نتانیاهو با عربستان هسته‌ای موافق است چرا که می‌خواهد محاصره ژئوپولتیک ایران را سنگین‌تر کند

محمد گل افروز استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه در پاسخ به این سوال که با توجه به نزدیک شدن زمان انتخابات آمریکا گفته شده عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان در دستور کار کاخ سفید قرار گرفته است. احتمال این مساله چقدر جدی است؟ آیا توافق ایران و عربستان تحت الشعاع این موضوع قرار خواهد گرفت؟ اظهار داشت: همسایه های رقیب ایران در منطقه از جمله عربستان با اینکه یک استراتژی تعامل را با ایران دنبال می کنند ولی این استراتژی روبنایی است ولی استراتژی زیربنایی همچنان سنگین و با هدف از بین بردن یا کم کردن نقش ایران در منطقه دنبال می شود.

 

به گزارش شفقنا، بخش هایی از گفت و گوی گل افروز را در ادامه می خوانید:

• از این رو می بینیم عربستان به واسطه هم پیمانان خود توافقی را با ایران امضا کرد ولی با وجود گذشت چند ماه هنوز اتفاقی که در ذهن استراتژیست‌های معروف دنیا و ایران وجود دارد و آن اتفاق خوب و اهدافی که پشت‌بند منافع ملی است دیده نمی شود. این وضعیت بیانگر آن است که خاورمیانه درگیر اهداف و منافعی روبنایی و زیربنایی است.
• کشورهای فرامنطقه ای نیز با ایفای نقش جدی تر خود برای اینکه ایران را تحت فشار حداکثری قرار بدهند در کنار رقبای منطقه ای ایران دست به تعاملاتی مخفی و دور از روابط بین ایران و عربستان زده اند.
• ما این ذهنیت را داشتیم که این توافق می تواند به نفع ایران باشد ولی می‌بینیم که آن هدف محقق نشده است. عربستان برای اینکه خود را قدرتی منطقه ای حتی فراتر از ترکیه و اسرائیل نشان بدهد دست به تعاملاتی مخفی و به دور از هیاهوی ارتباط ایران و عربستان زده است و اهداف قدرت های فرامنطقه ای مثل آمریکا و اتحادیه اروپا و حتی اسرائیل را دنبال می کند.
• چندی پیش در رسانه ها دیدیم که نخست وزیر اسرائیل نتانیاهو موافق این است که عربستان اورانیوم غنی سازی شده و نیروگاه هسته‌ای داشته باشد بنابراین می خواهد به این شکل موافقت خود را برای عربستان بیان کند تا محاصره ژئوپولتیک ایران را سنگین تر کند.
• بازیگران منطقه ای و فرا منطقه ای به دنبال ایران ضعیف هستند تا فرصت های شکوفایی در منطقه از ایران گرفته شود و چه بسا با منافعی که آن ها از تجمیع ژئوپولتیک خود علیه ایران می برند بیش از منافعی است که در سایه ارتباط با ایران کسب می کنند.
• در همین راستا کشور های فرا منطقه ای و شخص رئیس جمهور آمریکا که خود را برای دور دوم انتخابات این کشور آماده می کند از شکاف عمیقی که بین ایران و رقبای منطقه ای اش به وجود آمده نهایت استفاده را می برند.
• اگر با این اوضاع منطقه ای به خوبی به موضوع نگاه کنیم تصور می شد به دنبال توافق ایران و عربستان سایر کشورهای منطقه‌ نیز به سمت برقراری روابط با ایران بروند ولی در دو سه ماه اخیر این تصور هر روز کم رنگ تر می شود و بدبینی هایی را که وجود داشت بیشتر نشان می دهد.
• می‌بینیم ایالت متحده با حضور نظامی در منطقه برای فشار آوردن بر ایران در راستای سیاست چماق و هویج حرکت می کنند از یک سو به عراق و کشور های منطقه‌ دستور می دهد دلار های ایران را به شکلی که آن ها می خواهند در برابر غذا و دارو به ایران بدهند ولی از سوی دیگر به شکل هر چه قوی تر در حوزه خلیج فارس روز به روز حضور پر رنگی را نشان می دهند.
• در شرایط فعلی با اوضاعی که در منطقه وجود دارد این تصور پیش می آید که بعید است ایران به زودی بتواند با کشورهای منطقه‌ به سطح تعامل سازنده برسد ولی چاره ای وجود ندارد نگاه ایران به کشور های شرقی روسیه و چین مشکلاتی دارد باید منافع ایران هم در این نگاه دیده شود. اگر ایران بتواند موازنه ژئوپلتیک خود بین شرق و غرب ایجاد کند کشورهای دیگر به دنبال این موازنه با ایران وارد رابطه می شوند.
• امروز دست بازیگری ما در منطقه هر روز کم تر می شود و مشکلاتی که در داخل ایران بوجود آمده و اعتراضات داخلی به نوعی با سیاست خارجی و نوع بینش مسئولان ما ارتباط دارد. ایده ها و افکار مسئولان ما نسبت به نگرش منطقه ای و جهانی فرق می کند. غرب در صدد فشار حداکثری بر ایران است تا اهداف آنها محقق شود.
• آنها ایران ضعیف را می خواهند نه ایران مقتدر را، کشور های منطقه‌ ای نیز می خواهند از ایران ضعیف شده نهایت بهره برداری را داشته باشند. ضمن اینکه مشکل ما با کشور های منطقه‌ مشکل ایدئولوژیک هم هست.
• اسرائیل به دنبال اسرائیلی بزرگتر و قوی تر است، کشور های عربی ایدئولوژی خود را دنبال می کنند، افغانستان نگاه طالبان را پی گرفته است و روس ها به دنبال اهداف خود در منطقه هستند، آمریکا و اروپا نیز اهداف بلند مدت خود را در منطقه دنبال می کنند.
• در منطقه خاورمیانه به جهت ثروت فراوانی که وجود دارد همه به نوعی در رقابت های منطقه ای شرکت می کنند و حتی اهداف نظامی دارند. ایران در بین فشار و منگنه تفکرات ژئوپولتیک بازیگران منطقه ای و فرا منطقه ای قرار گرفته است. این انتظار می رود که دیپلماسی ایران قدرتمندانه تر با این کشور ها برخورد و مقابله کند.
• باید روابطی ایجاد شود که کشورهای منطقه از بازیگری ایران حساب ببرند  مانور هایی که در منطقه داریم حلال مشکلات نیست، کشور های منطقه‌ دست به دست هم داده اند و خود را هر روز برای پیچیده تر شدن وضعیت نظامی منطقه آماده تر می کنند.
• در شرایط فعلی باید استراتژی دقیقتری را در برابر تک تک کشورهای این حوزه در پیش گرفت و با تک تک آن ها استراتژی دو کشوری یا چند جانبه و منطقه ای داشت و قوی تر از شرایط فعلی با این کشور ها مقابله کنیم یا ایجاد روابط کنیم یا مثل اسرائیل و آمریکا با آن کشور ها رابطه نداشته باشیم یا مثل ترکیه و آذربایجان و افعانستان و… به سطحی از روابط با آن کشور ها نیاز داشته باشیم. باید به شکلی جدیدتر و مدرن‌تر به دنبال روابط بهتر با این کشور ها باشیم. برای مقابله با اسرائیل و آمریکا هم راهکار آن است که حتما باید روابط خود با همسایگان مان را محکم تر کنیم، این استراتژی بلند مدتی برای کشور ما خواهد بود.
• اگر ایران روابط نزدیکی با ترکیه یا عربستان یا سایر کشورهای منطقه ایجاد کند یا حتی با کشورهایی که کوچکتر از این کشور ها یا کم سابقه تر از این کشور ها هستند روابط ایجاد کند و این روابط به شکلی دو جانبه و چند جانبه در سطح منطقه‌ شکل بگیرد مسلما ایران از این کشور ها و روابطی که ممکن است روابط فرهنگی و سیاسی و اقتصادی باشد به شکل لابی در برابر قدرت های فرا منطقه ای و یا دشمنان کشور استفاده می کند.
• با توجه به اینکه ما در ایجاد روابط با این کشور ها با مشکلاتی ناشی از ناسیونالیست افراطی و فرهنگی روبرو هستیم به نوعی شکنندگی ارتباطی به صورت تاریخی وجود دارد.
• اگر بتوانیم این موارد را پشت سر بگذاریم و بده بستان های سیاسی را منوط به حل مساله قرار بدهیم و مشکلی را در منطقه حل کنیم و برای تک تک این کشور ها استراتژی مشخصی داشته باشیم ما را از مشکلات خارجی مصون خواهد کرد و این توده نوعی لابی گری در ایالات متحده است.
• به طور مثال اگر با عربستان بر سر مساله ای در حوزه خلیج فارس به توافقی برسیم و آن را منوط به لابی این کشور ها در آمریکا بکنیم و از این لابی ها استفاده کنیم و در آن کشور ها دوستانی داشته باشیم کمی از فشار های قدرت های فرا منطقه ای و دشمنان مان دور خواهیم ماند.