تعامل با جهان نباید منجر به نوعی دیپلماسی التماسی شود

حسن هانی‌زاده در یادداشتی با عنوان «نقشه راه دستگاه دیپلماسی»‌ در روزنامه اعتماد نوشت: بیانات مهم و راهبردی رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و اعضای این وزارتخانه و سفرای جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور، در واقع نقشه راه روشنی است که مقام معظم رهبری برای دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران ترسیم کرده‌اند تا چراغ راه سیاست خارجی کشور باشد. تجربه ایران در طول چهار دهه گذشته در تعامل با کشورهای غربی تجربه تلخی است؛ چراکه جمهوری اسلامی ایران در طول سالیان گذشته نرمش‌های قابل قبولی در سیاست خارجی در مقابل کشورهای غربی نشان داد که با استفاده از عبارتی که مقام معظم رهبری استفاده کرده‌ بودند در رسانه‌ها و افکار عمومی از آن با عنوان نرمش قهرمانانه یاد شد.

این نرمش و انعطاف‌ها نهایتا در پی مذاکرات با مجموعه 1+5 منجر به توافقنامه هسته‌ای مشهور به برجام در سال ۲۰۱۵ میلادی شد. انتظار می‌رفت که برجام به عنوان یک توافقنامه مهم بین‌المللی آثار اقتصادی مثبتی برای جامعه ایران داشته‌ باشد، اما سه سال بعد خروج امریکا از توافقنامه برجام در سال ۲۰۱۸ میلادی نشان داد که کشورهای غربی به ویژه امریکا و همچنین اتحادیه اروپا به به توافق‌های خودشان پایبند نیستند. موضوعی که اکنون به عنوان یک کلیدواژه از سوی مقام معظم رهبری مطرح شده است مساله پرهیز از دیپلماسی التماسی است؛ به این معنی که دیپلماسی التماسی موجب می‌شود که ایران امتیازهای بالایی به کشورهای خارجی بدهد بدون اینکه امتیاز متقابلی از آنها دریافت کند. کلیدواژه‌ها و محورهای سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی در حقیقت نقشه راه کاملا واضح و روشن برای کارکنان و روسای هیات‌های نمایندگی ایران در خارج از کشور تلقی می‌شود. 

بر این اساس جمهوری اسلامی ایران باید با حفظ اصول و ارزش‌های خود با جامعه جهانی تعامل داشته‌ باشد، اما این تعامل نباشد منجر به نوعی دیپلماسی التماسی شود. ایران باید انعطاف لازم را نشان بدهد و در عین حال نباید تحت تاثیر باج‌خواهی‌ها و زیاده‌خواهی‌های غرب قرار بگیرد. 

جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک واقعیت تاریخی و جغرافیایی باید با جامعه جهانی تعامل داشته‌ باشد، اما اصول و ارزش‌های انقلاب و محورهایی که انقلاب اسلامی و امام خمینی(ره) ترسیم کردند باید مورد احترام در هر تعاملی با کشورهای خارجی قرار بگیرد.

دستگاه دیپلماسی هم به عنوان متولی سیاست خارجی باید رهنمودها، اظهارات و بیانات رهبر معظم انقلاب را به دقت مورد توجه قرار دهد. دیپلمات‌های ما به درنظر گرفتن این رهنمودها باید بتوانند در جایی که لازم است انعطاف نشان بدهند و جایی که ضروری است بر اصول و ارزش‌های جمهوری اسلامی ایران پافشاری و ایستادگی کنند.