ناوگان ارواح ایران در حال تجارت نفت روسیه

نشریه انگلیسی «فایننشال تایمز» از تجارت پررونق فروش نفت روسی از سوی نفتکش‌های «ناوگان ارواح» ایران خبر داده است.

به گزارش عصر ایران، بر اساس این گزارش: نفتکش‌های «ناوگان ارواح» ایران از زمانی که محدودیت‌های تحریمی غرب بر فروش نفت روسیه در دسامبر گذشته تشدید شد و کرملین به اجرای تکنیک‌های ایران برای دور زدن تحریم‌ها روی آورد، به حمل نفت روسیه علاقه نشان می‌دهند.

طبق تحقیقات فایننشال تایمز، حداقل ۱۶ کشتی که بخشی از شبکه «ناوگان ارواح» هستند که به ایران اجازه می‌دهد تحریم‌های ایالات متحده را دور بزند، در ۲ ماه گذشته شروع به حمل نفت خام روسیه کرده اند.

قبل از افزایش این موج ۲ ماهه جدید، تنها ۹ نفتکش ایرانی در طول ۹ ماه از آغاز جنگ اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، در این مسیر مشغول بوده اند که حالا تعداد آن‌ها به ۱۶ نفتکش رسیده است.

دلالان و تحلیلگران کشتی گفتند که روسیه مالکان و اپراتور‌های نفتکش را با نرخ‌های ممتاز جذب می‌کند، زیرا به دنبال حفظ منبع اصلی درآمد‌های صادراتی خود در برابر تحریم‌های غرب مانند تعیین سقف قیمت برای نفت روسیه از سوی گروه هفت کشور صنعتی و اتحادیه اروپاست. درآمد تخمینی صادرات نفت روسیه به میزان قابل توجهی نسبت به سطح قبل از جنگ اوکراین کاهش یافته است.

«سوتلانا لوباچیووا» تحلیلگر شرکت کارگزار کشتی «گیبسون» در لندن، گفت: «ما تعدادی کشتی درگیر در تجارت نفت روسیه دیده‌ایم که پیشتر بشکه‌های نفت ایران را جابجا می‌کردند.»

حق بیمه برای تجارت نفت روسیه حداقل ۵۰ درصد بالاتر از نرخ‌های عادی بازار است و در برخی موارد حتی می‌تواند بیش از ۱۰۰ درصد باشد، که باعث می‌شود جابجایی نفت روسیه برای نفتکش‌های شبکه ارواح ایران حتی از جابجایی نفت ایران هم جذاب‌تر و پرسودتر باشد.

ایران در ماه‌های اخیر توانسته صادرات نفت خام خود را حفظ یا حتی افزایش دهد. تهران در زمینه سیاست نفتی با مسکو از طریق گروه اوپک پلاس همکاری می‌کند.

این رقابت بر سر کشتی‌ها می‌تواند منبع احتمالی تنش هم باشد، با این حال «متیو رایت» تحلیلگر شرکت «کپلر» گفت: «به نظر می‌رسد افزایش تعداد کشتی‌ها در ناوگان ارواح متعلق به نهاد‌های مخفی فراساحلی، که امکان فرار از تحریم‌ها را فراهم می‌کند، به جلوگیری از بسیاری از مشکلات کمک کرده است.»

انتظار می‌رود که فشار‌ها بر بازار‌های نفت روسیه در هفته‌های آینده تشدید شود. روز یکشنبه این هفته تحریم‌های اتحادیه اروپا و سقف قیمت گروه هفت کشور صنعتی (جی هفت) هر دو به صادرات سوخت‌های تصفیه شده روسیه مانند گازوئیل و بنزین هم تسری یافت.

پس از اعمال ممنوعیت واردات نفت خام روسیه از طریق دریا به اتحادیه اروپا در تاریخ ۵ دسامبر، روسیه مجبور شده بود مقدار زیادی از نفت خام خود را به مقصد بنادر آسیایی تغییر دهد و اکنون احتمالا نیاز به ارسال گازوئیل و سایر سوخت‌ها هم به مسافت‌های طولانی‌تر دارد.

تحریم‌های غرب علیه روسیه نسبت به تحریم‌های آمریکا علیه ایران سخت‌تر است. تعیین سقف قیمت برای محصولات نفتی روسیه هم تا حدی برای محدود کردن درآمد‌های نفتی کرملین طراحی شده است و در عین حال به اندازه کافی نفت روسیه در بازار جهانی برای جلوگیری از کمبود باقی می‌ماند.

دلالان کشتی گفتند شرایط کنونی، تجارت نفت روسیه را برای نفتکش‌ها جذاب‌تر از جابجایی و تجارت نفت سایر کشور‌های تحریمی مانند ایران یا ونزوئلا کرده است. مالکان و اپراتور‌های کشتی برای فروش نفت روسیه سود بیشتر و دردسر کمتری دارند، چون فقط کافی است که اسنادی ارایه دهند که نفت روسیه را زیر سقف قیمت تعیین شده فروخته اند، و در این صورت هیچ تحریمی مشمول آن‌ها نمی‌شود.

تجزیه و تحلیل فایننشال تایمز نشان می‌دهد که حجم نفت خام روسیه در نفتکش‌هایی که به عنوان بخشی از "ناوگان ارواح" ایران شناخته می‌شوند از کمتر از ۳ میلیون بشکه در نوامبر ۲۰۲۲ به بیش از ۹ میلیون بشکه در ژانویه ۲۰۲۳ رسیده است.

یکی از دلالان بازار نفت گفت در حالی که تعداد انگشت شماری از اپراتور‌های نفتکش بزرگ همچنان از تجارت نفت روسیه اجتناب می‌کنند، مانند شرکت‌های بزرگ نفتی غرب و اپراتور‌های کشتی ایالات متحده، اما بسیاری دیگر با توجه به نرخ‌های پیشنهادی و آزادی عمل در قوانین، مایل به مشارکت هستند.

این دلال گفت: اکنون همه گناهکارند. مرز بین بازار خاکستری و بازار نفت‌کش‌های معمولی در سال گذشته قطعا مبهم‌تر شده است.

برخی از کشتی‌هایی که اکنون در مسیر روسیه کار می‌کنند، کشتی‌هایی هستند که قبلا شناسایی شده بودند که احتمالا بخشی از ناوگان سایه خود مسکو هستند، که در ۱ سال گذشته تشکیل شده و کارگزاران کشتی تخمین زده اند که تعداد آن‌ها حدود ۱۰۰ نفتکش است.

«کلر جونگمن» رئیس ستاد لابی «متحد علیه ایران هسته ای» در این باره گفت: «مالکیت پشت [ناوگان ارواح]» اغلب بسیار مبهم هستند و از طریق شرکت‌های پوششی متعددی که دائما برای جلوگیری از تحریم‌ها در حال تغییر هستند، پنهان می‌شوند.»

نفت روسیه همچنین با نفتکش‌هایی که با بیمه غربی کار می‌کنند در حال حرکت است. چنین بیمه‌ای تنها به شرطی در دسترس است که نفت کمتر از سقف قیمت خریداری شده باشد. قیمت نفت اصلی صادراتی اورال روسیه به ۳۰ تا ۴۰ دلار در هر بشکه زیر قیمت نفت خام بین‌المللی مانند برنت کاهش یافته است.

«سوتلانا لوباچیووا» تحلیلگر شرکت کارگزار کشتی «گیبسون» معتقد است که تحویل نفت روسیه سودآورتر بوده است، زیرا برخلاف محموله‌های ایرانی که اغلب زمان بیشتری را در دریا می‌گذرانند تا مبدا خود را پنهان کنند، با تاخیر قابل توجهی مواجه نمی‌شوند. پالایشگاه‌های کشور‌هایی مانند چین که خریدار بزرگ نفت ایران هستند، اغلب نفتکش‌های حامل نفت ایران را مدت‌ها در انتظار تخلیه می‌گذارند.

او افزود: «ما گاهی نفتکش‌های ایرانی را دیده‌ایم که ماه‌ها منتظر مانده‌اند – تا آنجا که می‌توانیم بگوییم این اتفاق، اما برای نفت‌کش‌های روسی رخ نداده است، که این امر برای اپراتور‌های فروش نفت روسیه بهتر است، به‌ویژه وقتی نرخ سود نفت روسیه بسیار بالاست.»