آیا روسیه در آشتی دمشق و آنکارا کارشکنی می‌کند؟

سید عماد حسینی- روسیه اخیراً اعلام کرد، شرایط برای دیدار بین بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، و همتای ترکیه‌ای‌اش، رجب طیب اردوغان، مهیا نیست.

این در حالی است که طرف ترکی بارها اظهاراتی در رابطه با تمایل برای بهبود روابط ابراز داشته و در عین حال طرف سوری نیز تقریباً مشکلات خود را با تمامی کشورهای عربی حل و فصل کرده و کرسی خود را در نهادهای عربی پس گرفته است.

در این بین، سی‌ان‌ان چند روز پیش به نقل از اردوغان خبر داد، همچنان امیدوار است برای اصلاح روابط بین دو کشور با اسد دیدار کند، به نظر اردوغان، بازگشت روابط می‌تواند در آرام شدن اوضاع منطقه هم اثرگذار باشد.

به گفته این رسانه، اردوغان در جریان برگزاری نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک درخواست دیدار با اسد را داشت تا به تنش در روابط رسمی که از سال ۲۰۱۱ همزمان با جنگ داخلی سوریه (و کمک تمام‌عیار آنکارا از تروریست‌های داعش و بقیه گروه‌های مخالف همراه بود) وجود دارد پایان دهد.

این در حالی است که رسانه‌ها تاکید کردند، اردوغان همزمان با آغاز سخنرانی اسد در نشست همکاری عربی اسلامی در ریاض، محل سخنرانی را ترک کرد.

در این بین، مواضع روسیه هم قابل تامل است، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، مارس گذشته اعلام کرد، گام‌های عملی برای عادی‌سازی روابط بین ترکیه و سوریه در حال حاضر امری محال به نظر می‌رسد و در سایه شرایط موجود در غزه و سایه‌ای که این تحولات بر منطقه انداخته‌ است، کسی توجهی به تلاش‌های دیپلماتیک بین این دو کشور ندارد.

به اعتراف اکثر قریب به اتفاق کارشناسان، این ترکیه بود که با طرفداری از شورشیان و مخالفان دولت اسد در درگیری‌های داخلی سال ۲۰۱۱ به بعد باعث تیرگی این روابط شد، در حالی که قبل از آن روابط بسیار گسترده‌ای با دمشق داشت و در این میان روابط اقتصادی‌اش بسیار قابل توجه بود.

اما از آن به بعد و به ویژه با توجه به تبدیل شدن ترکیه به عقبه و پایگاه پشتیبانی مخالفان دولت مرکزی در دمشق و حمایت علنی از مخالفان خواهان سرنگونی بشار اسد، این روابط کاملاً متوقف شد.

با وجود آنکه بعد از فروکش کردن شورش‌ها در سوریه، رسانه‌ها در هر دو کشور از امکان عادی‌سازی روابط، حتی به شکل تدریجی سخن گفته‌اند اما با توجه به اینکه ترکیه با سوریه هم‌مرز بوده و بسیاری از تروریست‌ها از طریق خاک این کشور سازمان‌دهی و وارد می‌شدند، از سرگیری روابط، شرایطی به مراتب پیچیده‌تر از کشورهایی همچون قطر و عربستان برای عادی‌سازی دارد.

به هر شکل، روسیه اولین دور از مذاکرات بین وزرای دفاع دو کشور را ۱۱ سال پیش میزبانی کرد.

از همان زمان هم اسد، رئیس‌جمهور سوریه، عقب‌نشینی کامل ارتش ترکیه از خاک سوریه را شرط ضروری برای عادی‌سازی روابط بین دمشق و آنکارا اعلام کرد؛ امری که ظاهراً هنوز محقق نشده است.

با این حال، اردوغان همچنان امیدوار است  که اسد به همین شکل، حاضر به عادی‌سازی روابط شود.

روزنامه ترکیه‌ای زمان به نقل از اردوغان نوشت: همچنان نسبت به از سرگیری روابط با سوریه خوشبین است.

اردوغان در این رابطه همچنان به تلاش‌های پوتین برای رسیدن به این مهم دل بسته است، گرچه برخی از محافل تاکید دارند که مسکو در کنار گرفتاری‌ها و پرونده‌های مهم‌تری که روی میز دارد، چندان هم بی‌میل نیست که این روابط همچنان به همین شکل باقی بماند و خودش همچنان حلقه اتصال و ارتباط بین دو طرف باقی بماند.