بدترین بیماری‌های واگیردار تاریخ چه بودند؟/ 6 مورد از بیماری‌های ویروسی که باعث مرگ میلیون‌ها نفر شدند

اعتمادآنلاین| مژده اصغرزاده - ویروسی که این روزها اکثر کشورهای جهان را درگیر کرده، ویروس کروناست. ویروسی که از شهر ووهان چین شیوع یافته است. کارشناسان بر این باورند که این ویروس علائمی مثل آنفلوانزا دارد؛ اما آنفلوانزا نیست.

به گزارش اعتمادآنلاین به نقل از health، اگر بخواهیم واقع‌بین باشیم باید بگوییم فراگیر شدن ویروس کرونا بسیار سریع است چون قبلاً نیز نظیر چنین اتفاقاتی رخ داده است. دکتر دنیس کارول، رئیس اداره توسعه بین‌المللی آمریکا (USAID) بخش خطرات اورژانس، اعتقاد دارد وقتی درباره یک بیماری ویروسی دیگر صحبت می‌کنیم، مساله وقوع آن نیست بلکه زمانش است.

امش ادالیا، محقق ارشد مرکز سلامت جان هاپکینز، در این باره اظهار کرد زمان پخش شدن ویروس در دنیای مدرن امروز که تمام دنیا با هم در ارتباط‌ هستند بسیار مهم است. قبلاً سرعت انتقال ویروس مثل کشتی بخار بود؛ اما اکنون مانند جت در همه جا پراکنده می‌شود و به همین دلیل است که ما بیشتر در خطریم. او گفت که اکنون شهرها پرجمعیت‌تر از گذشته شده و از همین رو محیطی فراهم می‌شود تا بیماری به سرعت پراکنده شود.

دکتر ادالیا اشاره کرد که وضعیت تجهیزات درمانی نسبت به گذشته در آمریکا و سراسر جهان پیشرفته‌تر شده و داروهای ضد ویروس، واکسن و شرکت‌های دارویی که برای بهبود بیماری‌های اورژانسی تولید می‌شوند افزایش یافته است.

ما در این مطلب می‌خواهیم به خطرناک‌ترین بیماری‌های ویروسی مرتبط یا غیرمرتبط به آنفلوانزا که در دنیای مدرن ما شیوع پیدا کرده‌اند بپردازیم.

طاعون بزرگ لندن

طاعون اولین بار در قرن چهاردهم میلادی و زیر عنوان «مرگ سیاه» ظهور پیدا کرد؛ اما دومین بار در لندن و در سال 1665 با نام «طاعون خیارکی» گسترش یافت که طبق گزارش سایت «History» باعث مرگ 20 درصد از جمعیت لندن شد. آمار مرگ و میر به حدی زیاد بود که گورهای دسته‌جمعی درست کردند و هزاران سگ و گربه را که فکر می‌کردند منبع بیماری‌اند کشتند. شیوع این بیماری سرانجام در سال 1666 به تدریج متوقف شد.

جالب است که طاعون خیارکی اکنون نیز در برخی از روستاهای غربی آمریکا گزارش می‌شود که البته طبق گزارش «مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها» در آفریقا و آسیا بیشتر روی می‌دهد. طاعون انواع مختلفی از جمله خیارکی، باکتریایی، عفونت ریوی و... دارد دسته‌بندی انواع طاعون بسته به این است که از کدام راه انتقال یافته باشد؛ از طریق کک یا حیوان.

علائم بیماری طاعون خیارکی عبارت‌اند از: تب ناگهانی، سردرد، لرز، ضعف، وجود یک یا چند تورم، درد و غده‌های چرکی. خوشبختانه درمان این بیماری کشف شد و تاکنون نیز موفق عمل کرده است.

آنفلوانزای اسپانیایی

طبق گزارش «مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری» آنفلوانزای اسپانیایی طی سال‌های 1918 تا 1919 در سراسر جهان شیوع پیدا کرد. دلیل این بیماری ویروس H1N1 بود که از پرنده‌ها آمده بود البته منشأ اصلی آن ناشناخته است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری پیش‌بینی می‌کند که حدود 500 میلیون نفر (یک‌سوم جمعیت جهان) به این ویروس آلوده شده‌اند. کارشناسان تخمین زدند که حداقل 50 میلیون نفر در سراسر دنیا به این بیماری مبتلا شده و از دنیا رفته‌اند.

آنفلوانزای سال 1918 بسیار بدخیم بود. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها اعلام کرد با اینکه بسیاری از موارد آنفلوانزای اسپانیایی گزارش‌نشده باقی مانده، یکی از علائم مستند این بیماری آسیب شدید و سریع ریه است. همچنین این مرکز گزارش داد که در سال 1918، قربانیان این ویروس فراگیر با ریه‌های آب‌آورده، عفونت شدید ریه و تورم بافت ریه روبه‌رو بودند.

دانشمندان در سال 2005 سعی کردند این بیماری را دوباره به وجود آورند تا شیوه بیماری‌زایی ویروس آن را دریابند.

تلاش دکتر ترنس تامپی، میکروبیولوژیست و رئیس شاخه ایمنی‌شناسی و تشخیص بیماری‌ها در قسمت آنفلوانزای مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، به آنجا رسید که ویروس آنفلوانزای سال 1918 ویروسی از دل طبیعت و مخلوط بین انسان و حیوان بود.

آنفلوانزای آسیایی

یکی دیگر از آنفلوانزاهای همه‌گیر آنفلوانزای آسیایی بود که در سال 1957 در شرق آسیا شیوع پیدا کرد. این آنفلوانزای خاص از شاخه ویروس H2N2 بود که اولین بار در سنگاپور ظهور یافت. این ویروس نخستین بار در آوریل 1957 به هنگ‌کنگ رسید و بعد از طریق شهرهای ساحلی در تابستان 1957 به آمریکا راه پیدا کرد. کارشناسان تخمین زدند که 1.1 میلیون نفر از بیماری آنفلوانزای آسیایی جان داده‌اند.

آنفلوانزای فراگیر سال 1968

طبق گزارش دایره‌المعارف بریتانیکا، این آنفلوانزا که به آنفلوانزای هنگ‌کنگ معروف است جولای 1968 در چین پیدا شد. عامل این بیماری ویروس H3N3 بود که سومین آنفلوانزای همه‌گیر قرن بیستم به شمار می‌رفت. حدود یک میلیون نفر بر اثر این بیماری جان باختند.

کارشناسان عقیده دارند که آنفلوانزای آسیایی 1957 ممکن است باعث پدید آمدن ویروس سال 1968 شده باشد که به این پدیده «انتقال آنتی‌ژن» می‌گویند. طی این فرایند تغییرات کوچکی در ژن‌های ویروس آنفلوانزا رخ می‌دهد که به بروز تغییراتی در پروتئین‌های سطحی یک ویروس (هماگلوتینین HA و نورامینیداز NA) می‌انجامد و در نتیجه سیستم ایمنی بدن را به واکنش وا می‌دارد. این انتقال آنتی‌ژن پاسخ این سوال است که چرا مردم بیش از یک بار آنفلوانزا می‌گیرند و چرا تزریق واکسن سالانه واجب است.

آنفلوانزای همه‌گیر سال 2009

جدیدترین آنفلوانزایی که در جهان شیوع یافت آنفلوانزای خوکی سال 2009 بود. عامل این آنفلوانزا یک ویروس جدید به نام H1N1 شناخته شد که قبلاً نه در انسان پیدا شده بود و نه در حیوان. این ویروس اولین بار در آمریکا ظهور یافت و بعد به سرعت در تمام جهان پراکنده شد.

طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، طی 12 آوریل 2009 تا 10 آوریل 2010 حدود 60.8 میلیون مورد آنفلوانزای خوکی گزارش شد که 274 هزار و 304 نفر بستری و 12 هزار و 469 نفر در آمریکا بر اثر این بیماری فوت کردند. این مرکز تخمین زد که 575 هزار و 400 نفر در سراسر جهان از این بیماری جان داده‌اند.

این ویروس در ابتدا برای کودکان و افراد میانسال خطرناک بود. آنفلوانزای خوکی به صورت رسمی در 10 آوریل 2010 پایان گرفت؛ اما ویروس H1N1 به صورت ویروسی فصلی که هر سال موجب بیماری، بستری شدن و مرگ در سراسر جهان می‌شود ادامه دارد.

اچ‌آی‌وی/ ایدز

ویروس نقص ایمنی بدن (HIV) اولین بار در اوایل دهه 80 کشف شد. ایدز اول بار در گروهی از همجنس‌گرایان آمریکایی پیدا شد، اما برخی معتقدند صورت پیشرفته ویروسی است که از شامپانزه‌های آفریقایی در دهه 1920 منتقل شده است. جدیدترین داده‌هایی که از مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها گزارش شد نشان داد حدود 65 میلیون نفر بیمار و 25 میلیون در سراسر جهان بر اثر این بیماری جان خود را از دست داده‌اند.

البته درمان‌های جدید باعث شده بیماران بتوانند با ویروس ایدز به زندگی خود ادامه دهند و حدود 1.1 میلیون آمریکایی در حال حاضر مبتلا به این بیماری هستند. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که حدود 38 هزار نفر هر سال در آمریکا به ایدز مبتلا می‌شوند.