چرا وزیر خارجه چین ناگهان تغییر کرد؟

علی بیگدلی کارشناس مسائل بین‌الملل در تشریح دلایل اعمال برخی از تغییرات در سیاست خارجی چین اظهار کرد: چندی پیش برخی از رسانه‌های مطرح دنیا اعلام کردند که وزیر خارجه چین چندین هفته است که ناپدید شده و در این میان تحلیل‌های زیادی ارائه شد مبنی بر اینکه وی از سوی حزب کمونیست خلق چین مورد برخورد تشکیلاتی قرار گرفته است. در نهایت چند روز پیش خبرگزاری‌های چین و سایر رسانه‌ها اعلام کردند که مجدداً وانگ یی، وزیر خارجه پیشین چین که در کسوت دبیر شورای سیاست خارجی حزب کمونیست چین ایفای نقش می‌کرد به همین سمت منصوب شده و چین گانگ از این سمت کنار زده شده است.

 

به گزارش ایلنا بخش هایی  از گفت وگوی بیگدلی را در ادامه بخوانید:

• اعلام یکباره برکناری گانگ به نوعی این شائبه را ایجاد کرده که در درون حزب کمونیست چین اختلاف‌هایی به وجود آمده و شاید اتفاق‌هایی رخ داده که شاهد چنین عزل و نصب‌هایی آن هم به صورت یکباره هستیم.
• اینکه دقیقاً چه اتفاقی برای وزیر خارجه پیشین چین رخ داده یا اینکه چرا مجدداً وانگ یی به عنوان رئیس دستگاه دیپلماسی پکن منصوب شده مشخص نیست اما باید توجه داشته باشیم که در چین از این قبیل تغییرات زیاد رخ داده است.
• در زمان حکومت مائو چنین عزل و نصب‌های یکباره چندین و چند بار رخ داد و حالا هم شاهد تکرار همان وقایع هستیم. توجه داشته باشید که چند ماه پیش ویدیویی در فضای مجازی دست به دست شد که نشان می‌داد نخست وزیر پیشین چین در کنگره سراسری حزب کمونیست خلق یکباره توسط ماموران امنیتی به بیرون هدایت شد و در آن ویدیو شی جین‌پینگ، رئیس جمهوری این کشور کاملاً آرام و خونسرد در حال تماشای این صحنه بود. چندی بعد هم اخباری منتشر شد که وی به دلایل نامعلوم از جمله بیماری و مسائل دیگر به خارج از مراسم مذکور هدایت شده است اما واقعیت این بود که یک اختلاف مشخص در سطوح سیاسی حزب کمونیست به وجود آمده بود که در نهایت منجر به تسویه حساب با وی شد.
• بر همین اساس باید بگویم که عزل و نصب‌های یکباره در سطوح مختلف سیاسی و امنیتی چین سابقه دیرینه دارد اما تغییر وزیر خارجه این کشور آن هم بعد از یک دوره غیبت مشهود، فارغ از مسائل داخلی می‌تواند نشاندهنده برخی تغییرات در سیاست خارجی چین باشد. در این میان باید متوجه بود که چین تا حدودی در حال طی کردن سیاست خارجی خود بر اساس ایجاد آرامش و پیگیری اهداف تجاری و اقتصادی مشخص شده است و در این راستا برای پکن اهمیتی ندارد که ایدئولوژی یا نوع ساختار حکومت‌ها چگونه است؛ بلکه چینی‌ها صرفاً به منافع بلند مدت و میان مدت خود در اقصی نقاط دنیا فکر می‌کنند. پکن به دنبال آن است که یک همزیستی مسالمت‌آمیز را در حوزه اقتصاد با تمام کشورها به وجود بیاورد تا در نهایت بتواند اوضاع را به سمت و سویی هدایت کند که منافع کلان آنها تامین شود.
• در مقابل، در ایالات متحده هم درگیری‌های حزبی در حال رسیدن به اوج خود است که دلیل اصلی آن در پیش‌رو بودن انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا قلمداد می‌شود. در این میان باید متوجه بود که سیاست خارجی چین حول محور تجارت می‌گردد و پکن دوست ندارد این آرامش فعلی را در نظم نوین کنونی بر هم بزند اما هیچ تضمینی وجود ندارد که بگوییم چین می‌تواند جلوی تغییرات موجود در نظام بین‌الملل را بگیرد، بلکه صرفاً می‌تواند آنها را مدیریت کند. باید توجه داشت که پس از جنگ سرد نظام بین‌الملل دچار یک سردرگمی خاص شد و در جنگ جهانی دوم هم جامعه ملل بلاتکلیف بود. حالا هم معتقدم که دقیقاً همان وضعیت به وجود آمده و باید نگران این بلاتکلیفی باشیم؛ چراکه اگر این روند ادامه پیدا کند احتمال اینکه جنگ جهانی سوم رخ بدهد زیاد است.
• اگر جنگ جهانی سوم رخ بدهد، بدون شک ما با جنگ هسته‌ای روبه‌رو خواهیم بود که وضعیت تمام دنیا را دستخوش تغییر قرار می‌دهد. این در حالیست که ایالات متحده با یک شیب ملایم در حال مدیریت جنگ اوکراین است و به همین جهت باید گفت که وضعیت جاری در دنیا خطرناک به حساب می‌آید.
• واقعیت غیر قابل انکار این است که چین از کشیده شدن به هرگونه درگیری و جنگ ناخرسند است و نمی‌خواهد وارد چنین مسائلی شود؛ چرا که هم و غم پکن به نوعی صرفاً مسائل تجاری و اقتصادی است. به همین دلیل باید بگویم تغییرات اخیر که در ساختار سیاست خارجی پکن رخ داده، شاید منبعث از دگرگونی نظم و تغییرات نظام بین‌الملل باشد.