زنان و حقوق بشر، ابزار طالبان برای معامله بزرگتر با جامعه جهانی

24 ژانویه مصادف با 4 بهمن به مناسبت روز جهانی آموزش ، فرصتی بود تا در خصوص اتخاذ سیاست‌ها و تصمیمات اخیر نظام طالبان در افغانستان درباره حذف دختران از عرصه آموزش در این کشور گفتگو شود.

به گزارش اعتمادآنلاین، همزمان با این مناسبت بین‌المللی‌، نشست آسیب‌شناسی و بررسی چالش‌های فراروی زنان و دختران برای دسترسی به آموزش  در محل انجمن حامی و با حضور کارشناسان و صاحب نظران این حوزه برگزار شد.

طالبان نظام آموزشی فعلی را عامل سرسپردگی به غرب می داند

سردار رحیمی، معاون پیشین وزارت معارف افغانستان که یکی از سخنران‌های این نشست بود سخنان خود را با اشاره به اینکه به دنبال روی کارآمدن طالبان با فروپاشی نظام آموزشی مدرن در افغانستان رو به رو هستیم، آغاز کرد و گفت: طالبان نظام آموزشی افغانستان را که در طول بیست سال گذشته ساخته شد، آموزش غربی و عامل سرسپردگی به غرب می داند و به دنبال استحاله کلی آن و جایگزینی با مفاهیم و ارزش هایی است که با نظام ارزشی خود، منطبق باشد. در عین حال، نوع نگاه محدود کننده طالبان به زنان نیز مانع بزرگی برای دسترسی آنان به نظام آموزش مدرن است، هر چند که برخی معتقدند فیصله طالبان برای سلب حق آموزش به زنان یک فیصله سیاسی است و ابزاری برای کسب مشروعیت و اخذ امتیازات سیاسی از غرب که البته رفتار طالبان در واکنش به مخالفت هایی که در سطح منطقه ای و بین المللی با این تصمیمات انجام شده نیز ، بیشتر به این احتمال می رود که طالبان به دنبال انجام یک معامله بزرگتر با دنیا بوسیله زنان و حقوق بشر زنان است.

تصمیم طالبان، تهدیدی بزرگ برای زنان افغان

معاون سابق وزارت معارف افغانستان با نگرانی تصمیم اخیر طالبان را به منزله تهدیدی بزرگ برای زنان افغانستان می‌داند و می‌گوید: تجربه نشان داده که طالبان بر سر ایدئولوژی و باورهای خود معامله نمی کند و از آنها کوتاه نمی آیند. اما نقطه امیدوار کننده این است که شاید طالبان در عرصه رسمی بتوانند جلو آموزش زنان را بگیرند اما تجربه گذشته نشان داده که زنان راه های خود را برای دسترسی به آموزش از طرق دیگر و به صورت غیر رسمی پیدا خواهند کرد. از سوی دیگر برای طالبان امکان اینکه بتوانند به صورت عملیاتی و فوری دست به تغییر نظام آموزش رسمی در افغانستان بزنند نیز امکان پذیر نخواهد بود و  به حداقل سه تا پنج سال زمان نیاز دارد و در این فاصله فشار جامعه بین المللی شاید بتواند بر محدودیت های اعمال شده از سوی طالبان فایق آید و طالبان را به پای میز مذاکره بکشاند . در اینجا آنچه که مشخص است این است که طالبان فعلی  به ظاهر با مساله آموزش به شکل عام آن مشکلی ندارد و از این رو می توان با فشار و در عین حال پذیرش برخی محدودیت های مورد نظرشان از پایمال شدن کامل حق آموزش زنان جلوگیری کرد و فشار منطقی به طالبان می تواند در متعادل تر کردن رفتارهای طالبان کمک کند.

نکته مهم در اینجا این است که با توجه به نوع دینامیک متغیرها در افغانستان نباید تصمیمات به صورت عجولانه و آنی گرفته شوند و فراموش هم نکنیم که هر گونه سرمایه گذاری و  همکاری در عرصه آموزش به صورت پایدارمی تواند چراغ امیدی را برایمان در حال و آینده این کشور روشن کند.  

رحیمی همچنین با اشاره کوتاه به برخی از داده های آموزش در افغانستان ،تعداد جمعیت تحت پوشش آموزش اعم از حوزه های آموزش ابتدایی ، تکمیلی و دانشگاهی تا قبل از اشغال این کشور از سوی طالبان را 14 میلیون نفر ذکر کردند . در شرایطی که بیش از 40 درصد دانش آموزان را دانش آموزان دخترتشکیل می داد. هر چند که در همان 20 سال گذشته و با وجود تمام حساسیت های موجود و سرمایه های عظیم غرب برای آموزش دختران ، بیش از 30 درصد دانش آموزان دختر به نظام آموزش رسمی دسترسی نداشتند و 40 درصد کل دانش آموزان نیز هیچ گاه به مرحله آموزش عالی نمی رسیدند.