نروژ در حال تبدیل شدن به ابرقدرت جدید حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر است

فارن‌پالیسی در مطلبی با عنوان «نروژ قصد دارد از تغییرات اقلیمی سود ببرد» نوشته که این کشور نفت‌خیز اسکاندیناوی در حال زمینه‌چینی برای تبدیل شدن به ابرقدرت جدید حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر است.

به گزارش شفقنا از فارین پالیسی، در این مطلب آمده است: در اوایل ژانویه معاون صدراعظم آلمان- رابرت هابک- اولین مأموریت دیپلماتیک خود در سال جدید را آغاز کرد که درباره خط لوله دریای بالتیک بود. البته این پروژه ربطی به گاز روسیه یا پروژه جنجالی نورداستریم نداشت. در یک روز برفی در اسلو- پایتخت نروژ- هابک در مقابل پس‌زمینه آبی منقش به نشان مردم نروژ چشم‌اندازی از یک کانال 750 کیلومتری (466 مایلی) را ترسیم کرد که می‌تواند برای این کشور شمال اروپا تضمین‌کننده صادرات سالانه 4 میلیون تن سوخت هیدروژن به آلمان تا سال 2030 باشد.

هابک گفت: «نروژ مهم‌ترین تامین‌کننده انرژی ما در حال حاضر است و در شرایطی که داریم به سمت آینده‌ای فارغ از تاثیرات و تبعات تغییرات و دشواری‌های اقلیمی می‌رویم، این کشور باید هم‌چنان مهم‌ترین تامین‌کننده انرژی ما باقی بماند».

بلافاصله پس از حمله روسیه به اوکراین در سال گذشته نروژ آگاهانه خود را به عنوان جایگزین نفت روسیه به جهان معرفی کرد و خیلی زود هم تبدیل به منبع اصلی نفت خام و گاز اروپا شد. برای نخست‌وزیر نروژ- یوناس گار استور- سال 2022 سال ماموریت‌های دیپلماتیک در سراسر اروپا در زمینه راه‌اندازی یا تقویت مشارکت‌های فیمابین در حوزه انرژی بود. در مارس 2022 مته فردریکسن نخست‌وزیر دانمارک در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک با استور آن‌چه را که بسیاری از رهبران اروپایی احتمالاً به آن فکر می‌کردند، به صراحت بر زبان آورد و گفت که «من ترجیح می‌دهم وابستگی ما در زمینه انرژی به نروژ باشد تا روسیه»- که به این معنی بود که اروپا ترجیح می‌دهد انرژی مورد نیاز خود را به جای روسیه از نروژ وارد کند.

اما با شدت گرفتن درگیری اوکراین و افزایش قیمت انرژی، این کشور کوچک به دلیل دستیابی به دستاوردهای فوق‌العاده مالی و درامدهای بالا در این حوزه با انتقاد مواجه شد. در سال 2022 نروژ از صنعت نفت خود حدود 121 میلیارد یورو (یا 131 میلیارد دلار) درآمد خالص به دست آورد که از حدود 27 میلیارد یورو (یا 29 میلیارد دلار) سال 2021 به مراتب بیشتر بود و به حد قابل توجهی افزایش یافته بود. در می 2022 ماتئوش موراویتسکی نخست‌وزیر لهستان از نروژ خواست تا بخشی از این «سودهای اضافی» را صرف بازسازی اوکراین کند. دولت استور عکس‌العمل چندانی در مقابل این گفته‌ها نشان نداد. با این حال مذاکرات انرژی را به سمت یک سری اهداف اصیل‌تر هدایت کرد و قول داد به دیگر کشورها کمک خواهد کرد روند تبدیل خود به کشوری سبزتر را با روند بهتری پیش بگیرند.

رومن واکولچوک رئیس مرکز تحقیقات انرژی در مؤسسه روابط بین‌الملل نروژ در این زمینه می‌گوید که «در طول جنگ نروژ به خوبی متوجه شد که می‌تواند نقش قابل‌توجهی را به عنوان تامین‌کننده انرژی اروپا ایفا کند. این کشور هم‌چنین از موقعیت خوبی برای ظهور به عنوان ابرقدرت انرژی پاک بعدی دارد».

این کشور می‌داند که چگونه سودهای اخلاقی را به سمت جایگزین‌های سبزتر هدایت کند. در اوایل دهه 1980 نروژ پس از یک دهه انباشت ثروت نفت شروع به سرمایه‌گذاری چندین و چند میلیارد دلاری برای ایجاد یک منبع انرژی تجدیدپذیر قوی داخلی کرد. امروز نروژی‌ها در 95 درصد شبکه برق خود از انرژی تجدیدپذیر بهره می‌برند- که حدود 92 درصد آن نیز از برق آبی تامین می‌شود. از دهه 1990 به این سو نیز نروژی‌ها میلیاردها دلار برای تولید انرژی از بادهای خشکی و فراساحلی و میلیون‌ها دلار بیشتر نیز برای جذب و ذخیره کربن در زیر دریای شمال هزینه کرده‌اند. در شرایطی که بسیاری از کشورهای اروپایی برای ایجاد زیرساخت‌های تولید و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر تلاش می‌کنند، نروژ مدلی برای انتقال تدریجی از انرژی فسیلی به انرژی تجدیدپذیر در مقیاس داخلی ارائه می‌دهد. این کشور هم‌چنین روی یک مازاد تجدیدپذیر نشسته- که کار راحتی هم برای صادرات دارد.

یکی از متقاضیان این محصول آلمان است که به دلیل این که بزرگ‌ترین اقتصاد اروپاست، بسیار وسوسه‌کننده می‌تواند باشد. آلمان با جمعیتی بیش از 15 برابر جمعیت نروژ در یک مساحت جغرافیایی یکسان هرگز در زمینه انرژی خودکفا نبوده و به نظر می‌رسد که هیچ‌گاه هم این اتفاق روی نخواهد داد. در این میان هیدروژن به عنوان سوخت پاکی که در هنگام سوزاندن فقط آب تولید می‌کند، بخش مهمی از برنامه آلمان برای کربن‌زدایی صنایع سنگین را به خود اختصاص می‌دهد. این نشان‌دهنده یک استراتژی گسترده‌تر از سوی اتحادیه اروپا نیز هست: کمیسیون اروپا گفته که تا سال 2050 بیش از 24 درصد از تقاضای جهانی انرژی باید با هیدروژن پاک تامین شود. اما رهبران اتحادیه اروپا هنوز نمی‌دانند که کدام نوع هیدروژن پاک محسوب می‌شود. هیدروژن سبز که با استفاده از برق تجدیدپذیر تولید می‌شود، یک استاندارد طلایی برای رسیدن به آلایندگی صفر به شمار می‌آید. از سوی دیگر، هیدروژن آبی هنوز به سوخت گاز طبیعی نیاز دارد، اگرچه انتشارات و آلاینده‌های حاصل از آن باید جذب و ذخیره شوند.

هابک، که نماینده سبزهای آلمان است، رهبری حرکت کشورش برای عبور از هیدروژن آبی را برعهده داشته است. او در سال 2022 با کانادا و استرالیا اتحادهایی به اصطلاح هیدروژنی ایجاد کرد- که مبنی بر این بود که فقط هیدروژن سبز استفاده خواهند کرد. در اواسط ژانویه 2022 نیز هابک اعلام کرد که بسته یارانه هیدروژن آلمان از این پس شامل هیدروژن آبی نخواهد بود.

با این حال حداقل در مراحل آغازین، صادرات 4 میلیون تنی هیدروژن نروژ کاملا آبی خواهد بود. بر اساس توافق مشترک هیدروژنی کشورها، این خط لوله در ادامه به تأمین‌کننده هیدروژن سبز و کاملاً تجدیدپذیر تبدیل خواهد شد. اما جدول زمانی مشخصی برای این انتقال تعیین نشده است. فلیکس شنویت دانشمند علوم سیاسی در مؤسسه آلمانی روابط بین‌المللی و امنیتی می‌گوید که امتیاز هیدروژن آبی هابک حداقل در این مرحله- تاکنون- شگفت‌انگیز بوده است.

به گفته شنویت؛ «واضح است که نروژ تجربه طولانی در سازماندهی چنین روابطی دارد؛ و آن‌ها در حال صحبت از رویکرد سبز در دل معاملات مربوط به هیدروژن آبی هستند».