ظهور مساله جدید در پرونده ایران و آمریکا

جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی رئیس جمهور آمریکا، اخیرا در مورد مشارکت ایران در جنگ روسیه علیه اوکراین، ادعا کرده است که «ایران با فروش پهپاد به روسیه به صورت بالقوه به ارتکاب جنایات جنگی توسط روسیه سهیم است.»

به گزارش انتخاب، کوروش احمدی، تحلیلگر مسائل بین‌الملل در خصوص تبعات چنین ادعا‌هایی گفت: «ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز دوشنبه گذشته در این مورد گفت که اگر در جریان تحقیقات ما راجع به جنایات جنگی در اوکراین مشخص شود که ایران هم مسوولیتی در ارتکاب جنایات جنگی دارد، ما مقامات ایران را نیز مسوول خواهیم شناخت.

این ادعا‌ها از این منظر حائز اهمیت است که به این ترتیب یک مقوله جدید را وارد پرونده میان ایران و آمریکا می‌کند. به این معنا که علاوه بر پرونده‌های سیاسی و حقوقی قبلی که از قبل وجود داشته است، آمریکا به دنبال باز کردن پرونده جدید دیگری است.»

وی درباره تبعات اثبات ادعای فروش پهپاد به روسیه، توضیح داد اگر اثبات شود، ایجاد تبعات عملی و مستقیم برای ایران توسط غرب کار آسانی نخواهد بود. البته وجود تبعات سیاسی و تبلیغاتی برای ایران قطعی است.

وی افزود: «به لحاظ حقوقی ممکن است درگیر کردن دیوان بین‌المللی کیفری دشوار باشد. اما دست کم در سطح انجام تحقیقات این دیوان از مارس گذشته و بر اساس ابتکار دادستان دیوان و ارجاع موضوع اوکراین از سوی شماری از کشور‌های درگیر تحقیقاتی در مورد شرایط جنگی در اوکراین شده است.

اما نظر به اینکه اوکراین و روسیه و ایران عضو اساسنامه رم نیستند، قرار گرفتن موضوع در دستور کار دیوان تنها از طریق ارجاع موضوع توسط شورای امنیت ممکن خواهد بود که با توجه به رای وتو روسیه عملی نخواهد بود. این احتمال وجود دارد که دادستانی این دیوان بپذیرد که تحقیقات جاری را به نقش ایران نیز تسری دهد.»

احمدی تاکید کرد: «این می‌تواند به پرونده دیگری در کنار پرونده کمیسیون حقیقت یاب شورای حقوق بشر علیه ایران تبدیل شود و بر آسیب پذیری ما بیفزاید. یعنی به موازات تحقیقات شورای حقوق بشر، یک تحقیقاتی هم از این سو در ارتباط با مساله پهپاد‌ها و اینکه برای حمله به مناطق مسکونی استفاده شده و... باز شود.»

این کارشناس توضیح داد: «در خصوص اینکه در نهایت به کجا خواهد رسید، همان‌طور که گفتم گرفتن نتیجه عملی آسان نخواهد بود، ولی به لحاظ سیاسی و تبلیغاتی استفاده‌هایی برای غرب خواهد داشت و ممکن است دست غربی‌ها را برای اینکه در شورای امنیت مکانیزم ماشه را فعال کنند، بازتر کند.»

وی همچنین در پاسخ به اینکه اگر اثبات شود که پهپاد‌های ایران مناطق غیرنظامی را مورد هدف قرار داده اند، باز هم جنایت جنگی است یا خیر، گفت: «حمله به مناطق و زیرساخت‌های غیرنظامی به طور کلی و صرف نظر از اینکه توسط چه کسی و در کجا انجام شود، طبق کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو و اساسنامه رم که مبنای تشکیل دیوان بین‌المللی کیفری است، در زمره جنایت جنگی محسوب می‌شود.

اما اینکه ادعا‌هایی که غربی‌ها مطرح می‌کنند درست است یا خیر، اینکه حملات به مناطق غیرنظامی انجام شده و زیرساخت‌های غیرنظامی همچون نیروگاه‌های برق و پمپ‌های انتقال گاز و آب توسط پهپاد‌ها هدف قرار گرفته اند یا خیر، از جمله مسائلی است که ایران و روسیه تکذیب کرده اند. اما غرب می‌تواند به هر حال تیم‌هایی را از سازمان ملل یا خارج از آن برای تحقیق سازمان دهد و این حداقل استفاده سیاسی و تبلیغاتی برایشان خواهد داشت.»