واشینگتن اکنون از سرمایه سیاسی کمتری برای احیای برجام برخوردار است

اریک لوب، استاد دانشگاه بین‌المللی فلوریدا، گفت: من کارشناس حقوق بین‌الملل نیستم و نمی‌توانم در خصوص قانونی بودن تحریم‌های وضع شده علیه ایران، اظهارنظر کنم؛ علی‌الخصوص آن بخش از تحریم‌ها که غیرهدفمند هستند پیامدهای انسانی سنگینی برای مردم عادی دارند. در حالی که سازمان ملل می‌تواند در این رابطه گزارشاتی را منتشر کند، ولی به دلیل مسائل مرتبط با حاکمیت ملی و سایر موارد سازوکار و مکانیسمی برای به اجرا گذاشتن پیشنهادات ندارد.

به گزارش ایلنا، بخش هایی از گفت و گوی اریک لوب را در ادامه می خوانید:

*اروپایی‌ها به این دلیل سکوت کرده‌اند که جدیدترین تحریم‌های آمریکا به بهانه مرگ «مهسا امینی»، وضع شده‌اند.

* بخشی از کندی واشنگتن در ارائه پاسخ، به تقاضای ایران برای خاتمه دادن به تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در رابطه با ادعای آثار اورانیوم در مراکز هسته‌ای ایران و ارائه تضمین از سوی ایالات متحده در حوزه‌هایی که خارج از حوزه اختیارات بایدن است، بازمی‌گردد.

*با توجه به اینکه توافق هسته‌ای ایران موضوع مناقشه‌برانگیزی است، دولت بایدن تصمیم گرفته است تا به نتیجه رساندن مذاکرات را تا پس از انتخابات میان‌دوره‌ای ماه نوامبر (آبان) در آمریکا به تعویق بیندازد. دولت آمریکا اکنون از سرمایه سیاسی کمتری برای به نتیجه رساندن توافق هسته‌ای با ایران برخوردار است.

*خودداری ایران از مذاکره مستقم با آمریکا و انجام مذاکره از طریق کشورهای اروپایی و سایر کشورها، مانعی است که در کنار سایر موانع می‌تواند منجر به نتیجه نرسیدن توافق شود.

*همان‌طور که پیشتر اشاره کردم، من هم بر این باور هستم که با توجه به فضای سیاسی حاکم در ایالات متحده، از جمله پایین بودن سطح محبوبیت بایدن و اکثریت محدود دموکرات‌ها در کنگره، این گزاره، گزاره درستی است.

*درخواست یا تقاضای ایران برای دریافت چنین تضمینی ممکن است معقول یا منطقی به‌نظر برسد ولی ارائه چنین تضمینی از سوی ایالات متحده به دلیل نامشخص بودن وضعیت سیاسی داخلی در آمریکا، وضعیت متزلزل دموکرات‌ها (بدین معنی که برخی از آن‌ها مخالف احیای برجام هستند) و عدم اتفاق‌نظر در کنگره برای تصویب توافق احتمالی (مانند سال ۲۰۱۵) امکان‌پذیر نیست.

*کشورهای اروپایی می‌توانند به تلاش‌های خود برای احیای برجام ادامه دهند، ولی این کشورها مراقب هستند تا تلاش‌های‌شان منجر به به‌خطر افتادن روابط‌شان با ایالت متحده یا تضعیف مشروعیت داخلی و بین‌المللی‌شان نشود.

*به دلیل عدم احیای برجام (و تجدیدنظر در توافق اوپک‌پلاس) کشورهای اروپایی به دنبال تغییر الگوی مصرف خود و پیدا کردن منابع انرژی دیگری در خلیج فارس و کشورهای دیگر هستند. وجود چنین سناریویی برای ایران و روسیه به این معنی است که این دو کشور باید برای فروش نفت خود به چین، به‌عنوان کشوری که از حفظ وضع موجود سود می‌برد، با یکدیگر رقابت کنند و قیمت‌های‌شان را کاهش خواهند داد.

*مخالفت اسرائیل، سایر متحدان آمریکا و شرکای منطقه‌ای با احیای برجام، محدودیت‌های بیشتری را برای ایالات متحده به‌وجود آورده است.

*ایران در چهارچوب ان‌پی‌تی و برجام کاملاً اجازه بازرسی به بازرسان را در چهارچوب توافق داده و فعالیت‌های ایران ۱۴ بار از سوی آژانس تأیید شده است، اما اسرائیل با وجود داشتن زرادخانه‌های هسته‌ای، هرگز این چهارچوب را نپذیرفته و تن به هیچ نظارتی از سوی آژانس نمی‌دهد این استاندارد دوگانه آژانس بین المللی انرژی اتمی در نحوه نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران را چگونه تحلیل می‌کنید؟ آیا آژانس به ابزار سیاسی غرب و صهیونیست‌ها تبدیل شده است،  بخشی از این استاندارد دوگانه، نتیجه غلبه قدرت سیاسی در مفهوم لیبرال از نظام بین‌الملل است.

*این استاندارد دوگانه همچنین نشان دهنده جایگاه ویژه اسرائیل نزد ایالات متحده به‌عنوان دولت هژمونیک در درون این نظام بین‌المللی است. ایران به مفاد برجام در طول سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸ پایبند بوده است. با این وجود، از زمانی که ایالات متحده به‌صورت یک‌جانبه از برجام خارج شد، ایران فعالیت‌های هسته‌ای خود را گسترش داده است. در طول این مدت، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از اینکه توانایی این آژانس برای رصد و تأیید این فعالیت‌ها محدود شده است، شکایت کرده است.

*اگر ایالات متحده و سایر امضاء‌کنندگان برجام تمایلی برای پایان دادن به بازرسی‌ها داشتند، پس احتمالاً می‌توانستند آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و کشورهای عضو آن را ترغیب کنند تا به این بازرسی‌ها پایان دهند. با این وجود، چنین سناریویی نامحتمل به‌نظر می‌رسد چراکه چهارچوب کلی این توافق بر پایه عدم‌اشاعه هسته‌ای در مقابل رفع تحریم‌ها قرار دارد.

*حتی اگر دموکرات‌ها اکثریت کنگره را از دست بدهند «جو بایدن» همانند «باراک اوباما»، می‌تواند برجام را احیا کند. در همین حال چنین نتیجه‌ای تدوام و پایداری توافق را، با توجه به کاهش احتمال اینکه به تصویب کنگره برسد، بیش از پیش تضعیف می‌کند.

*در حالی که رسانه‌ای ایرانی گزارش داده بودند که آزادی این زندانی‌ها در ازای آزادسازی هفت میلیارد دلار از دارایی‌های مسدودشده ایران در کره جنوبی صورت گرفته است؛ وزارت خارجه ایالات متحده در ادعایی این مساله را تکذیب کرد. باید ببینیم که در آینده چه اتفاقاتی روی خواهد داد. گمانه‌زنی برخی از تحلیلگران مبنی‌بر این است که ایران دست به این اقدام زده است تا به پیشبرد مذاکرات متوقف‌شده هسته‌ای کمک کند.

*چنین ادعایی ممکن است درست باشد، ولی من نمی‌دانم آزادی این زندانی‌ با توجه به موضوعات دیگری مانند وقایع اخیر در ایران، فضای سیاسی حاکم بر ایالات متحده و برخی مخالفت‌های داخلی و منطقه‌ای با توافق هسته‌ای، تا چه اندازه می‌تواند بر مذاکرات تأثیر بگذارد.

*بسته به شرایط ایران و پس از انتخابات میان‌دوره‌ای در ایالات متحده، این امکان وجود دارد که دولت بایدن مجدداً به‌صورت غیرمستقیم با ایران وارد مذاکره شده و به توافق برسد تا از درگیری منطقه‌ای بر سر برنامه هسته‌ای ایران در حالی که درگیری‌ها در اوکراین همچنان ادامه دارد، جلوگیری به عمل آورد.