یوسف مولایی، استاد روابط بین‌الملل:
ایران توان خود را در یمن و سوریه متمرکز کرده؛ از قره‌باغ غافل شده بود
یوسف مولایی گفت: ایران بخشی از توان خود را در یمن، سوریه، عراق و... متمرکز کرده بود. در آن برهه مساله قره‌باغ برای ایران در اولویت بالایی قرار نداشت و انرژی و منابع قدرت لازم برای دفاع از منافع خود در این منطقه استراتژیک بسیج نکرده بود.
روزنامه اعتماد با یوسف مولایی، استاد روابط بین‌الملل درباره تنش‌های اخیر میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان را بررسی کرده است.
به گزارش اعتماد، بخش‌های مهم این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
- غیر از ارمنستان و آذربایجان بازیگران اصلی در موضوع قره‌باغ، روسیه و ترکیه هستند. با توجه به اینکه روسیه درگیر نبرد در اوکراین است، انرژی کافی برای ورود به رحان قره‌باغ را ندارد.
- امریکا هم مشکلات خاص خود را دارد و نمی‌تواند حضور فیزیکی در منطقه داشته باشد و به نفع ارمنستان وارد عمل شود. بنابراین تنها بازیگر باقیمانده در منطقه ترکیه است که هم منافع قابل توجهی در ائتلاف و هماهنگی با آذربایجان و هم انگیزه، نیرو امکانات کافی در منطقه دارد. بنابراین بعید است که بازیگری خارج از منطقه بتواند در این معادله ورود کرده و تغییرات بنیادینی ایجاد کند.
- من فکر می‌کنم نهایتا ترکیه حرف اول را در این بحران و در برنامه‌های مرتبط با گذرگاه زنگزور می‌زند و ایران باید راهبرد مناسبی برای استیفای منافع خود پیدا کند.
- ایران از زمانی که جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر مناقشه قره‌باغ توافقی انجام داده و مناطقی بین خودشان تقسیم کردند، نتوانست بازیگری مناسبی برای تعریف و تثبیت منافع خود داشته باشد.
- ایران می‌توانست با هماهنگی روسیه که در آن زمانی منافع مشترکی با ایران داشت، برنامه‌های خود را تثبیت سازد. در شرایط فعلی ایران باید دیپلماسی چندجانبه‌ای را به کار بگیرد تا از طریق حسن همجواری با جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکیه منافع خودش را تامین کرده و توسعه تجارت ایران از مسیر ارمنستان را حفظ کند. این امر نیاز به اتخاذ یک دیپلماسی قوی دارد.
- نباید فراموش کرد، در منطقه یارگیری‌های متعددی صورت گرفته است. اما ایران هنوز نتوانسته طرف قوی و کارآمدی را به عنوان شریک در اختیار بگیرد. نه ارمنستان واجد توانایی لازم است و نه روسیه به دلیل مشکلاتش در اوکراین میلی به همراهی با ایران دارد.
- این در حالی است که جمهوری آذربایجان و ترکیه در کنار هم بوده و بسیار مصمم هستند که برنامه خود را پیاده‌سازی کنند. نقشه راه منسجمی هم تدارک دیده‌اند و باید اعتراف کرد که قدرت بازیگری بالایی هم دارند.
- ایران فاقد اهرم فشار اثرگذار برای تغییر نقشه راه جمهوری آذربایجان و ترکیه است. البته این روند می‌تواند با تصمیم‌سازی‌های درست و معقول تغییر کند.
- فراموش نکنید، ایران بخشی از توان خود را در یمن، سوریه، عراق و... متمرکز کرده بود. در آن برهه مساله قره‌باغ برای ایران در اولویت بالایی قرار نداشت و انرژی و منابع قدرت لازم برای دفاع از منافع خود در این منطقه استراتژیک بسیج نکرده بود.
- ایران بیشتر حواس و انرژی و ظرفیت خود را صرف جنوب ایران، غرب ایران، بخشی از سوریه، عراق و... کرده بود و برای این حوزه راهبردی برنامه جامعی نداشت. این روند باعث شد ایران نتواند منافع مورد نظر خود را در منطقه استیفا کند.
دیدگاه تان را بنویسید