سقط مکرر؛ تجربه‌ای دشوار، اما درمان‌پذیر

اعتمادآنلاین| سهیلا انصاری‌پور، درباره علل سقط مکرر و راه‌های تشخیص و درمان‌های آن، اظهار داشت: سقط مکرر یعنی 2 یا سه بار پیاپی از دست دادن خودبه‌خودی محصول بارداری در سه ماهه نخست بارداری. سقط مکرر می‌تواند اولیه، یعنی بدون سابقه بارداری منجر به تولد، یا ثانویه، یعنی پس از بارداری موفق پیشین باشد.

مدیر کلینیک سقط مکرر ابن‌سینا افزود: البته، شکست مکرر درمان ناباروری هم در همین دسته قرار می‌گیرد. یعنی اگر زوجی بیش از دو یا سه بار انتقال ناموفق جنین داشته باشند، باید پیش از درمان مجدد، از نظر فاکتورهای مرتبط با سقط مکرر بررسی شوند.

انصاری‌پور با اشاره به تأسیس کلینیک سقط مکرر ابن‌سینا در سال 1383، به عنوان تنها کلینیک فوق تخصصی این حوزه در کشور توضیح داد: ما در مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا از همان ابتدا به مسئله سقط مکرر و شکست مکرر درمان هم توجه داشتیم و به پشتوانه تحقیقات پژوهشگران پژوهشگاه ابن‌سینا تلاش کردیم با تدوین یک طرح تشخیصی و درمانی جامع از تکرار این تجربه‌های تلخ برای مراجعان جلوگیری کنیم.

این فلوشیپ ناباروری در توضیح علت‌های معمول سقط مکرر گفت: عوامل متعددی مانند اختلالات ساختاری رحم، اختلالات سیستم ایمنی، اختلالات کروموزومی، مشکلات هورمونی و مشکلات انعقادپذیری خون یا ترومبوفیلی می‌توانند باعث سقط مکرر یا شکست مکرر درمان شوند. بنابراین، تشخیص و درمان سقط مکرر یک کار پیچیده و چندتخصصی است و نیاز به مشارکت و همفکری متخصصان زنان، اورولوژی، غدد، ایمونولوژی، ژنتیک و جنین‌شناسی دارد. البته، ذکر این نکته نیز ضروری است که برخی موارد سقط مکرر در دسته بدون علت مشخص قرار می‌گیرند. یعنی با دانش امروز نمی‌توانیم علتی برای آن بیابیم.

انصاری‌پور درباره شیوع این علل توضیح داد یکی از دلایل سقط مکرر اختلالات ایمونولوژیک می باشد. از آنجا که سیستم ایمنی بدن مادر در همه مراحل لانه‌گزینی و تکامل جفت اولیه نقش مهمی دارد، اگر پاسخ سیستم ایمنی بدن مادر به ژن‌های جنین و جفت، غیرطبیعی باشد و آن‌ها را به‌عنوان عناصر مهاجم شناسایی کند، پادتن‌هایی تولید می‌کند که به دفع آنها از بدن می‌انجامد.

این متخصص زنان خاطرنشان کرد: البته باید توجه داشت که گاهی سقط مکرر دلایل ساده‌تری دارد. مثلاً در بسیاری از موارد به عواملی مثل کم‌کاری تیروئید، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک و یا دیابت به‌عنوان علل احتمالی سقط مکرر توجه نمی‌شود، در حالی که تشخیص هر یک از اینها با تست‌های ساده امکان‌پذیر است و بیماران پس از درمان یا کنترل این مشکلات می‌توانند به‌راحتی یک بارداری موفقیت‌آمیز داشته باشند.

مدیر کلینیک سقط مکرر ابن‌سینا با اشاره به اینکه روند ارزیابی و درمان بیماران این کلینیک مطابق آخرین پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های جهان طراحی می‌شود، افزود: برای تشخیص، ما گام به گام پیش می‌رویم، یعنی بیماران این کلینیک ابتدا از سوی متخصص زنان و متخصص مردان ویزیت می‌شوند و با توجه به شرح حال و سوابق پزشکی آنها، متخصصان آزمایش‌های لازم از جمله ارزیابی هورمون‌ها، ارزیابی آنتی‌بادی‌های مرتبط، بررسی فاکتورهای انعقادی و کاریوتایپ را درخواست می‌کنند. ممکن است بر اساس صلاحدید متخصص زنان، برای بررسی حفره رحم و وجود ناهنجاری‌هایی مانند سپتوم، پولیپ، فیبروم و چسبندگی، برای بیمار سونوگرافی و عکس رنگی نیز درخواست شود. همچنین، در هر مرحله ممکن است به مشاوره متخصصان حوزه‌های مرتبط که قبلاً به آنها اشاره کردم، نیاز باشد که بیمار برای مشاوره به ایشان ارجاع داده می‌شود.

انصاری‌پور با تأکید بر اینکه تشخیص علت سقط مکرر به ارزیابی عوامل متعدد نیاز دارد، یادآور شد: خوشبختانه همه امکانات تشخیصی و درمانی لازم در مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا وجود دارد و لازم نیست بیماران برای انجام آزمایشات، حتی آزمایشات ژنتیکی یا سونوگرافی و عکسبرداری به جاهای دیگر بروند.

او درباره انتخاب روش‌های درمانی نیز گفت: شیوه درمان بر اساس نتایج آزمایشات و ارزیابی‌ها انتخاب می‌شود. یعنی این نتایج، در گروهی متشکل از متخصصان مرتبط بررسی و درمان مؤثر مشخص می‌شود و سپس به بیمار پیشنهاد داده می‌شود. طبیعی است که نوع درمان بر اساس علت مشخص می‌شود.

مدیر کلینیک سقط مکرر ابن‌سینا با اشاره به نرخ بالای موفقیت درمان سقط مکرر در این کلینیک، افزود: با توجه به پشتوانه پژوهشی قوی و نوآورانه‌ای که ما در پژوهشگاه فناوری‌های نوین علوم زیستی جهاددانشگاهی ابن‌سینا، به ویژه پژوهشکده‌های آنتی‌بادی منوکلونال و بیولوژی تولید مثل این پژوهشگاه داریم، همواره در زمینه روش‌های تشخیص و درمان سقط مکرر و شکست مکرر درمان ناباروری پیشرو بوده‌ایم. به تازگی نیز بررسی آماری 911 بیمار کلینیک سقط مکرر نشان داد که میانگین موفقیت درمان در این کلینیک بیش از 70 درصد است.

او افزود: یکی از دلایل مهم این موفقیت این است که ما بیمار را رها نمی‌کنیم و تا اتمام بارداری و زایمان، بیمار تحت نظر کلینیک سقط مکرر و کلینیک بارداری مرکز خواهد بود و پایش منظم مادر و جنین در این مرکز انجام می‌شود.

انصاری‌پور در پایان یادآور شد: سقط مکرر و شکست مکرر درمان ناباروری تجربه‌ای تلخ است که فشار زیادی به زوجین وارد می‌کند. بنابراین، توصیه می‌کنیم در صورت بروز دو سقط پیاپی، زوج‌ها از درمان ناامید نشوند یا به سراغ درمان‌های متفرقه نروند و برای جلوگیری از تکرار این تجربه تلخ حتماً به مراکز و کلینیک‌هایی مراجعه کنند که تخصص و تجربه کافی در این زمینه دارند. زیرا همان‌گونه که اشاره کردم، امروزه اغلب موارد سقط مکرر قابل درمان است. همچنین، توصیه می‌کنیم که زوجین تا زمانی که به یک تشخیص و درمان مناسب نرسیده‌اند، از یک روش مطمئن برای پیشگیری از بارداری استفاده کنند.

منبع: مهر