هیچ‌گونه توافقی پیش از ماه نوامبر (آذر) صورت نخواهد گرفت

ادوارد رودز، استاد امور بین‌الملل دانشگاه جورج میسون، در رابطه با این نکته که ایران اعلام کرده که برای جلوگیری از عدم تکرار اتفاق سال ۲۰۱۸ آمریکا باید تضمینی برای خروج طرف‌ها از این توافق ارائه کند، گفت: یکی از موانع اصلی که بر سر مذاکرات بازگشت به برجام وجود دارد این نکته است که هیچ‌یک از طرف‌ها نمی‌توانند تضمین قابل‌پذیرشی بدهند که در صورت تغییر شرایط در آینده به مفاد توافقنامه پایبند خواهند ماند.

به گزارش ایلنا، بخش هایی از گفت و گوی رودز را در ادامه می خوانید:

*همانطور که هیچ امکانی وجود ندارد که دولت ایران در مورد دستیابی خود به پیشرفت هسته‌ای در صورت عدم عمل به تعهدات برجامی از سوی دیگر طرف‌ها در آینده تضمین دهد، هیچ راه عملی وجود ندارد که ایالات متحده تضمین دهد که در صورتی که به این باور برسد که ایران به تعهدات برجامی خود عمل نمی‌کند، تحریم‌های علیه این کشور را مجدداً وضع نخواهد کرد. 

*در دنیا هیچ‌چیزی قطعیت ندارد؛ ولی آنچه که قطعیت دارد این است که هیچ‌گونه توافقی پیش از ماه نوامبر (آذر) صورت نخواهد گرفت. حتی شانس اینکه توافقی پس از انتخابات میان‌دوره‌ای صورت بگیرد، پایین است و کمتر هم می‌شود. در هر صورت هر اندازه هم احتمال بازگشت به برجام وجود داشته است، شانس احیای برجام پیش از انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا در ماه نوامبر، صفر است. شانس رسیدن به توافق در سال ۲۰۲۲ ماه‌ها پیش از دست رفته بود.

*نکته‌ای که ما نیاز به درک آن داریم این است که برجام حتی در زمان به امضاء رسیدنش (در سال ۲۰۱۵) در ایالات متحده از محبوبیت چندانی برخوردار نبود. هیچ کسی در ایالات متحده، حتی جدی‌ترین حمایت‌کنندگان برجام، اشتیاقی نسبت به آن نداشتند. اکثر مدافعان برجام اینگونه ادعا می‌کردند که دستیابی به چنین توافقی، فقط اندکی بهتر از نداشتن هیچ توافقی است.

*گذر زمان، جذابیت برجام را برای هر دو طرف (مردم و تصمیم‌گیرندگان) به شدت کاهش داده است. از نقطه‌نظر آمریکایی‌ها، منافع حاصل از توافق برجام به‌صورت قابل‌ملاحظه‌ای کاهش پیدا کرده است.

*در شرایط کنونی، حتی دولت آمریکا که بر این باور است که مزایای بازگشت به برجام از هزینه‌های آن بیشتر است، در متقاعد کردن افکار عمومی این کشور برای بازگشت به برجام، کار بسیار دشواری در پیش دارد. این نکته باید درک شود که مردم آمریکا دیدگاه به شدت منفی نسبت به دولت ایران، اهداف سیاست خارجی‌ این کشور مخصوصاً حمایت این کشور از بازیگران سیاسی در منطقه دارند. افکار عمومی آمریکا همچنان در چهارچوب دوران «بحران گروگانگیری کارکنان سفارت آمریکا در ایران» در سال‌های ۱۹۷۹-۱۹۸۰ قرار دارد. آمریکایی‌ها همچنان در رابطه با آن واقعه خشمگین هستند. هر اقدامی که به نوعی «امتیاز دادن» به دولت ایران تلقی شود، به لحاظ سیاسی از محبوبیت پایینی در ایالات متحده برخودار است.  

*متأسفانه مجموعه‌ای از وقایع روی داده‌اند که به احتمال بسیار زیاد جهان در سال‌های آینده با کسادی و یا حتی رکود در حوزه اقتصادی مواجه شود. کند شدن روند رشد اقتصادی در اروپا به دلیل کمبود انرژی، کنار گذاشته شدن روسیه از بازارها جهانی، بحران بانکی و ملکی در چین به همراه تأثیری که سیاست‌های کرونایی این کشور بر تولیدات آن داشته است، اختلالاتی که در اثر کرونا در سیستم توزیع جهانی روی داد، بالا رفتن تعداد و شدت بلایای طبیعی که با تغییرات آب‌وهوایی مرتبط هستند.

*رژیم صهیونیستی مداوماً و به‌صورت آشکاری نگرانی‌های خود در رابطه با برجام و مخالفتش با توافق را ابراز داشته است. مقامات دولت ایالات متحده و کسر قابل‌توجهی از مردم آمریکا که اخبار روز را تعقیب می‌کنند همانند دولت اسرائیل نگران برنامه هسته‌ای ایران هستند.

*با توجه به ناتوانی که در پیشبرد مذاکرات در طول یکسال و نیم گذشته وجود داشته است، تردیدها در خصوص اینکه تداوم تلاش‌های ناموفق برای دستیابی به توافق دیگر ارزش دارد یا خیر افزایش یافته است. درک این نکته از سوی ناظران ایرانی اهمیت دارد که نگرانی‌ها و تصمیمات ایالات متحده، توسط اسرائیل جهت داده نمی‌شود. علت اینکه مواضع آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها با یکدیگر همخوانی و همسویی دارند این است که سیاست‌گذاران آمریکایی و اسرائیلی به صورت جداگانه به نتایج مشترکی رسیده‌اند. تغییراتی در روابط اسرائیل و ایالات متحده به‌وجود آمده است و در حقیقت تغییرات قابل‌توجهی هم در روابط دو طرف به‌وجود آمده است؛ ولی این تغییرات، تفاوت چندانی در نگرش دو طرف نسبت به موضوع برجام به‌وجود نیاورده است.