آیا باید منتظر تغییراتی در نقشه استقرار نظامی آمریکا در منطقه باشیم

سید عماد حسینی- آیا بعد از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، منطقه خاورمیانه شاهد تغییر و تحولاتی در شکل و ساختار حضور نظامی آمریکا خواهد بود؟

با نگاهی به رسانه‌های منطقه به ویژه رسانه‌های عراقی شاهد آن هستیم که اکثر آنها در لابه‌لای تحلیل‌های خود به سرنوشت حضور نظامی آمریکا در منطقه، آن هم در سایه توافقنامه‌های امنیتی امضاشده با بعضی از کشورها و تعهدهای نانوشته واشنگتن به برخی دیگر از آنها هم پرداخته‌اند.

یکی از مهم‌ترین پرسش‌ها را رسانه‌های عراقی در رابطه با توافق امضاشده بین بغداد و واشنگتن درباره عقب‌نشینی نیروهای ائتلاف بین‌المللی در پایان سال آتی میلادی مطرح می‌کنند.

به زعم این رسانه‌ها، دونالد ترامپ در دوره قبلی ریاست جمهوری خود، به شدت با مساله عقب‌نشینی از عراق مخالفت کرده و به صراحت اعلام کرده بود، بهترین مکان برای نظارت بر ایران کشور همسایه‌اش عراق است.

او حتی ادعا کرده بود، رهبران عراقی در نشست‌های خصوصی خود اصلاً مساله عقب‌نشینی نیروهای آمریکایی از کشورشان را مطرح هم نمی‌کنند و ایالات متحده نیز یکی از بزرگ‌ترین سفارتخانه‌های جهان را در آنجا ایجاد کرده و میلیاردها دلار هم برای آن صرف کرده است، که عراق باید تمامی این هزینه‌ها را بپردازد.

با این حال، دولت عراق در چارچوب مذاکراتی طولانی و ماراتونی که دو سال کامل به طول انجامید، در دوره ریاست جمهوری جو بایدن موفق شد، (بله) خروج نیروهای آمریکایی و ائتلاف را از عراق در پایان سال ۲۰۲۵ از واشنگتن بگیرد، محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق، سپتامبر گذشته اعلام کرد نیروهای آمریکایی به عاملی برای بی‌ثباتی در عراق تبدیل شده‌اند. این نیروها به طور مکرر مورد هدف قرار گرفته و معمولاً آمریکا نیز بدون هماهنگی با دولت عراق به این حملات پاسخ می‌دهد.

اما امروز در حالی دونالد ترامپ مجدداً رئیس‌جمهور آمریکا می‌شود که منطقه خاورمیانه شاهد افزایش تنش گسترده‌ای است و همین امر باعث می‌شود تا کارشناسان احتمال عقب‌نشینی ترامپ از توافق سلفش را تقویت کرده و حداقل احتمال تعویق آن تا اطلاع ثانوی را افزایش می‌دهد.

تجربه چهار سال ریاست جمهوری قبلی ترامپ نشان داده است که او از بسیاری از توافقنامه‌ها و حتی کنوانسیون‌های بین‌المللی نیز خارج شده است، چه رسد به توافقی با یک کشور که تا به امروز نیز آن را تحت سلطه واشنگتن می‌داند.

به هر شکل او ثابت کرده است که با تفکرات بازاری و منفعت‌طلبانه با تمام مسائل رفتار کرده و رفتار سیاسی او صرفاً کاسب‌کارانه است و همواره منافع مالی را در تمامی تصمیمات خود در اولویت قرار می‌دهد.

همین برداشت باعث شده است تا مسئولان عراقی نیز در نشست‌های بسته خود نسبت به احتمال تغییر در سرنوشت حضور نیروهای خارجی در کشورشان ابراز نگرانی کرده و تاکید کنند که به رغم امضای توافقنامه با واشنگتن، احتمال اجرایی شدن آن از امکان عدم آن بسیار کمتر شده است.

گفتنی است بر اساس اعلامیه‌های رسمی، دولت ایالات متحده حدود ۲۵۰۰ نظامی در عراق و ۹۰۰ نظامی دیگر نیز در سوریه در اختیار دارد، این در حالی است که مخالفان حضور نظامی آمریکا و منتقدان دولت عراق این رقم را بسیار بیشتر اعلام می‌کنند.