به رئیسی گفتم فشار ناشی از عدم احیای برجام بر دوش او خواهد بود

سیدمحمد صدر، دیپلمات سابق ایران و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام معتقد است که ایران روابط بین المللی خود را به دو کشور چین و روسیه محدود کرده است در حالی که رفتارهای این دو کشور نشان می دهد نه تنها چندان متحد استراتژیک ایران نیستند بلکه به فکر تأمین منافع خود هستند.

به گزارش شفقنا، بخش‌هایی از مصاحبه سیدمحمد صدر را در زیر بخوانید:

• در سیاست خارجی یک اصلی به نام «منافع ملی» وجود دارد و بنا بر این اصل همه کشورها به دنبال منافع ملی خود هستند و در این چارچوب گاهی با برخی از کشورها دوست، موافق و متحد و گاهی با برخی از کشورها مخالف هستند. اگر در دستگاه دیپلماسی به اصل «منافع ملی» توجه شود، آن سیاست خارجی واقع گرایانه است، اما متأسفانه سیاست خارجی امروز ایران واقع گرا نیست.
• منافع ملی ایران حکم می کند که با تمام کشورهای جهان به جز اسرائیل که آن را به رسمیت نمی شناسیم و آمریکا که ویژگی خاص خود را دارد، ارتباط داشته باشیم. اگر ما رابطه خود را به دو تا سه کشور محدود کنیم در حقیقت خود را به طور غیر مستقیم به این کشورها وابسته کردیم چرا که آنها وقتی ببینند یک کشوری منزوی است، به این نتیجه می رسند که این کشور مجبور است با آنها رابطه خوبی داشته باشد و شرایط حکم می کند که به سوی این کشورها گرایش داشته باشد.
• در دنیا، کشوری که با اکثریت کشورهای دنیا مخصوصاً کشورهای مهم و تأثیرگذار رابطه داشته باشد، منزوی نیست و از این جهت می تواند قدرت مانور سیاسی خیلی زیادی در سیاست خارجی و روابط بین الملل داشته باشد. از سوی دیگر اگر رابطه گسترده ای با کشورها نداشته باشید اصلاً قدرت مانور و بازی کردن با سیاست خارجی حاصل نمی شود و این نکته ای است که متأسفانه اکنون به آن گرفتار هستیم و به گونه ای در حال حرکت هستیم که تا حدودی حالت انزوا پیدا می کنیم و اگر این سیاست ها اصلاح نشود، ممکن است که این انزوا افزایش یابد.
• رسیدن به توافق برجام منافع جمهوری اسلامی را تأمین می‌کند. من این نکته را به آقای رئیسی هم گفته‌ام که اگر برجام امضا نشود، تمام فشارهای ناشی از آن روی دوش رئیس‌جمهور و دولت خواهد بود. با توجه به تحریم های بسیار جدی که امروز گرفتار آنها هستیم، برجام و اف ای تی اف (FATF) روابط اقتصاد خارجی ایران را تنظیم خواهند کرد. عده ای در گذشته نه چندان دور، می گفتند که ما بدون برجام هم می توانیم اقتصاد را اداره و با تحریم ها مقابله کنیم، اما امروز اوضاع اقتصادی کشور، نرخ ارز و افزایش تورم نشان می دهد که در اداره اقتصاد و مقابله با تحریم ها موفق نبودیم.
• احیای برجام و عضویت در (FATF) علاوه بر اینکه روابط خارجی اقتصادی را تأمین می کند، امکان ورود به جامعه بین الملل و فعال شدن در سیاست خارجی را نیز فراهم می آورد و در این صورت می توانیم با کشورهای مختلف رابطه داشته باشیم؛ اما متأسفانه برخی از افراد و گروه ها، مخالف این امر هستند و اجازه نمی دهند که منافع کشور تأمین شود و روز به روز اوضاع اقتصادی بدتری را شاهد هستیم.
• مخالفان احیای برجام و اف ای تی اف (FATF) باید به این نکته توجه داشته باشند که در اعتراضات اخیر هنوز شعار اقتصادی داده نشده و مشخص است که همچنان بخش کارگری و کارمندی در میدان اعتراضات حضور چندانی ندارند، اما معتقدم که اگر روند افزایش قیمت ها ادامه یابد و اوضاع اقتصادی بهبود پیدا نکند چه بسا در آینده اعتراضات اقتصادی در ارتباط با حقوق، بیکاری و تورم را خواهیم داشت که جدا خطرناک است.
• مسلماً دیپلماسی اقتصادی دولت سیزدهم موفق نبود. با تحریم و عدم تصویب اف ای تی اف، دیپلماسی اقتصادی نمی تواند موفق باشد. امروز تمام تمرکز دیپلماسی اقتصادی بر فروش نفت ایران به چین است که با تخفیف ها و مشکلات بسیار انجام می شود.
• ایران با فروش نفت به چین بخشی از انرژی این کشور را تأمین می کند، اما آقای «شی جین پینگ»، رییس جمهور چین در نشست دوره‌ای شورای حکام خلیج فارس در عربستان، تمامیت ارضی ایران را زیر سوال می برد! و من بسیار متأسفم که از سوی دستگاه دیپلماسی ایران آنگونه که باید و شاید نسبت به این اظهارات رییس جمهور چین عکس العمل نشان داده نشد.
• ما هشت سال جنگیدیم و بسیار شهید و خسارت دادیم برای اینکه یک متر از سرزمین ایران جدا نشود و جنگ هم با همین نتیجه به پایان رسید و هیچ یک از خواسته های جنایتکارانه صدام به سرانجام نرسید. بسیار اشتباه بزرگی است که امروز به این دلیل که به چین نفت می فروشیم و بسیاری از کشورهای دیگر از ایران نفت خریداری نمی کند، عکس العمل جدی نسبت به اظهارات رییس جمهور چین نداشته باشیم. امیدوارم که رییس جمهور و وزارت خارجه جبران کنند و به صورت جدی به چین تذکر دهند و نسبت به عذرخواهی رسمی چین از ایران تأکید کنند.
•  بدون شک رابطه ایران با چین و روسیه باید گسترش یابد. معتقدم که ایران در عرصه سیاست خارجی باید فعال باشد و با همه کشورها به ویژه کشورهای همسایه و آسیایی و همچنین کشورهای اروپایی و آمریکای جنوبی رابطه مناسب و گسترده ای داشته باشد؛ اما مساله ای که امروز در سیاست خارجی مشکل ایجاد کرده، این است که ما رابطه خود را به دو کشور منوط کردیم و این دو کشور ممکن است از محدودیت روابط ایران با سایر کشورها سوء استفاده کنند. به عنوان مثال مجدداً به اظهارنظر اخیر رییس جمهور چین اشاره می کنم؛ آقای «شی جین پینگ» در گذشته جرأت نمی کرد چنین موضع گیری علیه تمامیت ارضی ایران داشته باشد، اما اکنون چنین رفتاری نشان می دهد چون احساس می کند که ایران دچار انزوا شده و برای اینکه رابطه اقتصادی و تکنولوژی خود با کشورها را گسترش دهد، به موضع گیری علیه تمامیت ارضی ایران تن می دهد و ایران هم به دلیل نیاز اقتصادی به چین، واکنش جدی نشان نمی دهد! بنابراین رابطه و تعامل با چین هیچ اشکالی ندارد و حتماً هم باید باشد منتها این رابطه باید از موضع قدرت، احترام متقابل و منافع مشترک باشد، نه از موضع ضعف.
• رابطه صحیح و سالم در سیاست خارجی باید این دو ویژگی یعنی «منافع مشترک و احترام متقابل» را داشته باشد و لازمه تحقق این امر مهم، داشتن «قدرت مانور سیاسی» است. سیاست خارجی با قدرت، می تواند با کشورهای مختلف رابطه داشته باشد و نیازهای خود در زمینه های مختلف را تأمین کند.
• روسیه با اقدامات اخیر خود مخصوصاً در قضایای اوکراین و بحث پهپادها ضربه بسیار مهلکی به موقعیت بین المللی ایران زد و باعث شده که روز به روز تحریم ها علیه ایران افزایش پیدا کند این در حالی است که روسیه به لحاظ اقتصادی به هیچ وجه توان جبران این تحریم ها علیه ایران را ندارد.