چگونه اوکراین به آزمایشگاه تبدیل شد؟

در پاییز گذشته هنگامی که اوکراین بخش‌های وسیعی از خاک خود را در جریان مجموعه عملیات ضد حمله بازپس گرفت نیروهای روسی را با توپخانه و موشک‌های ساخت آمریکا هدف قرار داد. هدایت کننده برخی از آن توپخانه یک سیستم هدف گیری دست ساز بود که اوکراین در میدان جنگ از آن استفاده کردند.

به گزارش فرارو به نقل از سی ان ان، بخشی از نرم افزارهای ساخت اوکراین تبلت‌ها و گوشی‌های تلفن‌های هوشمند در دسترس را به ابزارهای هدف گیری پیچیده تبدیل کرده‌اند که اکنون به طور گسترده توسط ارتش اوکراین مورد استفاده قرار می‌گیرند. نتیجه آن یک اپلیکیشن گوشی تلفن همراه است که تصاویر ماهواره‌ای و اطلاعات دیگر را به یک الگوریتم هدف گیری سریع تبدیل می‌کند و به واحد نزدیک به خط مقدم جبهه نبرد کمک می‌کند تا به سمت اهداف خاص شلیک کنند. از آنجایی که این یک اپلیکیشن است و نه یک قطعه سخت افزاری به روزرسانی و ارتقای سریع آن به راحتی صورت می‌گیرد و در دسترس طیف وسیعی از پرسنل نظامی اوکراین قرار دارد.

مقام‌های امریکایی آشنا با این اپلیکیشن می‌گویند در هدایت آتش توپخانه اوکراینی‌ها به سمت اهداف روسیه بسیار موثر بوده است. اپلیکیشن هدف گیری یکی از ده‌ها نمونه از نوآوری‌های صورت گرفته در میدان جنگ است که اوکراین در طول نزدیک به یک سال جنگ به آن دست یافته است نوآوری‌هایی که باعث می‌شوند اغلب راه حل‌های ارزان قیمتی برای معضلات گران قیمت پیدا شوند.

پهپادهای کوچک و پلاستیکی که به آرامی بالای سر سربازان وزوز کرده و نارنجک‌ها را بر روی نیروهای روس پرتاب می‌کنند نیز از دیگر تجهیزات مورد استفاده در میدان نبرد اوکراین هستند. اوکراینی‌ها اکنون با استفاده از چاپگرهای سه بعدی قطعات یدکی می‌سازند تا سربازان‌شان بتوانند تجهیزات سنگین را در میدان نبرد تعمیر کنند. تکنسین‌های اوکراینی کامیون‌ها و وسایل نقلیه باربری معمولی را به موشک‌انداز متحرک تبدیل کرده اند. مهندسان متوجه شده‌اند که چگونه موشک‌های پیچیده آمریکایی را بر روی جت‌های جنگنده قدیمی شوروی مانند میگ -۲۹ قرار دهند و به قابلیت‌های نیروی هوایی اوکراین پس از ۹ ماه جنگیدن کمک کنند.

اوکراین حتی سلاح ضد کشتی خود به نام «نپتون» را بر اساس طرح‌های موشک شوروی ساخته است که می‌تواند ناوگان روسیه را از فاصله تقریبا ۳۲۱ کیلومتری هدف قرار دهد. این نوع از نبوغ اوکراینی‌ها مقام‌های امریکایی را تحت تاثیر قرار داده است. آنان توانایی کی یف در یافتن راه حل‌های کم هزینه برای نیازهای میدان نبرد که شکاف‌های تاکتیکی مهم باقی مانده از تسلیحات بزرگتر و پیشرفته غربی را پر می‌کند مورد تحسین قرار داده اند.

علیرغم آن که مقام‌های امریکا و سایر مقام‌های غربی بینش کاملی از نحوه عملکرد سیستم‌های سفارشی اوکراین ندارند که تا حد زیادی بدان خاطر است که در حوزه میدانی حضور ندارند مقام‌ها و تحلیلگران هر دو می‌گویند اوکراین به یک میدان نبرد واقعی و آزمایشگاه راه حل‌های ارزان اما موثر تبدیل شده است.

«ست جونز» مدیر برنامه امنیت بین الملل در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی می‌گوید: «نوآوری اوکراینی‌ها فوق العاده چشمگیر است».

آزمایش نبرد در دنیای واقعی

در همین حال، جنگ در اوکراین به ایالات متحده و متحدانش فرصت نادری را برای مطالعه نحوه عملکرد سیستم‌های تسلیحاتی خود داده است. افسران عملیات ایالات متحده و سایر مقام‌های نظامی هم چنین ردیابی کرده‌اند که روسیه تا چه اندازه از پهپادهای ارزان قیمت و قابل مصرفی استفاده می‌کند که بر اثر برخورد با هدف منفجر می‌شوند تا به شبکه برق اوکراین آسیب برسانند.

یک منبع مطلع غربی می‌گوید: «اوکراین به طور کامل تبدیل به یک آزمایشگاه تسلیحاتی شده است زیرا پیش از آن هیچ یک از این تجهیزات هرگز در جنگ دیگری میان دو کشور توسعه یافته صنعتی مورد استفاده قرار نگرفته بودند. این آزمایش نبرد در دنیای واقعی است».

برای ارتش ایالات متحده جنگ در اوکراین منبعی باورنکردنی از داده‌ها در مورد کاربرد سیستم‌های امریکایی بوده است. به گفته یکی از افسران عملیات نظامی آمریکا برخی از سامانه‌های پرمخاطب که به اوکراینی‌ها داده شده از جمله پهپاد انتحاری سوئیچ بلید ۳۰۰ (Switchblade ۳۰۰) و موشکی که برای هدف قرار دادن سیستم‌های راداری دشمن طراحی شده کم‌تر از آنچه پیش بینی می‌شد در میدان نبرد موثر بوده اند.

با این وجود، موشک اندازهای چندگانه M۱۴۲ ساخت آمریکا یا هیمارس (HIMARS) برای موفقیت اوکراین بسیار حیاتی بوده‌اند و مقام‌های نظامی درس‌های ارزشمندی در مورد تعمیرات و نگهداری این سیستم در شرایط سنگین جنگی آموخته اند. یک مقام دفاعی امریکایی می‌گوید که چگونه اوکراین از موشک‌های هیمارس خود که در تعدادی محدود از سوی امریکا ارائه شده‌اند برای حمله به فرماندهی و کنترل روسیه، پست‌های فرماندهی، مقرها و انبارهای تدارکاتی استفاده کرده است. او می‌گوید رهبران نظامی سال‌ها این موضوع را مورد ارزیابی و بررسی قرار خواهند داد.

نکته مهم دیگر در مورد هویتزر M۷۷۷ است توپخانه قدرتمندی که بخش مهمی از قدرت میدان نبرد اوکراین بوده است. یکی دیگر از مقام‌های دفاعی می‌گوید اگر گلوله‌ها بیش از حد در یک بازه زمانی کوتاه شلیک شود لوله‌های هویتزر توان خود را از دست می‌دهند و این امر باعث می‌شود توپخانه دقت و کارایی کم‌تری داشته باشد.

هم چنین، اوکراینی‌ها دست به ابداعات تاکتیکی زده‌اند که مقام‌های غربی را تحت تاثیر قرار داده است. در هفته‌های آغازین جنگ اوکراین فرماندهان اوکراینی عملیات خود را برای به کارگیری تیم‌های کوچک پیاده نظام در زمان پیشروی روسیه به سوی کی یف با شرایط ایجاد شده تطبیق دادند. سربازان اوکراینی که مجهز به راکت‌های استینگر و جاولین بر روی شانه بودند توانستند به تانک‌های روسی حمله کنند.

ایالات متحده هم چنین از نزدیک این درگیری را برای درس‌های بزرگتر در مورد چگونگی جنگ بین دو کشور مدرن در قرن بیست و یکم مورد ارزیابی قرار داده است. یک افسر عملیاتی می‌گوید یکی از درس‌هایی که ایالات متحده ممکن است از جنگ اوکراین بیاموزد آن است که توپخانه یدک کش مانند سامانه هویتزر M۷۷۷ ممکن است متعلق به گذشته باشند. او می‌گوید: «حرکت سریع این سیستم‌ها برای جلوگیری از شلیک متقابل دشوارتر است و در دنیای پهپادهای فراگیر و نظارت بالای سر پنهان کردن این سامانه‌ها بسیار دشوار شده است».

«جیم هیمز» عضو دموکرات کمیته اطلاعات مجلس نمایندگان امریکا از کنتیکت می‌گوید: «زمانی که نوبت به درس‌های آموخته شده از جنگ اوکراین می‌رسد باید در این باره کتابی نوشته شود».

یک پهپاد تهاجمی ۱۰۰۰۰ دلاری

در طول جنگ اوکراین پیمانکاران دفاعی ایالات متحده به فرصت جدید برای ارزیابی و بازاریابی سیستم‌های خود دست یافته اند. BAE Systems پیش‌تر اعلام کرده بود که موفقیت روسیه در استفاده از پهپادهای کامیکازه بر نحوه طراحی یک خودروی زرهی جدید ارتش امریکا تاثیر گذاشته و ایالات متحده زره‌های بیش‌تری را برای محافظت از سربازان در برابر حملات از بالا، به تجهیزات تازه خود می‌افزاید.

در روزهای ابتدایی جنگ اوکراین امریکا پنج پهپاد نظارتی سبک وزن و با قابلیت وضوح بالا را برای فرماندهی عملیات ویژه امریکا در اروپا به منظور استفاده انحصاری در اوکراین ارسال کرد. پهپادهای عرضه شده توسط شرکتی به نام هگزاگون ساخته شده بودند و بخشی از برنامه وزارت دفاع امریکا نبودند و صرفا برای آزمایش در درگیری ارسال شدند. با این وجود، نتایج آن موفقیت‌آمیز بود. چندین مقام اطلاعاتی و نظامی به «سی ان ان» گفته‌اند که امیدوارند ساخت پهپادهای ارزان و یکبار مصرف از این پس به اولویت اصلی پیمانکاران دفاعی امریکا تبدیل شود.