پناهجویان، قربانی چرخش به راست بایدن

محمدحسین لطف‌الهی- اجداد ایرلندی جو بایدن، رییس‌جمهور ایالات‌متحده با کشتی‌های حمل و نقل تابوت از ایرلند گریختند تا به ایالات‌متحده بیایند و از قحطی در امان بمانند. والدین کامالا هریس، معاون اول رییس‌جمهور مهاجرانی از هند و جاماییکا بودند که برای تحصیل به امریکا سفر کردند و در آنجا ماندگار شدند. الخاندرو مایورکاس، وزیر امنیت داخلی هم در زمان کودکی به همراه خانواده‌اش از کوبا و خطراتی که آنها را تهدید می‌کرد، گریخت تا در ایالات‌متحده ساکن شود.

هر سه آنها روز پنجشنبه 5 ژانویه در مقابل دوربین‌های تلویزیونی قرار گرفتند تا از سیاست‌های جدید دولت درقبال پناهجویان رونمایی کنند؛ سیاست‌هایی که به گفته برخی فعالان این حوزه از نظر «ظالمانه بودن» تفاوتی با سیاست‌های دولت ترامپ ندارد.

به گزارش روزنامه اعتماد،  واشنگتن‌پست نوشته است: «قطعا لحظه اعلام این سیاست‌های جدید برای رییس‌جمهوری که وعده داده بود سیاست‌های مهاجرتی دونالد ترامپ رییس‌جمهور پیشین ایالات‌متحده را به زباله‌دان تاریخ بیندازد، لحظه خوبی نبود. دولت بایدن قصد داد به اخراج افرادی که به‌طور غیرقانونی خود را به خاک ایالات‌متحده رسانده‌اند، ادامه دهد و تدابیر سختگیرانه‌ای را برای جلوگیری از ورود پناهجویان از طریق مرزها اعمال کند.» به نوشته این روزنامه اقدام دولت بایدن می‌تواند گروه‌های لیبرال را نسبت به دولت بدبین کرده و در تصمیم آنها برای رای دادن دوباره به جو بایدن در انتخابات 2024 -در صورت حضور مجدد او در انتخابات- تردید ایجاد کند.

«ظالمانه بودن مهم‌ترین نکته آن است»

«ظالمانه بودن مهم‌ترین نکته آن است» عبارتی بود که اولین‌بار آدام سرور در اکتبر 2018 در مقاله‌ای در نشریه آتلانتیک از آن استفاده کرد و دموکرات‌ها برای توصیف سیاست‌های دولت دونالد ترامپ در مساله مهاجرت که شامل اخراج پناهجویان از مرز و جدا کردن اعضای خانواده‌ها از یکدیگر می‌شد آن را به کار می‌بردند.

اینترسپت می‌نویسد: شکی در این مساله وجود ندارد که شرارت غیرقابل باوری در تصمیمات و سیاست‌های دولت ترامپ در جمع‌آوری، در قفس انداختن و اخراج مهاجران غیرسفیدپوست وجود داشت، اما آیا ظلم و شرارت تنها زمانی رقم می‌خورند که نیتی شرورانه و ظالمانه در پس ماجرا باشد؟

واقعیت این است که ساز و کار و قوانین مرزی در ایالات‌متحده ظالمانه و البته بی‌رحمانه است. تفاوتی هم ندارد که زیرنظر کدام رییس‌جمهور اجرایی می‌شود؛ چه رییس‌جمهوری که آشکارا توهین‌های نژادپرستانه می‌کند و چه رییس‌جمهوری که با پوشش تاکید بر«ضرورت طی پروسه قانونی و ایمن» دستور برنامه‌ریزی برای جلوگیری از ورود هزاران مهاجر را صادر می‌کند. اقدام اخیر جو بایدن، رییس‌جمهور ایالات‌متحده و سیاست‌های دولت او درقبال مهاجران درست مانند دونالد ترامپ سیاست‌هایی هستند که «ظالمانه بودن مهم‌ترین نکته آن است.»

حتی اگر جو بایدن این سیاست جدید را به این دلیل اعمال کرده باشد که از حملات جمهوری‌خواهان با ابزار مطالبه «نظم و قانون» در امان بماند، این مساله دلیلی برای قابل قبول بودن سیاست‌های دولت او درقبال پناهجویان نخواهد بود. جمهوری‌خواهان آشکار ساخته‌اند که فارغ از اینکه جو بایدن چه سیاست‌هایی را در پیش گیرد یا چه اندازه محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های جدید علیه پناهجویان اعمال کند او را به عنوان یک رییس‌جمهور طرفدار «مرزهای باز» در رسانه‌های‌شان به تصویر بکشند. به همین دلیل این باید یک حقیقت پذیرفته شده باشد که هیچ میزانی از اعمال محدودیت علیه پناهجویان برای سفیدبرترپندارها کافی و قابل قبول نیست.

البته نباید این سیاست‌های دموکرات‌ها را صرفا تلاشی برای راضی نگه داشتن راستگرایان دانست. روسای جمهور دموکرات به ویژه باراک اوباما که به دلیل سیاست‌هایش درقبال پناهجویان از سوی فعالان این حوزه «فرمانده کل اخراج‌کنندگان» لقب گرفته بود، همواره سیاست‌های سختگیرانه‌ای را درقبال مرزها و مساله پناهجویان اتخاذ کرده بودند.

دموکرات‌ها به جای تکیه بر شعارهای نژادپرستانه‌ای چون «اول امریکا» تلاش می‌کردند رویکرد خود در قبال مساله پناهجویان را با استفاده از زبان نئولیبرالی و تکیه بر ضرورت بازگرداندن نظم توجیه کنند. با این حال، بستن مرزها و بیرون کردن پناهجویان فارغ از اینکه با چه دلیل و با چه ادبیاتی توجیه شود، همان اثرات فاجعه‌بار و مرگبار را دارد.

به گزارش «اعتماد»، روز پنجشنبه 5 ژانویه دولت بایدن از مجموعه‌ای از تغییرات در سیاست‌های مرزی رونمایی کرد. این تغییرات شامل یک توافق با دولت مکزیک می‌شد که براساس آن دولت ایالات‌متحده اجازه می‌یافت هزاران نفر از پناهجویان اهل ونزوئلا، کوبا، نیکاراگوئه و هاییتی که خود را به مرزهای ایالات‌متحده می‌رسانند به مکزیک اخراج کند و در ازای آن 30 هزار سهمیه ماهانه برای این کشورها به منظور طرح درخواست قانونی پناهندگی تخصیص داده شود.

رییس‌جمهور امریکا گفت: «پیام من این است؛ اگر تلاش می‌کنید کوبا، نیکاراگوئه و هاییتی را ترک کنید و تمایل دارید برنامه زندگی خود را در امریکا آغاز کنید، به این شکل به مرز نروید! همانجایی که هستید، بمانید و از همانجا به صورت قانونی اقدام کنید.»

دولت بایدن هشدار داده است اگر پناهجویان و جویندگان کار و رفاه، راه مهاجرت قانونی را انتخاب نکنند، دولت دستگاه‌های اجرایی را مجاز خواهد کرد که آنها را سریع‌تر اخراج کرده و تا پنج سال نیز از ورود دوباره به خاک امریکا منع شوند.

ناتاشا لنارد، روزنامه‌نگار امریکایی در این باره نوشته است: «خطر اصلی سیاست‌های مهاجرتی دولت بایدن این است که این سیاست‌ها نشان‌دهنده نوعی تعهد ایدئولوژیک به ایجاد بازدارندگی در برابر مهاجران است نه صرفا ایجاد یک رویه قانونی برای آنها. این شرایط به نوعی به معنای آن است که میلیون‌ها نفر را که عمدتا رنگین‌پوست و غیرسفیدپوست هستند به رنج و حتی مرگ محکوم کنیم. مساله ظالمانه بودن سیاست‌ها، بدون تغییر باقی مانده است.»

جمهوری‌خواهان آشکار ساخته‌اند که فارغ از اینکه جو بایدن چه سیاست‌هایی را در پیش گیرد یا چه اندازه محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های جدید علیه پناهجویان اعمال کند او را به عنوان یک رییس‌جمهور طرفدار «مرزهای باز» در رسانه‌های‌شان به تصویر بکشند،به همین دلیل این باید یک حقیقت پذیرفته شده باشد که هیچ میزانی از اعمال محدودیت علیه پناهجویان برای سفیدبرترپندارها کافی و قابل قبول نیست.

تصمیم دولت بایدن چند روز پس از آن اتخاذ شد که دادگاه عالی حکم به پابرجا بودن یک قانون بازمانده از دوره ترامپ داد. قانون محدودیت مرزی 42، برای نخستین‌بار در دولت ترامپ و از ابتدای بهار 2020 و در زمان آغاز همه‌گیری کرونا اجرایی شد. طبق این قانون مهاجران اجازه ورود به خاک امریکا را ندارند و مقامات مرزی درخواست پناهندگی آنها را به دلیل شرایط اضطراری بهداشتی بررسی نمی‌کنند. از زمان اجرای این قانون انتقادهای شدیدی از سوی فعالان حقوق مهاجران مطرح شده است و آنها معتقدند این قانون ظالمانه و غیرانسانی است و به دلیل آنکه محدودیت‌های دوران کرونا لغو شده است، این قانون نیز باید لغو شود. در همین حال مقامات مرزی و برخی جمهوری‌خواهان بر این باورند که پایان دادن به این سیاست منجر به هجوم گسترده مهاجران به سوی مرزهای امریکا می‌شود. درنهایت دادگاه عالی امریکا چندی پیش دستور داد قانون بحث‌برانگیز محدودیت مرزی دوران ترامپ موسوم به قانون 42، در زمان حاضر به قوت خود باقی بماند. این حکم از سوی دادگاه عالی زمانی صادر شد که 19 دادستان جمهوری‌خواه امریکایی در دادخواستی اضطراری خواستار ادامه اجرای این سیاست مهاجرتی شدند که قرار بود در انتهای سال 2022 به پایان برسد.

پشت کردن به بدنه اصلی حامیان

بایدن و کارگزاران اصلی او در موضوع مهاجرت علاوه بر اینکه خود از خانواده‌هایی مهاجر بودند، در انتخابات 2020 از داستان‌های زندگی‌شان و این مساله که مهاجر هستند برای جذب آرای مهاجران و رنگین‌پوستان بهره بردند و علیه بستن مرزها و اخراج مهاجران موضع گرفتند. حالا اما آنها اقدامی دقیقا برخلاف آنچه وعده داده بودند، انجام می‌دهند.

دنیل تکنور، استاد علوم سیاسی دانشگاه اورگان که برای سال‌ها موضوع سیاست دولت‌های مختلف در ایالات‌متحده در قبال موضوع مهاجرت را دنبال می‌کند، می‌گوید: «همه روسای جمهور دموکرات در دوران معاصر یعنی کارتر، کلینتون، اوباما و حالا بایدن مساله مهاجرت را به عنوان یک میدان مین سیاسی دیده‌اند. از یک‌سو، برای نسل‌ها هویت حزب دموکرات به عنوان یک حزب طرفدار مهاجران مطرح شده و بخش قابل‌توجهی از پایگاه این حزب را آسیایی‌ها، لاتین‌تبارها و رنگین‌پوستان تشکیل می‌دهند و از سوی دیگر، دولت‌های دموکرات به شدت ازسوی رای‌دهندگان مستقل در ایالت‌های کلیدی میدان نبرد برای اتخاذ سیاست‌های سختگیرانه‌تر در این حوزه تحت فشارند.»

پناهجویان و مساله حقوق بشر

یکی از مسائل مطرح شده از سوی دولت ایالات‌متحده درقالب سیاست‌های جدید این است که پناهجویان در صورت داشتن حامی مالی در ایالات‌متحده و پس از بررسی سوابق پذیرفته خواهند شد.

ماری میلر فلاورز، پژوهشگر مرکز حقوق کودکان مهاجر معتقد است: «حق پناهندگی نباید به شیوه فرار شما از خطر یا امکانات مالی شما بستگی داشته باشد.» به گفته او، این شیوه دولت بایدن در تایید و بررسی مهاجران که به نوعی گزینش گزینه‌های بهتر از میانه آنهاست در تضاد با ماهیت مساله پناهجویان است و کمکی به آنهایی که با خطرات فوری یا مشکلات بزرگ مواجهند، نمی‌کند.