عربستان از میان ایران و آمریکا جاخالی داد

محمد بن سلمان، ولیعهد غیرقابل پیش‌بینی عربستان سعودی به سختی تلاش می‌کند تا پویایی‌های روابط خارجی کشورش در خاورمیانه را دوباره تنظیم کند، با دشمنان قدیمی وارد همکاری شده و کاهش نفت اوپک را سازماندهی کند، مانند آنچه در روز یکشنبه رخ داد و بازار جهانی را غافلگیر کرد.

به گزارش شفقنا؛ رویترز نوشت: محمد بن سلمان اعلام کرده که آماده است به تنهایی و بدون کمک ایالات متحده برای دنبال کردن منافع عربستان سعودی پیش برود، خواه این به معنای برقراری مجدد روابط با دشمنان ایالات متحده مانند ایران باشد یا حذف نفت از بازار و خشم مصرف کنندگان.

این استراتژی برای ایجاد شرایطی طراحی شده است که عربستان سعودی را قادر می سازد تا روی طرح تحول اقتصادی گسترده بن سلمان یعنی چشم انداز 2030 تمرکز کند، که در آن صدها میلیارد دلار سرمایه گذاری کرده است، به این امید که درهای این پادشاهی محافظه کار را به روی تجارت و گردشگری در میان افزایش رقابت منطقه ای باز کند.

تحلیلگران می گویند که این تغییر استراتژی در سال 2019 پس از حملات ویرانگر به تاسیسات نفتی آرامکو عربستان – که در آن ریاض تعهدات امنیتی آمریکا در منطقه را زیر سوال برد – آغاز شد و پس از حملات اسرائیل به اهداف ایرانی در سوریه شتاب بیشتری گرفت.

تحلیلگران می گویند که عربستان امیدوار است از گرفتار شدن در آتش متقابل جلوگیری کند. به همین خاطر عربستان در تلاش برای بازسازی اتحادهای منطقه ای، به جای تکیه کامل به ایالات متحده، متحد قدرت بزرگ دیرینه خود، وارد فشارهای دیپلماتیک شده است، روابط با ایران را احیا کرده و با نزدیک شدن به سوریه موافقت کرده است.

پادشاهی همچنین تصمیم خود را برای پیوستن به سازمان همکاری شانگهای به رهبری چین اعلام کرد که نشانه آن است که روابط بلندمدت با پکن را حتی با احتمال خشم آمریکا، دنبال می‌کند. این را می‌توان از گفته‌‎های یک مقام ناشناس سعودی دریافت که گفته است: ما مطمئناً امیدواریم که بخشی از هیچ رقابت یا اختلافی بین دو ابرقدرت نباشیم. ما یک ابرقدرت نیستیم، اما آنچه که هستیم یک بازیگر مهم در منطقه و اقتصاد جهانی است.

در همین حال روز یکشنبه، سازمان کشورهای صادرکننده نفت به رهبری عربستان سعودی و متحدان آنها از جمله روسیه (اوپک پلاس) کاهش بیشتر تولید حدود 1.16 میلیون بشکه در روز را اعلام کردند که با نارضایتی ایالات متحده مواجه شد. مرکز تحقیقات خلیج فارس که یک اندیشکده مستقر در عربستان است، گفت که کاهش تولید اوپک نشان می‌دهد که تولیدکنندگان بزرگ نفت می‌توانند خود را از فشار آمریکا و غرب رها کنند و سیاست مستقلی را دنبال کنند که منافع ملی آنها را در اولویت قرار دهد.

مسئله دیگر تلاش ریاض برای آب کردن یخ رابطه با تهران بود. در یک معامله مهم با میانجیگری چین، ریاض پس از سال ها رقابت تلخ که به درگیری در سراسر خاورمیانه دامن زده است، به توافقی با تهران برای احیای روابط دیپلماتیک دست یافت.

الیزابت کندال، کارشناس خاورمیانه در کالج گیرتون کمبریج معتقد است: عربستان احتمالا امیدوار است که با ایجاد روابط با ایران، از گرفتار شدن در یک درگیری منطقه‌ای دیگر جلوگیری کند و در نتیجه خطر حمله مستقیم دیگر به زیرساخت‌های خود، مانند حملات فلج‌کننده 2019 به آرامکو را از بین ببرد.

بلال صعب، مدیر برنامه دفاعی و امنیتی در عربستان معتقد است: سعودی‌ها نمی‌خواهند در یک جنگ بین ایران و ایالات متحده قرار بگیرند. آنها اعتماد ندارند که واشنگتن از آنها محافظت کند.

در هر صورت آنچه مشخص شده این است که عربستان قصد دارد تکیه به آمریکا را کاهش داده و شرکای امنیتی خود را متنوع کند.