌آورد تا قاطعانه پاسخ دهد. تسای اینگ ون، رئیس جمهوری تایوان به چین هشدار داده که ارتش جزیره در مقابل این تهاجم ساکت نمی‌نشیند.

او در سخنرانی اخیر خود در جزایر "پنگو" در تنگه تایوان گفته بود: ما تحریک کننده مناقشات نیستیم و خویشتنداری می‌کنیم اما بدان معنا نیست که دست به مقابله نخواهیم زد.

اول سپتامبر ۲۰۲۲ و دو روز پس از این سخنرانی، سربازان تایوانی یک پهپاد را سرنگون کردند؛ اقدامی که برای تایوان غیرمعمول بود چون به صورت گسترده در مقابل چین خویشتنداری می‌کنند.

"درو تامپسون"، مقام سابق پنتاگون و متخصص در امور چین می‌گوید: نیمی از چالش تایوان این است که تنها بخشی از ارتشش برای مقابله با جنگنده‌های چین مجهز است اما به چنین اختلالات سطح پایین اما دائمی عادت ندارد. زمانیکه پهپادها برای نخستین بار ظاهر شدند، تایوان بدون آمادگی و تجهیزات کافی برای مقابله با آنها ظاهر شد.

او ادامه داد: ارتش تایوان آمادگی لازم را نداشت. تایوان هنوز بر اساس رسوم جنگی مربوط به قرن بیستم می‌جنگد در حالیکه به استراتژی‌های نامتقارن قرن بیست و یکم احتیاج دارد.

ژنرال "چانگ جون شن" از فرماندهی دفاعی "کینمن" می‌گوید: پس از سرنگونی پهپاد، ارتش تایوان پارازیت‌های اضافی پهپاد را که می‌تواند سیگنال‌های نزدیک شدن پهپادها را مختل کند به پایگاه‌هایش در جزایر کینمن و ماتسو فرستاد. این دو جزیره دارای پادگان‌های قابل توجهی است که سربازان خود را به "شیو" یا "جزیره شیر" می‌فرستد؛ جزیره کوچک دورافتاده‌ای که سربازان پهپاد را سرنگون کردند. به گفته تحلیلگران دفاعی، کمتر از ۲۰ سرباز در این جزیره مستقر هستند.

پهپادهای چینی پس از آن در منطقه رویت شدند که پکن مانورهای گسترده نظامی خود را علیه تایوان و در پاسخ به دیدار نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا در اوایل ماه گذشته انجام داد.

به گفته تحلیلگران، پرواز پهپادهای چینی جدیدترین تکرار تاکتیک‌های منطقه خاکستری است که چین در چند سال گذشته از آن استفاده کرده تا تایوان را برای تسلیم در مقابل پکن وادار کند. چین از چندین تاکتیک شامل پروازهای روزانه جنگنده‌ها بر فراز خط میانی تنگه تایوان تا حملات سایبری به نهادهای غیرنظامی مانند وزارت امور خارجه تایوان استفاده می‌کند.

کارشناسان می‌گویند، چین قاطعانه تعداد پرواز جنگنده‌های خود را پیرامون تایوان و با هدف کاهش آمادگی نیروی هوایی آن افزایش داده است. مجبور ساختن مکرر خلبان‌های تایوانی برای برخاستن از باند فرودگاه با کوچکترین هشداری باعث خستگی و تضعیف روحیه آنها می‌شود.

تایوان به دنبال ارتقای ظرفیت‌هایش با هدف رسیدگی به دست اندازی‌های چین است و حتی این نگرانی در واشنگتن وجود دارد که تایوان برای تقویت سیستم دفاعی خود باید کارهای بیشتری انجام دهد. دولت جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا فروش بیش از ۱.۱ میلیارد دلار تسلیحات نظامی شامل موشک‌های ضد ناو و رادارهای شناسایی را به تایوان در ماه جاری میلادی تایید کرد. در گذشته و در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ نیز فروش تسلیحات به تایوان بیشتر بودند. در این میان، پکن شکایت دارد که این بسته تسلیحاتی باعث به خطر افتادن بیشتر و جدی‌تر روابط با آمریکا می‌شود و به واشنگتن تاکید کرد تا این فروش را متوقف کند.

دولت تایوان نیز اخیرا افزایش قابل توجهی در بودجه نظامی سالانه خود اعلام کرده است. بودجه ۱۹ میلیارد دلاری این جزیره نشان دهنده افزایش ۱۳.۹ درصدی نسبت به سال گذشته میلادی و در مقایسه با افزایش میانگین کمتر از چهار درصدی در هر سال از سال ۲۰۱۷ است. وزارت دفاع تایوان نیز می‌گوید بخشی از این بودجه جدید برای جنگنده‌های جدید هزینه خواهد شد.

در مقایسه، چین نیز بودجه ۲۲۹ میلیارد دلاری خود را اوایل سال جاری میلادی اعلام کرد.

کارشناسان می‌گویند، چین منابع زیادی را صرف توسعه فناوری پهپادی در یک دهه گذشته کرده و همین مساله نشان می‌دهد که می‌خواهد اشکال متفاوتی از پهپادها را علیه تایوان به کار گیرد.

"لیل گلدشتاین"، مدیر گروه تحقیقاتی " تعامل آسیا برای اولویت‌های دفاعی" مستقر در واشنگتن و متخصص ارتش چین می‌گوید: پر واضح است که پهپادها نقش بسیار بزرگی در کارزارهای چینی فتح تایوان ایفا می‌کنند. چین تلاش‌های زیادی را برای ادغام فناوری پهپادی به ارتش این کشور و همچنین بخش‌های مرتبط نظیر پلیس مسلح و گارد ساحلی انجام داده است.

برخی از کارشناسان می‌گویند، فکر می‌کنند پهپادهای تجاری که اواخر ماه گذشته میلادی به پرواز درآمدند توسط آماتورهایی هدایت می‌شدند که باعث ایجاد تشویش در میان تعداد کمی از سربازان تایوانی در جزایر نام برده و سپس انتشار همان تصاویر در رسانه‌های اجتماعی شدند که موجبات سرگرمی را به همراه داشت.

"درو تامپسون"، مقام سابق پنتاگون و متخصص در امور چین می‌گوید: بعید به نظر می‌رسد که پهپادهای غیرنظامی و غیرمسلح توسط ارتش آزادی بخش خلق چین هدایت شوند چون این نهاد نظامی بیشتر به دنبال کنترل مستقیم عملیاتش علیه تایوان است. شواهدی دال بر این مساله وجود ندارد که پرواز این پهپادهای تجاری بر فراز این دو جزیره شامل "صخره شیر" تحت کنترل ارتش چین بوده باشد.

کارشناسان نظامی دیگر می‌گویند، ارتش چین به طور ضمنی از این پروازها چشم پوشی کرده یا حداقل آنها را تحمل کرده است. "آلن دوپون"، تحلیلگر سابق اطلاعات دفاعی ارتش استرالیا نیز بر این باور است: صرف نظر از اینکه چه کسی آنها را فرستاده، افزایش تعداد پرواز پهپادها نشان دهنده گامی بیشتر در تشدید تنش بین چین و تایوان است. اوضاع بیشتر از اینکه به چشم می‌آید، جدی است.

دوپون ادامه می‌دهد: نحوه واکنش تایوان به پهپادها برای آینده مهم است. اگر تایوان یک پهپاد نظامی را سرنگون کند مانند "عقرب دو دم" که چین روز پنجشنبه آن را فرستاده بود، این وضعیت می‌تواند به پکن فرصتی دهد تا مدعی شود تایوان دست به اقدامی خصمانه زده و آن را به آغازگر بودن جنگ متهم کند. ارتش تایوان اما خویشتنداری کرده حتی زمانیکه این پهپاد را ساقط کرده از پروتکل‌های استانداردی پیروی کرده است.

"چانگ یان-تینگ"، معاون بازنشسته فرمانده نیروی هوایی تایوان نیز می‌گوید: سربازان به این دلیل پهپاد چینی را ساقط کردند که بر فراز پست‌های نظامی پرواز می‌کرد، به هشدارها بی توجه بود و برای بیش از سه دقیقه در آنجا می‌گشت. ما به پهپاد مذکور زمان دادیم تا برود. ارتش چاره دیگری جز ساقط کردن آن نداشت.

در اوج جنگ سرد، جزایر نزدیک شیامن نقطه خطر بالایی بین ایالات متحده و چین بود. پس از شلیک توپخانه مائو تسه تونگ در سال ۱۹۵۸ به سوی جزیره کینمن، که در آن زمان به نام "Quemoy" شناخته می‌شد، روسای ارتش در واشنگتن تهدید کردند که برای مقابله به مثل، بمب‌های اتمی کوچک را پرتاب خواهند کرد اما رئیس جمهوری وقت آیزنهاور این توصیه را رد کرد.

"لی هسی-مین" رئیس سابق ستاد کل نیروهای مسلح تایوان می‌گوید: اما اکنون، ارتش تایوان می‌تواند از نوع نرم‌تری از بازدارندگی استفاده کند.

او پیشنهاد کرده که یکسری تابلوهایی در سراسر جزایر مذکور نصب شود که رهبری چین را نقد کرده تا چینی‌ها عقب نشینی کنند. روی این تابلوها باید نوشته شود "بیایید بپا خیزیم. تمامی مردم چین باید برای سرنگونی شی جینپینگ بیایند!"