هوش مصنوعی چیست و چه کارکردها، مزایا و معایبی دارد؟

اعتمادآنلاین| مژده اصغرزاده - هوش مصنوعی (Artificial intelligence) به شبیه‌سازی هوش انسان بر دستگاه می‌گویند. این دستگاه‌ها طوری طراحی می‌شوند که مثل انسان‌ها فکر و عمل کنند. ممکن است هوش مصنوعی روی هر دستگاهی که بتواند خصوصیات مربوط به ذهن انسان مثل یادگیری و حل مساله را نشان دهد عمل کند.

اعتمادآنلاین به نقل از «Investopedia» گزارش می‌دهد که ویژگی ایده‌آل هوش مصنوعی توانایی استدلال عقلی و انجام کارهایی است که برای رسیدن به یک هدف لازم است.

درک هوش مصنوعی

بیشتر مردم وقتی عبارت هوش مصنوعی را می‌شنوند اولین چیزی که به ذهن‌شان خطور می‌کند روبات است. دلیل این تصویرسازی فیلم‌ها و رمان‌هایی است که درباره ماشین‌های شبه‌انسان خلق شده، اما باید بگوییم که این تصورات کاملاً اشتباه است.

در فرایند این شبیه‌سازی، هوش انسان را به گونه‌ای روی دستگاه تعریف می‌کنند که بتواند به راحتی رفتار انسان را تقلید کند و کارهای مختلفی اعم از کارهای خیلی آسان یا خیلی پیچیده انجام دهد. یادگیری، منطق و درک از اهداف ساخت هوش مصنوعی به شمار می‌رود.

همان‌طور که تکنولوژی پیشرفت می‌کند معیارهایی که قبلاً هوش مصنوعی را تعریف کرده‌اند نیز کهنه می‌شوند؛ مثلاً ماشین‌هایی که محاسبات ابتدایی را انجام می‌دادند یا دستگاه‌هایی که کاراکترهای متن را تشخیص می‌دادند دیگر جزو هوش مصنوعی حساب نمی‌شوند و تنها عملکردهای عادی کامپیوتری هستند.

هوش مصنوعی در صنایع مختلف کاربرد دارد. ماشین‌های جدید در زمینه‌های گوناگونی چون ریاضی، کامپیوتر، علوم، زبانشناسی، روانشناسی و... به کار گرفته می‌شوند.

کاربردهای هوش مصنوعی

کاربردهای هوش مصنوعی بی‌شمار است. این تکنولوژی را می‌توان در بخش‌ها و صنایع مختلف به کار برد. هوش مصنوعی در حوزه سلامت آزمایش و استفاده شده است. دُز داروها، درمان‌های مختلف برای بیماران و نیز روش‌های جراحی در اتاق عمل از کاربردهای این پدیده در حوزه سلامت است.

کامپیوترهایی که شطرنج بازی می‌کنند و همین‌طور اتومبیل‌های خودران (self-driving) از نمونه‌های هوش مصنوعی هستند. هر کدام از این ماشین‌ها می‌بایست پیامدهای هر عمل را بسنجند، زیرا تمام اقدامات آنان بر نتیجه کار تاثیر خواهد گذاشت؛ مثلاً در شطرنج نتیجه کار بردن بازی است و در اتومبیل خودران نیز سیستم کامپیوتری باید تمام داده‌های خارجی را دریافت و محاسبه کند تا هیچ تصادفی حادث نشود.

هوش مصنوعی در بخش مالی نیز کاربرد دارد. امور بانکی و مالی مثل کنترل بدهکاری‌ها و سپرده‌گذاری‌ حساب‌ها در جلوگیری از کلاهبرداری کمک می‌کنند. هوش مصنوعی در تسهیل معاملات تجاری نیز موثر است.

طبقه‌بندی هوش مصنوعی

هوش مصنوعی به 2 دسته تقسیم می‌شود: ضعیف و قوی. هوش مصنوعی قوی سیستمی است که تنها برای انجام یک کار طراحی شده مثل شطرنج، سیری (Siri) اپل و الکسای آمازون. شما از این دستگاه‌ها سوال می‌کنید و آنها به شما پاسخ می‌دهند.

هوش مصنوعی قوی به سیستم‌هایی گفته می‌شود که تقریباً شبه‌انسان هستند. چنین سیستم‌هایی پیچیده‌تر از سیستم‌های عادی‌اند و برای مواقعی طراحی شده‌اند که مساله‌ای بدون دخالت انسان حل شود. این سیستم‌ها در اتومبیل‌های خودران یا اتاق عمل بیمارستان کاربرد دارند.

ملاحظات خاص

هوش مصنوعی از همان اول مورد توجه دانشمندان و مردم عادی قرار گرفت. یکی از نکات جالب برای مردم این بود که چگونه یک دستگاه می‌تواند آن‌قدر پیشرفته شود که انسان نیز قادر به رقابت با آن نباشد. نکته دیگر این بود که چنین دستگاه‌هایی قادرند به حریم شخصی انسان‌ها وارد شوند و حتی خطرناک باشند. نکته قابل تامل دیگر مساله اخلاقی هوش مصنوعی است و اینکه آیا سیستم‌های هوشمندی مثل روبات‌ها باید حقوقی برابر با انسان داشته باشند یا خیر.

اتومبیل‌های خودران نیز چون طوری طراحی شده‌اند که کمترین میزان خطر و تصادف را داشته باشند بسیار جنجال‌برانگیز بودند. این اتومبیل‌ها اگر در شرایطی قرار بگیرند که همزمان احتمال تصادف با انسان و یک شیء دیگر وجود داشته باشد، طوری رفتار می‌کنند که حداقل آسیب به ماشین وارد شود.

مشکل دیگری که بیشتر مردم با هوش مصنوعی پیدا می‌کنند چگونگی تاثیر این تکنولوژی بر شغل انسان‌هاست. بسیاری از صنایع به دنبال این هستند که بعضی از شغل‌ها با دستگاه‌های هوشمند و به صورت خودکار انجام شود، به همین دلیل نیز نگرانی‌هایی وجود دارد که در آینده مشاغل انسانی جای خود را به دستگاه‌های خودکار دهند.

ممکن است اتومبیل‌های خودران نیز به جای تاکسی‌های امروزی به کار گرفته شوند. استفاده از دستگاه‌های هوشمند جایگزین کارهای یدی می‌شود و دیگر پرورش استعداد‌های انسان‌ها کاری بیهوده خواهد بود.