گزارشات مثبت گروسی از سفر به تهران، ایران را از خطر «اسنپ‌بک» دور می‌کند

سیدجلال ساداتیان سفیر پیشین ایران در انگلیس، در پاسخ به این سوال که بعد از ملاقات‌های رافائل گروسی دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و صحبت‌هایی که در بازگشت از تهران مطرح کرد، تحلیل شما درباره آینده روابط ایران و آژانس چیست، گفت: با اقداماتی که در چند ماه گذشته اتفاق افتاد، فشارهای بین‌المللی بر ایران به ویژه افزایش پیدا کرد. از عواملی که باعث این افزایش فشار شد به نتیجه نرسیدن میانجی‌گری آقای جوزپ بورل و معاون او آقای انریکه مورا بود.

به گزارش ایلنا، بخش هایی از گفت و گوی ساداتیان را در ادامه می خوانید:

• در نهایت مسائلی که مطرح شد عبارت بود از اینکه ایران خواستار خروج سپاه از لیست سیاه شده، دوم موضوع پادمانی بود که ایران گفت کل مسائل پادمانی باید حل شود تا ما به مذاکرات برگردیم و در نهایت مذاکرات به نتیجه نرسید.
• مطلب دوم اینکه اروپایی‌ها انتظار داشتند با نتیجه نرسیدن این مذاکرات با رسیدن به فصل سرما آنها بتوانند به منابع نفت‌و‌ گاز ایران دسترسی پیدا کنند که این اتفاق نیفتاد.
• نکته سوم موضوع پهپادهای ایران و ادعای استفاده از آنها در جنگ اوکراین بود.
• مطلب چهارم هم موضوعات داخلی ایران و اعتراضاتی بود که منجر به طرح ادعاهای حقوق بشری علیه ایران شد تا مجموعه غرب به این سمت‌و‌سو برود که فضا را به سمت ایران‌‌هراسی ببرند.
• وزرای خارجه کشورها در کنفرانس امنیتی مونیخ که از مقامات رسمی ایران دعوت نشد علیه ایران سخنرانی کردند و این باعث ایجاد فضایی شد تا پرونده ایران را به شورای امنیت ارجاع بدهند.
• طبیعتا درچنین وضعیتی عقل ایجاب می‌کرد و می‌کند که ایران بتواند انعطاف بیشتری از خود نشان بدهد. حدود یک ماه تا ۴۰ روز قبل آقای کمالوندی، معاون سازمان انرژی اتمی به وین سفر کرد و زمینه‌های سفر آقای گروسی به تهران را برای حل مسائل پادمانی مهیا کرد.
• پادمان یعنی نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر فعالیت ایران که به‌ ویژه یک‌ موضوع اضافه‌ای هم به عنوان نظارت‌های فراپادمانی مطرح شد. بر اساس اظهارات آنها ایران هردوی این موارد را به نوعی قطع کرده بود.
• یعنی براساس مصوبه یکسال و نیم قبل مجلس، هیچ اطلاعات دوربینی که ضبط شده بود را به آژانس نمی‌دادیم. بعد از آن قرار شد اطلاعات ضبط شود اما به آنها داده نشود و یک حالت تقابلی پیش آمده بود که تا آنها اقدامات مثبتی انجام ندهند، هیچ اطلاعات مثبتی به آژانس داده نشود و این باعث شد آژانس یک مصوبه‌ای داشته باشد و قطعنامه‌ای علیه ایران به تصویب برساند.
• در این وضعیت نگرانی وجود داشت که اگر مجددا گزارش منفی به آژانس داده شود و قطعنامه‌ای توسط شورای‌حکام علیه ایران به تصویب برسد، پرونده ایران به شورای امنیت ارجاع  شود و در آن صورت اگر پرونده به شورای امنیت برود هیچ بعید نیست که مکانیزم ماشه فعال شود و در آن شرایط معنی‌اش این است که آنها ممکن است ۶ قطعنامه را علیه ایران فعال کند.
• رخ دادن این اتفاقات شرایطی را ایجاب می‌کرد که ایران نرمشی از خود نشان دهد که این اتفاق رخ داد و این نرمش پاسخ داد و نتیجه اظهاراتی که آقای گروسی انجام داده این است که روند کار مثبت شده است.
• حالا طبق قانون، آقایان باید گزارشی بدهند و همچنین قرار شده سایت‌هایی باز شود و بخشی از اطلاعات را به آقای گروسی و کارشناسان بدهند و بخشی نیز تحت نظارت آنها صورت بگیرد. ادامه این روند می‌تواند موجب برداشته شدن یک گام به سمت فعال‌شدن مذاکرات برجامی شود.
• مثبت گزارش دادن آقای گروسی یعنی اینکه ایران همکاری می‌کند و در نتیجه فضای بین‌المللی و کشورهایی که رویکرد منفی علیه ایران داشتند می‌تواند آرام شده، از آن حالت تنش‌آمیز خارج شود و خطر اسنپ بک را از ایران دور کند.
• در اسنپ بک ظاهرا هیچ اتفاقی نمی‌افتد، اما باطن آن خیلی خطرناک است. معنای آن این است که آن ۶ قطعنامه برگردد و برگشت آن قطعنامه‌ها می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
• اما وقتی گزارش مثبت باشد و هیچ اتفاقی نیفتد و موضوعی علیه ایران به تصویب نرسد و فضای غیرتنشی باشد، موقعیت و سرمایه اجتماعی ایران نزد جهانیان می‌تواند احیا شود.
• در اینجا بحث یک‌طرفه است. ایران متعهد است که این نظارت را بپذیرد، حالا شما می‌گویید آژانس هم ضمانت بدهد؟ آژانس یک سازمان ناظر متشکل از چند کارشناس است و بالاتر از آن شورای حکام است و نگاه می‌کنند آیا سازمان و کشوری طبق ضوابط و قوانین آژانس عمل می‌کند یا نمی‌کند و اگر عمل نمی‌کند از او می‌خواهند آن اقداماتی که در اساسنامه آژانس آمده را انجام دهند. اگر عمل می‌کند کاری به او ندارند.
• تاثیر گزارش آژانس بر مذاکرات برجام بخشی از مشکلات امروز را حل می‌کند. اگر این مشکلات حل شود و رضایت طرف مقابل را کسب کرده باشد که گزارش مثبت علیه ایران منتشر شود، بخشی از موانع مربوط به برجام هم حل خواهد شد.