امام خمینی (ره) و قانون کاپیتولاسیون

اعتمادآنلاین| وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا در مارس 1962 میلادی، از دولت ایران درخواست کرد، پرسنل نظامی آن کشور که در ایران مامور خدمت می‌باشند از امتیازات و مصونیت‌های اعضای اداری و فنی مشروح در پیمان وین مورخ 18 آوریل 1961، برخوردار شوند.

به موجب پیمان وین، هیأت‌های سیاسی در کشورپذیرنده از مصونیت تعقیب جزایی و برخی دعاوی مدنی و اداری برخوردار می‌باشند. محل اقامت، اسناد ومکاتبات ماموران سیاسی مصون و مورد حمایت است و خدمتگزاران و ماموران سیاسی را به هیچ عنوان نمی‌توان مورد تعقیب یا بازداشت قرار داد.

لایحه مصونیت مستشاران و دیگر افراد تبعه آمریکا، که به لایحه کاپیتولاسیون ـ به معنی امتیاز قضایی یاحق قضاوت خارجیان در کشوری دیگر ـ شهرت یافت، در 13 مهر 1342 در کابینه اسداله علم تهیه و درتاریخ 21 مهر 1343 در مجلس شورای ملی به تصویب رسید.

امام بعد از قیام خونین 15 خرداد برشدت مخالفتشان با شاه افزودند و با آمریکا هم در مسأله تصویب قانون کاپیتولاسیون در افتادند؛ کاپیتولاسیون قانونی بود که به موجب آن دولت ایران به مستشاران آمریکایی مقیم ایران، مصونیت قضایی می‌داد؛ به نحوی که هیچ یک از محاکم ایران، نمی‌توانستند به جرایم این افراد، رسیدگی قضایی کنند.

این مسأله، قضیه بسیار اهانت‌آمیزی بود که شاه داشت به آن تن می‌داد.

مهمترین علت آن هم این بود که شاه خود را در فشار مبارزات مردم احساس می‌کرد و خواهان حمایت بیشتر آمریکا بود و آمریکا هم برای حضور بیشتر، شرط کرده بود که رژیم ایران به کارشناسان و مستشاران او در ایران مصونیت قضایی بدهد، رژیم هم به ناچار این لایحه را به مجلس برد و ]در تاریخ 21 مهر 1343[، آن را به تصویب رساند.

امام با انتشار پیامی ]در تاریخ 4 آبان 1343[ به مناسبت تصویب این لایحه، فرمودند : "دنیا بداند که هر گرفتاری‌ای که ملت ایران و ملل مسلمین دارند، از اجانب است و از آمریکاست. ملل اسلام از اجانب عموماً و از آمریکا خصوصاً متنفر است" و بعد هم با سخنرانی شدیدالحنی در همین روز به افشاگری علیه رژیم پرداختند و ملت را به قیام علیه تصویب این لایحه و اعلام عزای عمومی فراخواندند و با اینکار، سطح مبارزه را بالاتر بردند.این هم فرصتی شد که امام با استکبار و استعمار و مشخصآ آمریکا درگیر شوند. این رویداد در مسیر حرکت مبارزه بسیار مهم بود؛ تا آن تاریخ در مراکز دانشگاهی و محافل روشنفکری و حتی در بین نیروهای خوش‌نیت چپ که ما از آنها اطلاع داشتیم، کسی جرات طرح مبارزه با آمریکا را نداشت.

منبع: کتاب خاطرات