با معمار چینی توافق ایران و عربستان آشنا شوید + عکس

توافق بین عربستان سعودی و ایران در هفته گذشته برای برقراری مجدد روابط، چین و دیپلمات ارشد آن، وانگ یی، را در مرکز سیاست خاورمیانه قرار داد. این مرد 69 ساله که یک دولتمرد باهوش است، دهه ها در پشت صحنه در منطقه برای تامین منافع سیاسی و اقتصادی پکن کار کرده است.

به گزارش اعتمادآنلاین به نقل از المانیتور، وانگ‌یی که ریاست کمیسیون مرکزی روابط خارجی حزب کمونیست چین را بر عهده دارد، درباره توافق ایران و عربستان با مساعد العیبان، مشاور امنیت ملی عربستان و همتای ایرانی او علی شمخانی مذاکره کرد.

وانگ‌یی یکی از باتجربه ترین دیپلمات های چین به حساب می آید و با وزرای خارجه متوالی در عربستان سعودی، ایران و سایر کشورهای منطقه روابط برقرار کرده است. وانگ‌یی در پکن متولد شد و  یک سابقه متوسط ​​دارد. او در دانشگاه مطالعات بین المللی پکن – دانشکده وزارت خارجه چین - تحصیل کرد. او هر دو زبان انگلیسی و ژاپنی را آموخت. ازدواج او نیز به نوعی درون سازمانی به حساب می‌آید. پیتر مارتین، روزنامه نگار در کتاب سال 2021 خود با عنوان "ارتش غیرنظامی چین" نوشت که همسر وانگ‌یی، دختر سفیر سابق چین در سازمان ملل است.

وانگ‌یی کار دیپلماتیک خود را در سال 1982 آغاز کرد و قبل از اینکه در سال 2001 معاون وزیر وزارت خارجه شود، در سمت های مختلفی خدمت کرد. در سال 2004، وانگ‌یی سفیر در ژاپن شد و در سال 2008 زمانی که به عنوان مدیر دفتر امور تایوان شورای دولتی منصوب شد، دوره سفارت او در ژاپن هم تمام شد.

وانگ‌یی از سال 2013 تا دسامبر گذشته به عنوان وزیر امور خارجه خدمت کرد و در ژانویه به سمت فعلی خود در کمیسیون مرکزی امور خارجه رسید. به گفته مارتین، رئیس جمهور چین شی جین پینگ در سال 2013 به قدرت رسید و وانگ‌یی مسئولیت  اجرای سیاست خارجی بلندپروازانه او را برعهده داشت.

شی کمیسیون امور خارجه مرکزی را در سال 2018 به عنوان بخشی از یک تغییر در دولت تأسیس کرد و به نظر می‌رسد که نفوذ  وانگ‌یی در سیاست خارجی در راس این کمیسیون بیشتر از زمانی است که وزیر خارجه بود.

این نهاد به عنوان نهاد مرکزی هدایت کننده سیاست خارجی چین عمل می کند. به گفته مجله آسیایی The Diplomat، یکی از دلایلی که شی  این کمیسیون را ایجاد کرد، افزایش نفوذ حزب کمونیست بر مسائل سیاست خارجی بود. وانگ‌یی همچنین در سال 1997 به عنوان محقق مهمان در دانشگاه جورج تاون حضور داشت.

نگاهی به خاورمیانه

نفوذ چین در خاورمیانه -از جمله با کشورهایی که به طور سنتی با ایالات متحده همسو بودند- در دوران تصدی وانگ‌یی به عنوان وزیر خارجه،  به طور قابل توجهی افزایش یافت. چندین کشور از جمله ترکیه و عربستان سعودی به طرح زیرساخت کمربند و جاده پس از راه اندازی آن در سال 2013 پیوستند. چین همچنین روابط تجاری خود را با مصر، کشورهای خلیج فارس و دیگر کشورها تقویت کرد.

 در سال 2021، یک شرکت چینی با وجود مخالفت ایالات متحده، بندر جدیدی را در حیفا، اسرائیل افتتاح کرد. وانگ‌یی به‌عنوان وزیر امور خارجه به شدت درگیر سیاست خاورمیانه‌ای چین بود. او در سال 2014 پیشنهادی چهار ماده ای برای حل مناقشه اسرائیل و فلسطین و در سال 2021 پیشنهاد میزبانی مقامات اسرائیلی و فلسطینی را برای گفتگوهای صلح ارائه کرد.

وانگ‌یی در ایجاد حمایت در خاورمیانه از اردوگاه های بحث برانگیز مسلمانان اویغور چین در منطقه سین کیانگ نقش داشت. شرایط این زندان به طور گسترده مورد انتقاد دولت های خارجی و گروه های حقوق بشر قرار گرفته است.  با این حال، بسیاری از کشورهای با اکثریت مسلمان، از جمله عربستان سعودی، از انتقاد از پکن در این زمینه خودداری کرده اند.

در سال 2019، عربستان سعودی به امارات متحده عربی، ایران و ده ها کشور دیگر در امضای نامه ای برای حمایت از چین در مورد مسئله اویغورها پیوست. پیش از این جلب اجماع، وانگ‌یی در سال 2018 اعلام کرده بود که جهان باید «شایعات» درباره سین کیانگ را نادیده بگیرد.

وانگ‌یی همچنین به پیگیری دیپلماسی شاتل در خاورمیانه و ایجاد تعادل بین رقبای سرسخت مانند عربستان سعودی و ایران شناخته شده است. در سال 2021، وانگ‌یی در مدت یک هفته از عربستان سعودی، ترکیه، ایران، امارات متحده عربی، عمان و بحرین بازدید کرد.

این دیدار به تقویت روابط چین با خلیج فارس کمک کرد. وانگ‌یی در عربستان سعودی از "ابتکار پنج نقطه ای" خود درباره امنیت و ثبات در خاورمیانه رونمایی کرد. این ابتکار نکاتی را در مورد مناقشه اسرائیل و فلسطین، برنامه هسته ای ایران، بازسازی کشورها ، همکاری در حوزه واکسن کرونا و موارد دیگر در برمی‌گرفت.  بر اساس گزارشی که در آن زمان از سوی موسسه واشنگتن برای امور خاور نزدیک منتشر شد، هیچ یک از این کارها جدید نبود، اما وانگ‌یی به دنبال آن بود که "پکن را به عنوان یک قدرت بزرگ مسئول که مسائل کلیدی این منطقه را درک می کند، به تصویر بکشد."

وانگ‌یی در ژانویه سال گذشته، میزبان شاهزاده فیصل بن فرحان آل سعود، وزیر امور خارجه عربستان در چین بود. دو ماه بعد، آرامکو عربستان و چین قرارداد طولانی مدت خود را برای ساخت یک پالایشگاه در شمال شرقی چین نهایی کردند. روابط دو کشور زمانی که شی جین پینگ در دسامبر گذشته از عربستان سعودی دیدار کرد، به اوج خود رسید که منجر به امضای بیش از 40 معامله بین دو کشور شد.

درگیری در افغانستان به وانگ‌یی کمک کرد تا روابط چین با قطر را بهبود بخشد. او در ماه مارس سال 2022 با شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیر امور خارجه قطر در چین طی کنفرانسی درباره افغانستان ملاقات کرد. وزارت امور خارجه چین در بیانیه‌ای اعلام کرد: ثانی از نقش مهم چین در مسئله افغانستان بسیار قدردانی کرد. وانگ‌یی در آن دیدار از خروج ایالات متحده از افغانستان در سال 2021 انتقاد کرد و آن را "عجولانه" خواند. قطر میزبان مذاکرات صلح بین آمریکا و دولت طالبان بوده است.

شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی نیز در آن دیدار  حمایت خود را از "سیاست چین واحد" - اشاره به تایوان - ابراز کرد. سایر کشورهای منطقه نیز از چین در موضوع تایوان حمایت کرده اند. آگوست گذشته، ایران و سوریه پس از سفر نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به تایوان، حمایت خود را از سیاست چین واحد اعلام کردند.

وانگ‌یی همچنین سال گذشته در آخرین ماه‌های فعالیت خود به عنوان وزیر امور خارجه با همتایان خود از امارات، ایران، ترکیه، اسرائیل و تشکیلات خودگردان فلسطین گفتگوها و تماس‌هایی داشت.

قدرت در حال افزایش

برخی از تحلیلگران ظهور چین در خاورمیانه را بخشی از رقابت قدرت های بزرگ با ایالات متحده می دانند. با این حال، وانگ‌یی به عنوان وزیر خارجه گاهی اوقات به دنبال ایجاد لحن آشتی جویانه با ایالات متحده بود.

او در سال 2021 در شورای روابط خارجی گفت: ما امیدواریم که ایالات متحده با چین برای کشف مسیر جدیدی از همزیستی مسالمت آمیز و همکاری متقابل سودمند همکاری کند. نکته کلیدی این است که آیا ایالات متحده می تواند ظهور مسالمت آمیز یک کشور بزرگ با سیستم اجتماعی، تاریخ و فرهنگ متفاوت و در مرحله‌ای متنفاوت از توسعه را بپذیرد یا خیر.

اخیراً، وانگ‌یی روی جنگ اوکراین کار کرده و پیشنهاد صلح  را ارائه کرده است. این دیپلمات آشکارا از آمریکا در این روند انتقاد کرده است. به گزارش پولیتیکو، او در کنفرانسی در آلمان در ماه گذشته گفته بود: «برخی نیروها ممکن است نخواهند شاهد تحقق مذاکرات صلح باشند» - این اشاره آشکار به ایالات متحده و بخشی از تلاش این مقام چینی برای  ایجاد شکاف بین ایالات متحده و اروپا بود.