چرا ایران قطعنامه 588 شورای امنیت را نپذیرفت؟

اعتمادآنلاین| عنوان قطعنامه 588 چون گذشته «وضعیت مابین ایران و عراق» است و جنبه توصیه بودن قطعنامه نیز بر جای خود می‌باشد.

ضمن آنکه از نظر حجم و تعداد کلمات به کار برده شده، کوتاه‌ترین قطعنامه از مجموع قطعنامه‌های مورد مطالعه است. در پاراگراف‌های اجرایی قطعنامه 588، مطلب تازه و جدیدی نیست، جز آنکه خواستار اجرای قطعنامه 582 شده است، درخواست دبیرکل برای شدت بخشیدن به تلاش‌هایش و اعلام ادامه بررسی شورا نیز تازگی ندارد. تنها در پاراگراف سوم عبارت «بررسی گزارش دبیرکل و شرایط لازم برای برقراری صلح با دوام بین دو کشور» حاوی مطلب جدیدی است.

می‌توان گفت که شورا با قطعنامه 588 آخرین اتمام حجت خود را برای پذیرش قطعنامه‌هایی از نوع آنچه تا آن زمان صادر کرده بود، انجام داده و راه را برای تحولی اساسی و عظیم در نگرش خود نسبت به کل موضوع جنگ هموار ساخته است.

قطعنامه 598، نه یک شبه به وجود آمد و نه محصول تفکری یک بعدی و یک جانبه بود. این قطعنامه بنایی بود که برای ایجاد آن زمینه‌های مناسب لازم داشت و قطعنامه‌های 582 و 588 از جمله این زمینه‌ها بود، زیرا اولین عبارت قطعنامه 598 اشاره به قطعنامه 582 دارد. از این رو اهمیت قطعنامه 588 و پیام ویژه آن به این لحاظ است و در جنبه‌های دیگر فاقد ارزش چندان است.

قطعنامه 588 در‌‌ همان روز تصویب توسط دبیرکل به وزرای خارجه هر دو کشور ابلاغ شد.

عراق قطعنامه 588 را پذیرفت و جمهوری اسلامی ایران توسط نامه‌ای که از سوی وزیر امور خارجه وقت علی‌اکبر ولایتی برای دبیرکل سازمان ملل ارسال شد، یکی از صریح‌ترین و مستدل‌ترین موضع‌گیری‌های خود را در قبال قطعنامه‌های شورای امنیت عموما و قطعنامه 588 به ویژه اعلام کرد.

این نامه با شرح اقدامات تجاوزکارانه عراق و موضع‌گیری‌های مقطعی و دور از حقیقت شورای امنیت تا آن روز، زمینه مناسبی ایجاد کرد تا شورای امنیت، به طور جدی در موضع خود نسبت به جنگ تحمیلی تجدیدنظر نماید. دبیرکل نظریات طرفین در مورد قطعنامه 588 را به اطلاع شورای امنیت رساند. به این ترتیب این قطعنامه نیز سرنوشتی مشابه قطعنامه‌های قبلی پیدا کرد.

در فاصله صدور قطعنامه 588 تا 598، عملیات‌های متعددی در جبهه‌های جنگ صورت گرفت که مهم‌ترین آن‌ها سلسله عملیات‌های فتح، کربلا و نصر است. وجه مشترک اکثر این عملیات‌ها این بود که در داخل خاک عراق انجام می‌شد و اغلب توام با موفقیت در رسیدن به اهداف تعیین شده بود.

به این ترتیب تهدیدی بسیار فزاینده برای عراق به وجود آمده بود. به ویژه با پیشروی نیروهای ایران به سوی بصره، شورای امنیت نسبت به جنگ بیشتر حساس می‌شد.

در همین زمان نیروی هوایی عراق حملات خود را در منطقه خلیج فارس به روی تاسیسات انتقال نفت ایران و نفتکش‌ها گسترش داد. همچنین با بهره‌برداری از پایگاه‌های برخی از کشورهای منطقه، عراق توانست به جزایر سیری و خارک حمله کند. در چنین فضایی بود که قطعنامه 598 مطرح شد.

منبع: تاریخ ایرانی