رضا میرابیان، سفیر پیشین ایران در کویت:
به جای ایران، اسرائیل منزوی شد
کشورهایی مانند امارات و بحرین اگر قرار باشد رابطه دیپلماتیک خود را با اسرائیل حفظ کنند، پس از تحولات اخیر خیلی محتاطانه پیش خواهند رفت چراکه خواهان برقراری و توسعه روابط با ایران خواهند بود.
در پی تعرض به اماکن دیپلماتیک عربستانسعودی در تهران و مشهد در سال ۱۳۹۴ و قطع ارتباط دیپلماتیک ریاض با تهران، تعدادی از کشورهای عربی نیز در همراهی با سعودیها، روابط سیاسی خود با ایران را قطع یا به سطح کاردار کاهش دادند. اماراتمتحدهعربی نیز در همین سال، روابط خود با ایران را به سطح کاردار کاهش داد و سردی روابط میان تهران و ابوظبی حاکم شد. در ۸ سال قطع رابطه ایران با کشورهای عربی، تحولات مختلفی به وقوع پیوست که شاید مهمترین آنها ابتکار «توافق ابراهیم» از سوی دولت دونالد ترامپ، رئیسجمهور پیشین ایالات متحده بود که در جریان آن وزرای امور خارجه امارات و بحرین با حضور در کاخ سفید و در همراهی با رئیسجمهور آمریکا و نخستوزیر اسرائیل، عادیسازی روابط با تلآویو را بهصورت رسمی اعلام کردند.
در آن مقطع این اعلام رسمی بهعنوان واکنشی در برابر آنچه کشورهای حاشیه خلیجفارس از آن با عنوان «تهدید ایران» یاد میکردند، تلقی شد تا این کشورها با همراهی تلآویو ائتلافی را در برابر تهران شکل بدهند. همین تحلیل نیز موجب شد تا در ابتدای علنی شدن مذاکرات میان ایران و عربستان، اسرائیل آن را بهعنوان تهدیدی علیه خود و توافق ابراهیم تلقی کند. امروز و با توجه به ازسرگیری روابط دیپلماتیک تهران-ابوظبی، بازگشت سفرا به محل ماموریتشان، توافق برای بازگشایی سفارتخانههای ایران و عربستان در اردیبهشتماه و اعلام آمادگی بحرین برای ازسرگیری روابط با ایران و البته اقدامات افراطگرایانه کابینه نتانیاهو در اراضی اشغالی، این سوال مشخص به وجود میآید که پایتختهایی مانند منامه و ابوظبی روابط خود با تهران و تلآویو را چگونه مدیریت خواهند کرد؟رضا میرابیان، سفیر پیشین ایران در کویت در گفتوگو با هممیهن به این پرسشها پاسخ داده است:
در پی امضای توافق ابراهیم، امارات سومین کشور عربی بود که روابط خود را با اسرائیل عادی کرد؛ این اقدام امارات در آن مقطع علاوه بر ابعاد اقتصادی از منظر امنیتی و آنچه تهدید ایران از آن نام برده میشد نیز مورد تحلیل قرار گرفت و مصداق آن نیز امضای قرارداد تسلیحاتی میان ابوظبی و تلآویو بود، امروز با توجه به عادی شدن روابط ایران و امارات و سایر کشورهای عربی حاشیه خلیجفارس، تحولات جدید منطقه چه تاثیری بر روابط امارات و اسرائیل خواهد داشت؟
امروز روابط امارات با اسرائیل در پی تحولات اخیر داخل سرزمینهای اشغالی دچار سردی و رکود شده است تا حدی که حتی بنیامین نتانیاهو پس از پیروزی در انتخابات عنوان کرده بود که سفری به امارات خواهد داشت، اما اماراتیها وی را به حضور نپذیرفتند. مطلب دوم این است که تحولات منطقه بهگونهای در حال پیشرفت است که میبینید حتی بحرین درصدد ازسرگیری رابطه با ایران است و اخیرا نیز تعدادی از زندانیان شیعه را آزاد کردهاند؛ به این معنا که در واقع آن نگرانی و فضای سنگینی که آمریکا و اسرائیل علیه جمهوری اسلامی ایران در منطقه شکل داده بودند و رفتار این کشورها با موضوع تهدید ایران توجیهپذیر میشد، شکسته شده است.
بنده معتقد هستم که کشورهایی مانند امارات و بحرین اگر قرار باشد رابطه دیپلماتیک خود را با اسرائیل حفظ کنند، پس از تحولات اخیر خیلی محتاطانه پیش خواهند رفت چراکه خواهان برقراری و توسعه روابط با ایران خواهند بود. ضمن اینکه باید به این مسئله نیز اشاره کنم که اماراتیها هنوز در روابط استراتژیک امنیتی و نظامی حاضر نشدهاند با اسرائیلیها وارد تعامل و همکاری شوند و این ملاحظه را از ابتدا داشتهاند تا بهگونهای رفتار نکنند که ناخشنودی جمهوری اسلامی ایران را به همراه داشته باشد و پس از این نیز همین ازسرگیری روابط موجب خواهد شد تا احتیاط کنند و دست به رفتارهای غیرمنطقی و غیرعاقلانه نزنند.
بهطور کلی آغاز پروسه از سرگیری روابط و تنشزدایی میان ایران و کشورهای عربی چه تاثیری بر توافق ابراهیم خواهد داشت؟ ناکامی این روند برای افزودن سایر کشورهای عربی و مسلمان تا چه میزان به اقدامات کابینه نتانیاهو و چقدر از تحولات در منطقه تاثیر پذیرفته است؟
اقدامات افراطگرایانه کابینه اسرائیل نقش قابلتوجهی در ناکامی توافق ابراهیم دارد و تاثیرگذار است چراکه عملا جامعه جهانی و مشخصا کشورهای عربی را به واکنش وادار کرده و نشان میدهد رژیمی که در داخل اراضی اشغالی به این شکل با فلسطینیها برخورد میکند دیگر دلیلی برای عادیسازی روابط با کشورهای عربی باقی نمیگذارد. در سوی دیگر نیز بهبود روابط ایران با کشورهای عربی و تحولات منطقه خاورمیانه بهانه را از دست این کشورها برای نزدیکی به اسرائیل گرفته است.
اسفندماه سال گذشته، امارات قرارداد تسلیحاتی خود با اسرائیل را بهحالت تعلیق درآورد که تحلیلگران این اقدام را واکنشی به تحولات اراضی اشغالی و افراطگرایی کابینه نتانیاهو تعبیر کردند، با توجه به تداوم این تحولات، روابط این کشور با رژیم صهیونیستی به چه سمتی حرکت خواهد کرد؟
آن تعلیق در پی تحولات داخل اراضی اشغالی صورت گرفت، چراکه در آن مقطع هنوز توافقی میان ایران و عربستان به امضا نرسیده بود و تحولات سرعت نگرفته بود، اما همینقدر که این توافق تسلیحاتی به حالت تعلیق درآمده، به این معنا است که توافق تهران و ریاض و بهبود فضای منطقه و کشورهای همسایه میتواند در دور شدن این کشورها از اسرائیل موثر باشد و اماراتیها و بحرینیها را وادار کند تا در آینده قدمهایشان را با دقت و محتاطانه بردارند و طبیعتا شتابان به سمت اسرائیل حرکت نکنند.
اهداف اسرائیل در عادیسازی روابط با کشورهای عربی چه بود و تنشزدایی در روابط ایران و کشورهای عربی تا چه میزان این اهداف را در معرض خطر قرار داده است؟
معتقدم تنها موضوعی که در جریان توافق ابراهیم محقق شد، همین عنوان «عادیسازی روابط» بود و موارد دیگر محقق نشده است. شما دقت کنید که بالاخره اسرائیلیها در پی این هستند که یک روابط تنگاتنگی را با کشورهای عربی منطقه در ابعاد امنیتی و نظامی و اقتصادی ایجاد کنند و آرامآرام به سمت انزوای جمهوری اسلامی ایران حرکت کنند و تهران را محاصره کنند که تا امروز و در پی تحولات خاورمیانه موفق به تحقق این اهداف نشدهاند و ایران توانست ابتکار عمل را در منطقه به دست بگیرد.
امروز این اسرائیل است که با توجه به اقدامات چند ماه اخیر کابینه نتانیاهو در منطقه منزوی شده است. شما وقتی میخواهید کشوری را منزوی کنید در اصل میخواهید در منطقه محدودش کنید، این سیاست استراتژیک اسرائیل برای محدود کردن و انزوای ایران بود که البته در نقشه اسرائیلیها در نهایت به اقدام نظامی علیه ایران منجر میشد که این فضا و فشار شکسته شد.
دیدگاه تان را بنویسید