ماکیاولیسم چیست؟

اعتمادآنلاین| ماکیاولیسم (Machiavellianism) اصطلاحی است که به اندیشه‌های سیاسی، فلسفی و اجتماعی نیکولو ماکیاولی سیاستمدار و فیلسوف ایتالیایی (1469-1527) اطلاق می‌شود.

این جهان‌بینی به مدت چهار قرن در ذهن مردم دنیا مترادف با مفاهیم خباثت، ظلم و خیانت بوده است. صاحب این مکتب، مظهر یک سیاستمدار حسابگر شناخته شده که فلسفه‌اش این است: «هدف وسیله را توجیه می‌کند.»

سنگ بنای این مکتب و تراوشات فکری آن نخستین بار در کتاب «شهریار» به دست ماکیاولی به رشته تحریر در آمد.

ماکیاولی در کتاب خود، هدف عمل سیاسی را دستیابی به قدرت می‌داند و بنابراین، آن را محدود به هیچ حکم اخلاقی نمی‌داند، در نتیجه به کار بردن هر چیزی را در سیاست برای پیشبرد اهداف مجاز می‌شمارد و بدین گونه سیاست را به کلی از اخلاق جدا می‌داند.

ماکیاولی معتقد است زمامدار اگر بخواهد باقی بماند و موفق باشد نباید از شرارت و اعمال خشونت‌آمیز بترسد، زیرا بدون شرارت، حفظ دولت ممکن نیست.

این مکتب بر این باور است که رجال سیاسی باید کاملاً واقع‌بین و مادی و جدی باشند. آن‌گونه سخت‌گیر باشند که اگر تکالیف دینی، اخلاقی و احساسات سد راه آنان شود، از آنها صرف‌نظر کرده و هدفی جز رسیدن به مقصود نداشته باشند.

ماکیاولی اساس اخلاقیات را واژگون کرد. یگانه شعار سیاسی او این بود که شاه فوق تمام قیود و الزامات مردم عادی است.

اما بسیاری از محققان معتقدند ماکیاولی کتاب «شهریار» را در شرایط خاصی نوشته است. «شهریار» تنها به این خاطر نوشته شد که به کمک شخص مقتدری، ملت ایتالیا را از وضع ناامیدانه و شرایط فاسد سیاسی‌اش نجات بخشد.