ایران نمی‌توانست در افغانستان ناظر بی‌طرف باشد/ تهران درباره مسائل زنان با طالبان گفت‌وگو کرد

مرداد ماه سال گذشته بود که دولت افغاستان به سرعت سقوط کرد و طالبان توانست در کمتر از بیست روز این کشور را تصرف کند. در پی این اتفاق جمله اینکه خیلی از کشورها سفارتخانه های خود را تخلیه کردند و برخی از کشورها نیز هنوز طالبان را به رسمیت نشناختند؛ از جمله ایران. با توجه به اینکه هنوز جمهوری اسلامی ایران به طور رسمی اعلام نکرده که طالبان را به رسمیت می شناسند، ولی چندروز قبل سرپرست جدید سفارتخانه ایران در افغانستان معرفی شد.

پایگاه خبری جماران گفت و گویی با حسن کاظمی قمی، سرپرست جدید سفارت ایران در افغانستان داشت که مهم‌ترین محورهای آن به شرح زیر است:

• افغانستان به طور حقیقی و واقعی جایگاه مهمی در امنیت ملی کشور ما دارد و امروز تحولات افغانستان اثرگذاری بسیار زیادی بر امنیت، مسائل سیاسی و ژئوپلیتیک منطقه دارد. با توجه به اینکه در افغانستان یک زمانی اشغالگر وجود داشته والان پدیده‌های تروریستی مثل داعش در آن دیده می شود، در نتیجه این موضوعات بر امنیت جهانی اثرگذار هستند. مسأله افغانستان فقط به دو همسایه محدود نمی شود یا بحث بین دو کشور نیست، بلکه فراتر از این مسأله است. لذا ما یک جایگاه خاصی در سیاست خارجی کشور داریم که هر اتفاقی در افغانستان بیفتد بر داخل جامعه ما نیز اثر می گذارد.
• در حال حاضر بیش از چهاردهه است که مردم افغانستان تحت فشار و تحت شرایط بسیار سختی در حوزه امنیتی، اقتصادی، معیشتی هستند که عمدتا ناشی از حضور اشغالگر و سیاست‌های اشغالگری است. در واقع زمانی که ارتش سرخ حمله کرد در آنجا رژیم دست نشانده‌ای را گذاشت که باعث تخریب این کشور شد. یک زمانی هم شاهد اشغال گری‌های آمریکایی‌ها بودیم. هرکدام اینها هم بهانه‌های خودشان را داشتند، اما جز ویرانگری و کشتار چیز دیگری به جا نگذاشتند. آن چیزی که برای ایران مهم است مردم کشور افغانستان است. مقام معظم رهبری فرمودند دولت‌ها می روند و دولت‌های دیگر می آیند، اما آن چیزی که برای ما مهم و اولویت دارد مردم افغانستان هستند.
•  شاهد هستیم آمریکایی‌ها مجبور شدند این کشور را ترک کنند. اگرچه شرارت آنها همچنان باقی است و امروز با شیوه‌های جدیدی اقدامات شرارت آمیزشان را انجام می دهند و همچنان دست برنداشته اند. اما به هر حال شکست خوردند و رفتند. لذا شرایط جدیدی حاکم شد و جمهوری اسلامی با نگاه به مردم افغانستان و با توجه به تاثیراتی که تحولات افغانستان هم بر منطقه و هم بر کشور ما دارد، طبیعتا نمی‌توانست در نقش یک ناظر بی طرف عمل کند.
• بعد از فرار امریکایی‌ها تا امروز حجم مهاجرینی که به سمت کشور ما آمدند نزدیک به چهار برابر شد(در مقایسه با قبل از آن). هرچقدر اقتصاد افغانستان به مشکل بخورد طبیعتا روی زندگی مردم تاثیر می گذارد و سخت‌تر شدن اوضاع زندگی و معیشت مردم باعث می شود آنها کشورشان را ترک کنند و هرچقدر اقتصاد بدتر شود باعث می شود تولید مواد مخدر افزایش پیدا کند تا بتوانند درآمدزایی کنند.
• آمریکایی‌ها که این کشور را طی بیست سال تخریب کردند به بهانه‌های مختلف دخالت‌هایشان را دوباره شروع کنند تا نگذارند یک رابطه مبتنی بر منافع بین ایران و افغانستان و سایر کشورهای منطقه شکل گیرد.
• جمهوری اسلامی در حمایت از مردم، امنیت منطقه و مصالح خودش باید این تعامل را با افغانستان داشته باشد. امروز حکمرانانی در افغانستان حاکم شده اند؛ پس طبیعتا راه این تعامل از طریق حکومت‌هاست. در واقع بخش‌های مردمی و بخش‌های خصوصی از رهگذر این تعامل می توانند فعالیت داشته باشند.
• ما باید بتوانیم در حوزه‌های اقتصادی و امنیتی همکاری‌هایی با هم داشته باشیم که این هم به نفع مردم افغانستان و هم به نفع مردم ما است. از این جهت گره زدن این همکاری‌ها با هر موضوع دیگری در این شرایط به مصلحت نیست. جمهوری اسلامی موضع روشنی داشته و بر این تاکید دارد که برای ایجاد یک افغانستان با ثبات، پایدار و امن نیاز است که یک دولت ماندگار و مردمی شکل گیرد.
•  امروز افغانستان یکی از بازارهای مهم تجارت خارجی ایران به شمار می آید. به عبارتی، افغانستان در مسأله صادرات جزو کشورهای اول است. از نگاه دیگر، افغانستان می تواند در اقتصاد مکمل ایفای نقش کند. در واقع افغانستان ظرفیت‌های خوبی دارد، اما جنگ‌های بیش از چهار دهه مجال نداده ند تا این ظرفیت‌ها و منابع وارد عملیات شوند.
• در واقع امروز طالبان در قبال معیشت مردم، شغل مردم و امنیت مردم مسئول‌اند.در این بیست سال هیچ کاری در افغانستان انجام نشد که این یکی از خیانت‌های آمریکا در افغانستان و اشغال بیست ساله این کشور بود. اما میزان تولید برق این کشور ۳۰۰ مگاوات است. این حکمران جدید باید بتواند معیشت مردم را تأمین کند.
• از آن طرف، به دلیل فشارهایی که آمریکایی‌ها می آورند کمک‌های جامعه جهانی که در سال حدود ۱۳ میلیارد دلار می شود، در حال حاضر به ۳ میلیارد دلار رسیده است. یعنی درآمدهای افغانستان به شدت کاهش پیدا کرده و این بر زندگی مردم فشار وارد می کند.
• مسأله دیگر اینکه در حوزه امنیت همزمان با خروج نظامی‌های آمریکا شاهد رشد پدیده داعش در افغانستان هستید. اگر در ابتدا داعش در استان ننگرهار و جلال آباد بود امروز با پشتیبانی و حمایت امریکا دارند به سمت استان‌های شمالی، مناطق میانی، جنوب قندهار و حوزه غرب هرات گسترش پیدا می کنند.
• طالبان در مساله زنان به شریعت خودشان استناد می کنند که بر اساس این شریعت باید این ممنوعیت ایجاد شود اما الان در درون طالبان این یک موضوع جدی است و ما هم صحبت کردیم و گفتیم این موضوعی که مطرح می شود از جهت مداخله گری نیست و من از صحبت‌های برخی از مقامات آنها فهمیدم که آنها هم نسبت به این مسأله رضایت ندارند.
• از طرفی در کشور ما و از نگاه اسلامی مسأله تحصیل یک فریضه است به این جهت می توان تمهیداتی به صورت موقت اتخاذ شود که آنها بتوانند از راه دور ادامه تحصیل دهند تا مشکل رفع شود.