پشت پرده نزدیکی ایران به روسیه

اگرچه توافقنامه آبراهام قبل از حمله روسیه به اوکراین منعقد شد، اما عاملی مهم در تصمیم ایران برای تقویت روابط نظامی خود با مسکو بود.

به گزارش روزنامه هم میهن به نقل از سایت استیمسون ، یکی از زمینه‌های تداوم سیاست خارجی بین دولت ترامپ و بایدن، حمایت از توافقنامه آبراهام است که روابط دیپلماتیک اسرائیل را با کشورهای عربی گسترش داد. براساس این توافقنامه، امارات متحده عربی، بحرین، مراکش و سودان برای رسمی کردن روابط با اسرائیل به مصر و اردن پیوستند.

انگیزه‌های این تغییر متفاوت بود، اما به‌طور کلی، این کشورها به‌دنبال تقویت روابط با واشنگتن بودند. امارات متحده عربی و بحرین به‌ویژه امیدوار بودند که به سلاح‌های پیشرفته‌تر آمریکایی دست یابند و همچنین با اسرائیل برای دفاع در برابر تهدیدات ایران همکاری کنند. به‌عنوان مثال، امارات متحده عربی می‌خواهد جت‌های جنگنده F-35 آمریکایی بخرد. قطر و عمان نیز روابط قوی با تل‌آویو دارند، اما روابط‌شان هنوز رسمی نشده است.

این در حالی است که عربستان سعودی منتظر فرصت مناسبی برای اعلام عادی‌سازی روابط است. این کشور مدعی رهبری جهان اسلام و حمایت از حقوق فلسطینیان است. با این حال، محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی در مصاحبه اخیر، اسرائیل را یک «متحد بالقوه» به جای «دشمن» توصیف کرد.

این توافق همچنین تأثیر جدی بر تفکر استراتژیک ایران داشته است. ایران به‌دنبال غلبه بر ضعف تعادل ناشی از نظم نوظهور اعراب، اسرائیل و آمریکا با دستیابی به تسلیحات جدید مانند موشک‌های مافوق صوت و جت‌های جنگنده سوخو-35 است.

ایران همچنین در تلاش است تا با گسترش نفوذ در مناطق نزدیک به ایالات‌متحده، مانند آمریکای لاتین، «عمق استراتژیک» خود را افزایش دهد. ورود کشورهای عربی به روابط عمیق‌تر با اسرائیل، تا حد برگزاری اجلاس‌هایی در فرآیند موسوم به نقب، نشان‌دهنده فقدان محدودیت‌های سیاست داخلی و ادراک تهدید آنها از سوی ایران است.

درحالی‌که هیچ‌یک از کشورهای عربی اسرائیل را جایگزینی برای ایالات متحده نمی‌دانند، اما آنها تل‌آویو را بازیگری می‌دانند که می‌تواند موقعیت خود را در لابی‌های قدرت در ایالات متحده تقویت کرده و همچنین به تدوین نظم امنیتی جدید در خلیج‌فارس کمک کند.

یائیر لاپید، وزیر امور خارجه وقت اسرائیل، در اولین اجلاس نقب در مارس 2022 خاطرنشان کرد که او پایه‌های یک «معماری جدید منطقه‌ای» را که تمرکز اصلی آن بازدارندگی ایران و نیروهای متحدش بود، گذاشته است.

قرار است نشست دوم در مارس 2023 برگزار شود، اگرچه تاریخ آن هنوز مشخص نشده است. هدف از این معماری جدید ایجاد بازدارندگی در برابر تهدیدات هوایی و دریایی ایران و شرکای آن است. هماهنگی هوایی یک موضوع استراتژیک است که قبلاً در اختیار اعراب و اسرائیلی‌ها نبود.

متحدان جدید اسرائیل از نظر جغرافیایی به ایران و عراق نزدیک‌تر هستند. این هماهنگی می‌تواند به بهبود توانایی سیستم دفاعی نیروی هوایی اسرائیل برای مقابله با موشک‌های کروز و پهپادهای ایرانی منجر شود. واکنش ایران به اولین نشست سران نقب - که در بحبوحه حملات حوثی‌ها به عربستان‌سعودی و امارات انجام شد – به‌جای کشورهای عربی، بر ایالات متحده و اسرائیل متمرکز بود. تهران این اجلاس را محکوم کرد و آن را «خنجری به پشت سر مردم مظلوم فلسطین» و «هدیه‌ای به رژیم کودک‌کش اسرائیل در ادامه کشتار مردم فلسطین و اشغال سرزمین‌شان» خواند.

در عین حال، ایران آمادگی خود را برای همکاری و گسترش روابط دوجانبه با کشورهای منطقه و مقابله با توطئه صهیونیستی آمریکایی برای ایجاد اختلاف و بی‌ثباتی در غرب آسیا اعلام کرد.

ایران حضور اسرائیل در مرزهای خود را یک تهدید امنیتی می‌داند و نسبت به همکاری کشورهای همسایه با اسرائیل حساس است. ایران این نگرانی را با حملات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به پایگاه‌های اطلاعاتی اسرائیل در اربیل عراق نشان داد.

افزایش همکاری‌های نظامی با روسیه و روابط اقتصادی با چین از دیگر پاسخ‌های ایران به تغییر نظم جهانی و منطقه‌ای است. ایران تصمیم گرفت همکاری‌های دفاعی نظامی خود با روسیه را توسعه دهد.

ایران از روسیه انتظار دارد آزادی مانور اسرائیل در سوریه را محدود کند و همچنین اعلام کرده است که به یک موشک مافوق صوت دست یافته است که رادارگریز است و در تلاش است تا «عمق استراتژیک» خود را در حیاط خلوت ایالات متحده در پاسخ به ائتلاف رو به رشد ضدایرانی در خلیج‌فارس گسترش دهد. ارتش ونزوئلا برای اولین بار از پهپادهای رزمی ایرانی مونتاژشده در ونزوئلا در مراسم رژه نظامی در 5 ژوئن 2022 رونمایی کرد.