اوضاع میدانی آتش‌بس اسرائیل و حزب‌الله به کدام سمت و سو می‌رود

سید عما حسینی- توافق آتش‌بس بین اسرائیل و لبنان در حالی همچنان در مرحله اجرایی خود پیش می‌رود که درگیری‌های جسته و گریخته و حملات مستمر اسرائیل علیه لبنان همچنان ادامه دارد.

در شرایطی که لبنانی‌ها همچنان بر نقض‌های مکرر آتش‌بس توسط اسرائیل تاکید دارند، اسرائیلی‌ها هم ادعا می‌کنند ساکنان روستاهای هم‌مرز (با فلسطین اشغالی) در واقع همان نیروهای حزب‌الله هستند و اجازه حضور و سکونت آنها را در این مناطق نمی‌دهد.

در همین راستا، راستگرایان اسرائیلی از جمله شهرک‌نشینان، پایداری این آتش‌بس را زیر سوال برده و تاکید دارند تا زمانی که این اطمینان حاصل نشود و حزب‌الله نیروهایش را از جنوب لیطانی خارج نکند، خبری از بازگشت شهرک‌نشینان به شهرک‌ها نخواهد بود.

با این حال، به اعتقاد کارشناسان اسرائیلی، نتانیاهو به چند دلیل به سوی امضای آتش‌بس با لبنان قدم برداشت.

اولین دلیل آن از نگاه آنها استمرار و افزایش پلکانی تلفات و زیان‌‌هایی بود که اسرائیل نه تنها به شمال فلسطین اشغالی، بلکه به عمق‌های بیشتری تا تل‌آویو و جنوب آن متحمل می‌شد.

یکی دیگر از این دلایل آن بود که اسرائیل به دنبال جدا کردن جبهه لبنان از جبهه غزه بود.

سومین دلیل، حکم دیوان دادگستری لاهه در مورد حکم جلب نتانیاهو و وزیر جنگ سابق بود.

چهارمین آن، افزایش دامنه‌دار تظاهرات خانواده اسرای اسرائیلی بود، در حالی که نتانیاهو در غزه همانند لبنان دستاوردی قابل ارائه ندارد.

پنجمین دلیل، پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری بود. با وجود آنکه ترامپ دوست نزدیک نتانیاهو و همفکر او محسوب می‌شود اما همین نزدیکی باعث شده است تا نتانیاهو انتظار وقوع تغییر بنیادی در مواضع او را هم پیش‌بینی، و همین امر او را وادار به پیش‌دستی کند.

در ضمن بایدن شکست‌خورده در انتخابات نیز باید با حداقل یک دستاورد از کاخ سفید خارج می‌شد و نتانیاهو و دستیارانش تلاش کردند با حداقل تلفات، خروج دموکرات‌ها را از کاخ سفید شاهد باشند.

ششمین دلیل هم مخالفات فرماندهی ستاد ارتش اسرائیل با توسعه جنگ زمینی در مرز لبنان بود. از همان ابتدا هم قرار بود ارتش اسرائیل در یک عمق خاصی از خاک لبنان پیشروی کند، در حالی که در همان دامنه اعلام‌شده هم ارتش اسرائیل نتوانست راه به جایی ببرد و با وجود تبلیغات رسانه‌ای گسترده از این پیشروی هیچ‌گاه تصویری از حضور نظامیان اسرائیلی در کرانه جنوبی رود لیطانی، به عنوان هدف اصلی این تجاوز منتشر نشده است.

هفتمین دلیل هم نزدیک شدن موعد انتشار نتایج گزارش کمیته‌های تحقیق شکست هفتم اکتبر ۲۰۲۳ بود که می‌توانست تعداد قابل توجهی از افسران اسرائیلی، چه نظامی و چه امنیتی را از سمت‌هایشان خلع و حتی راهی زندان کند، امری که به طور حتم بر عملکرد ارتش اسرائیل در جنگ لبنان تاثیرگذار می‌بود و می‌توانست تبعات قابل توجهی را برای تل‌آویو به دنبال داشته باشد.

از این رو، اسرائیل با کمک عاموس هوکشتاین، مذاکره‌کننده یهودی دولت آمریکا، شرایطی به مراتب راحتی را برای پایان دادن به ناکامی خود در عملیات زمینی پیدا کرد و یک فرصت ۶۰ روزه هم به دست آورد، که از یک‌سو ترامپ وارد کاخ سفید شده است و از سوی دیگر توانمندی‌های ارتش خسته و فرسوده‌‌شده‌اش از ۱۴ ماه جنگ مستمر را بازسازی کند.

در عین حال، این امیدواری هم در تل‌آویو همچنان وجود دارد که این توافق منجر به انجام مبادله اسرا با حماس، و عقب‌نشینی این گروه از مواضع قبلی‌اش درباره مخالفت با مبادله اسرا خواهد شد!