ابتکار عمل یا سیاست یک بام و دو هوا، بایدن در غزه به کجا می‌رود؟

سید عماد حسینی- برای هشتمین بار طی هشت ماه، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، سفر خود را به منطقه خاورمیانه انجام و طبق معمول تل‌آویو، قاهره و دوحه اصلی‌‌ترین مقاصد سفر او بود.

بلینکن که اولین بار در اکتبر ۲۰۲۳ برای اعلام همبستگی و همراهی با اسرائیل در اتاق عملیات وزارت جنگ اسرائیل در تل‌آویو هم حضور پیدا کرده بود و حمایت قاطعانه کاخ سفید از جنگ اسرائیل علیه غزه را ابراز داشته بود، این بار و بعد از حدود هشت ماه برای پیشبرد طرح آتش‌بس وارد منطقه شد و با مسئولان اسرائیلی دیدار کرد.

به گفته کارشناسان، در کنار پیچیدگی‌های جنگ غزه، طرح بایدن که ۳۱ مه گذشته مطرح شد نیز پیچیده و شایده پیچیده‌تر از خود جنگ باشد.

اینکه این طرح قرار است مانع از ادامه نسل‌کشی در نوار غزه باشد، جنگ را به شکل عادلانه به پایان رسانده یا اصولاً طرحی برای نجات اسرائیل از شرایطی که در آن گرفتار شده است؛ اختلاف نظرهای عمیقی بین کارشناسان وجود دارد.

به گفته برخی از کارشناسان، در حالی که شخص بایدن حین طرح این ابتکار عمل تاکید کرده بود که این یک برنامه اسرائیلی است و تل‌آویو آن را به کاخ سفید پیشنهاد و از این رو موافقت آن با این طرح حتمی است، ولی شاهد آن هستیم که کابینه اسرائیل تا لحظه تهیه این نوشتار همچنان ادعا می‌کند که با برخی از مفاد آن، به ویژه تعدیل‌‌هایی که حماس روی آن انجام داده مخالف است. در حالی که، شخصیت‌‌هایی همچون سموتریچ و بن گویر، وزرای تندروی کابینه اسرائیل، به طور کامل با این طرح مخالف و تهدید کردند در صورت اجرای آن، از کابینه خارج و ائتلاف حاکم را سرنگون می‌کنند.

در مقابل حماس نیز تاکید کرد، در صورت پایان نهایی جنگ و خروج ارتش اسرائیل از نوار غزه، ابتکار عمل بایدن را که شورای امنیت هم در قطعنامه‌ای آن را مورد حمایت قرار داده، می‌پذیرد.

به تعبیری ما امروز در برابر یک ابتکار عمل با دو تفسیر مختلف و حتی متضاد قرار داریم، امری که به بزرگ‌ترین چالش برای پیشبرد این طرح تبدیل شده است.

اسرائیل که همچنان دست خود را از کسب امتیاز واقعی در این جنگ خالی می‌بیند، از زبان نخست‌وزیر خود همچنان بر ادامه جنگ تا تحقق سه هدف اولیه‌اش تاکید دارد و مدعی است که باید کاری کرد که دیگر غزه هیچ‌گاه نتواند تهدیدی برای اسرائیل باشد.

در مقابل حماس هم که سایه از تلفات و خسارات بسیار شدید واردشده به نوار غزه، به طور حتم نه تنها نمی‌خواهد که در شرایطی قرار بگیرد که به عنوان تسلیم شدن تفسیر شود، بلکه نمی‌تواند چنین شرایطی را بپذیرد.

طی چند ماه گذشته، به ویژه بعد از انجام تنها مبادله بشردوستانه اسرای بین دو طرف، حماس و رژیم اسرائیل بارها تا مرز امضای یک توافق پیش رفتند اما وقتی به دو بند تعهد اسرائیل به خروج قطعی از نوار غزه و پایان جنگ می‌رسند، همه چیز مجدداً به نقطه صفر بازمی‌گردد.

امروز درخواست پایان قطعی جنگ از سوی حماس به اهرم توازنی در مقابل هدف نتانیاهو برای پیروزی قاطع در جنگ تبدیل شده است، به نحوی که در این میان کفه به هر سویی که سنگینی کند، طرف مقابل شکست‌خورده جنگ لقب خواهد گرفت.