عدم بازگشت دارایی‌های بلوکه شده ایران ناشی از سیطره آمریکا بر بازارها و نظام مالی جهانی است

رحمان قهرمان‌پور تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که در موضوع پول‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی ما بارها شنیده بودیم که این اتفاق رخ خواهد داد اما حالا با این امر مواجه هستیم که دولت به دلیل عدم آزادسازی پول‌ها طرح شکایت خود را به مجلس ارسال کرده تحلیل شما درباره این اتفاق چیست، گفت: به لحاظ حقوقی باید دید این شکایت به کدام سازمان بین‌المللی و با کدام رویه است و آیا دادگاه‌های بین‌المللی می‌توانند به این موضوع رسیدگی کنند یا اصلا صلاحیت قضایی برای ورود به پرونده را دارند یا خیر و ایران قرار است با استناد به کدام بند و ماده در حقوق بین‌الملل بگوید این اقدام کره جنوبی غیرقانونی است. 

 

به گزارش ایلنا بخش هایی از گفت و گوی قهرمانپور را در ادامه می خوانید:

• اما به لحاظ سیاسی مسأله ساده‌ای نیست. چون براساس FATF و سایر دستورالعمل‌هایی که وجود دارد، بانک‌ها این اختیار را دارند که براساس FATF که اصطلاحا به آن Preventive action اقدام کنند. یعنی جایی که بانک تشخیص دهد معامله با شرکت یا کشوری خطر دارد، او می‌تواند از این معامله اجتناب کند.
• معنای این حرف آن است که آن بانکی که پول ایران نزد آن است این استدلال را دارد که اگر با ایران کار کنم تحریم شده و ریسک بالایی دارد. بنابراین براساس اختیاری که دارم این کار را نمی‌کنم تا مقامات ذی‌صلاح و وزارت دارایی من را معاف کند.
• چون الان مسأله اینجاست، تعدادی از بانک‌هایی که با ایران همکاری کردند از جمله سوسیته بانک فرانسه، دویچه بانک آلمان یا آر‌اس‌تی، از طرف آمریکا جریمه‌های خیلی سنگینی شدند.
• به طور مثال دویچه بانک یک‌‌ میلیارد و ۶۰۰میلیون دلار یا سوسیته بانک ۶۰۰ میلیون دلار جریمه شده بودند. این بانک‌ها برای اینکه بتوانند در آمریکا فعالیت داشته باشند باید این هزینه و جریمه را بپردازند. معنای این کار این است که این یک اقدام بازدارنده است که آمریکا می‌خواهد از این طریق سایر بانک‌هایی که به دنبال همکاری با ایران هستند را از این کار منصرف کند.
• این بانک‌ها هم براساس تفسیری که از FATF شده است خودشان می‌توانند از این کار یعنی همکاری با ایران خودداری کنند. قبلا می‌گفتند نهادهای مالی از جمله بانک‌ها نمی‌توانند رأسا چنین کاری کنند یعنی بگویند کار کردن با کشور یا شرکت X خطر و ریسک دارد و این کار را نمی‌کنم.
• می‌گفتند شما باید کار کنید، اگر ریسکی متوجه شما شد، کار نکنید. الان این حق را به آن‌ها می‌دهند که هرکجا که تشخیص می‌دهند کار کردن با این شرکت یا کشور ریسکی متوجه بانک می‌کند، این کار را نکنند.
• لذا مسأله این است که بانک‌های کره یا سایر کشورها حتی عراق که دوست ایران است، به خاطر ترس از تحریم شدن توسط آمریکا، ترس از جلوگیری آمریکا از ورود این بانک‌ها به بازار عالی آمریکا و حتی بازارهای بین‌المللی، نمی‌خواهند بدون اجازه آمریکا چنین کاری کنند.
• در موضوع آزادسازی پول‌های ایران در عراق هم دیدید که مقامات عراقی اعلام کردند که این پول با تجدید نظر آمریکا برای مصرف خاصی آزاد شد. بنابراین می‌خواهم بگویم وقتی این مسأله حل نمی‌شود، به دلیل آن است که کلید آن به نوعی در دست آمریکا است و او باید این اجازه را به بانک‌ها داده و این تضمین را بدهد که اگر پول‌های ایران را آزاد کردید، مشمول تحریم‌های ثانویه از طرف آمریکا نخواهد شد.
• کره‌جنوبی بعد از جنگ اوکراین خود را در چارچوب گروه و دسته کشورهای لیبرال دموکراسی ثروتمند و طرفدار آمریکا تعریف کرده است. در حال حاضر کره‌جنوبی نه تنها با ما، بلکه با چین هم به خاطر این موضوع تنش دارد. یعنی آمریکا به کره جنوبی فشار می‌آورد تا ریز تراشه‌ها را به چین صادر نکند.
• کره‌جنوبی از مدت‌ها پیش با تحریم‌های ثانویه آمریکا علیه ایران همراهی کرده است. چون خود را در گروه لیبرال دموکراسی‌های ثروتمند و جزو متحدان آمریکا در آسیاپاسفیک تعریف کرده تا حدی که در دو نشست اخیر ناتو هم کره‌جنوبی به عنوان مهمان ویژه حضور داشته است. بنابراین بله، کره‌جنوبی در مورد ایران متأثر از سیاست‌های آمریکا است و این موضوعات حتما بر روابط تجاری دو کشور تأثیرگذار خواهد بود.
• این موضوعات مسائل حقوقی است. یعنی باید ببینیم ایران ذیل کدام بند و ماده می‌خواهد شکایت کند. نوع دفاع چیست و به کجا شکایت خواهد کرد. این روند خیلی به رویه‌های حقوقی بستگی دارد. یعنی داوری که انتخاب می‌شود، قضاتی که ایران انتخاب می‌کند، لایحه دفاعیه که می‌نویسد، خیلی به این موضوعات بستگی دارد.
• یعنی موضوعات حقوقی تابع این نوع مسائل است. چه کسی وکیل باشد؟ چه لایحه دفاعی نوشته باشد؟ مسائل سیاسی هم حتما تأثیر دارد، ولی اگر ایران بتواند خوب دفاع کند و نهاد داوری‌کننده به این جمع‌بندی برسد که ایران خوب کار کرده، شاید بتواند راهی باز شود. هرچند راه سختی است. 
• کره‌ای‌ها گفته‌اند اگر ایران و آمریکا با هم توافق کنند، ما مشکلی در آزادسازی پول‌ها نداریم. یعنی ایران و آمریکا توافق کنند، بعد آمریکا به کره‌جنوبی اجازه دهد که پول‌ها را آزاد کنند؛ بنابراین کاملا به آن بستگی دارد.
• مسأله این است که بازارهای مالی در دنیا تحت سیطره لندن و واشنگتن است. یعنی شما در دنیا هم بخواهید کار مالی کنید، لاجرم سروکار شما با آمریکا و انگلیس است. آمریکا هم به شدت روی حفظ سیطره خود بر بازارهای مالی جهانی حساس است.
• به خاطر همین بعضی‌ها می‌گویند اگر قرار است آمریکا وارد جنگ شود به خاطر دلار وارد جنگ می‌شود. یعنی هژمونی دلار مالی جهانی و نظام مالی دارد. بنابراین آمریکا در نظام مالی جهانی موقعیت ویژه‌ای دارد. مسأله کره این نیست که فقط تحت فشار آمریکا این ‌کار را می‌کند. بلکه مسأله‌ کره جنوبی این است که می‌خواهد در بازارهای مالی جهانی حضور پیدا کند.
• فقط متحدان آمریکا نیستند که این کار را می‌کنند، ما اگر به عراق نگاه کنیم رفتار مشابهی با ما دارد. یعنی بدون اجازه آمریکا و بدون کسب رضایت این کشور پول‌ها را آزاد نمی‌کند به دلیل اینکه بازارهای مالی دست آنها بوده و آمریکا می‌گوید اگر بانک یا مؤسسه‌ای بخواهد در آمریکا فعالیت کند؛ شرط این است که با بانک‌های ایرانی همکاری نکند.
• بنابراین مسأله صرفا ناشی از فشار آمریکا نیست، بلکه ناشی از سیطره آمریکا بر بازارها و نظام مالی جهانی است و چون کشورها می‌خواهند در نظام مالی جهانی کار کنند بنابراین لاجرم به این فشارها تن می‌دهند.
• آنها می‌گویند باید آمریکا تعهد بدهد که ما را تحریم نمی‌کند تا اگر پول‌ها را آزاد کردیم، شامل تحریم نشویم آمریکا هم چنین تعهدی نمی‌دهد و می‌گوید این موضوع به توافق من با ایران بستگی دارد.