کرونا در برزیل| کمپینی «برای زندگی مادران‌مان»

اعتمادآنلاین| از آغازشیوع کرونا در برزیل به میلیون‌ها کارگر گفته شده یا به کار خود ادامه دهند یا بدون دریافت هیچ حقوقی اخراج خواهند شد. در واکنش به این شرایط ناشی از کرونا در برزیل خانواده‌های آنها کمپینی برای مبارزه با آنچه «نژادپرستی ساختاری» می‌خوانند تشکیل داده‌اند. شرایطی که محصول شیوه کرونا در برزیل است. به نظر می‌رسد شیوع کرونا در برزیل و کشورهایی همچون آن که جمعیتی بالغ بر هفت میلیون کارگر غیررسمی و 14 میلیون حاشیه‌نشین دارد، شرایط سختی برای مردم رقم زده است. گاردین در گزارشی پیامدهای شیوع کرونا در برزیل را برای کارگران خانگی بررسی کرده است.

برای زندگی مادران‌مان

جولیانا فرانکا از وقتی که به خاطر می‌آورد مادرش کاترینا هر آخر هفته طی سفری چهارساعته از منطقه «بیاکسادا فلومیننسه» خارج از ریو دو ژانیرو به محله مرفه‌نشین شهر رفته تا به عنوان خدمتکار در آنجا کار کند. اما با شیوع کووید-19 در برزیل، فرانکا به مادرش التماس کرد که در خانه بماند: «من ترسیده بودم، با گریه از او خواهش می‌کردم نرود.»

فرانکا نگران بود زندگی مادر 57 ساله‌اش با کار کردن در 2 خانه مختلف به خطر بیفتد، اما می‌دانست اگر نرود، درآمدی نخواهد داشت.

فرانکا دختران و پسران خدمتکاران دیگر را جمع کرد تا کمپینی به نام «برای زندگی مادران‌مان» تشکیل دهند. هدف این کمپین محافظت از سلامت و شغل کارگران در دوران پاندمی بود.

مطالبه پتیشنی که تاکنون 87 هزار امضا جمع کرده این است که درآمد ماهانه‌ای به دلیل ماندن در قرنطینه برای خدمتکاران برزیل که عموماً زنان سیاهپوست هستند در نظر گرفته شود.

این مطالبه در کشوری که سازوکار مشاغلی همچون خدمتکاری بعضاً میراث برده‌داری خوانده می‌شود و تبعیض شدیدی در آن وجود دارد تاثیرگذار بوده است.

این کمپین در میانه خشم عمومی به دلیل مرگ کلیونیس گونکالوس، خدمتکار 63ساله‌ای که اولین مورد مرگ بر اثر کرونا در ریو بود، شکل گرفته و بار دیگر بحث شکاف طبقاتی را در این کشور داغ کرده است.

ماجرای مرگ کارگری به نام کلیونیس گونکالوس

به نظر می‌رسید گونکالوس ویروس کرونا را از کارفرمایش گرفته است. بر اساس گزارش‌ها، کارفرمای او تازه از سفر ایتالیا بازگشته بود، اما کلیونیس گونکالوس هیچ ایده‌ای نداشت که این فرد بیمار است و به او گفته نشد که از کارفرمایش فاصله بگیرد.

رفتار مستبدانه کارفرمایان

پس از آن خدمتکاران بومی در اقصی نقاط کشور داستان‌هایی را از اخراج مستبدانه توسط کارفرماهایشان یا دستور به اینکه «تنها می‌توانی در ساعت متفاوتی بیایی که به شلوغی و ترافیک نخوری» به اشتراک گذاشته‌اند. آنها می‌گویند کارفرماها اصول بهداشتی لازم را رعایت نمی‌کنند. برخی دیگر از خدمتکاران می‌گویند کافرماها از آنها خواسته‌اند که در خانه‌شان بمانند تا احتمال انتقال ویروس از بین برود، اما این به معنی ترک خانواده‌هایشان خواهد بود.

در یک گروه فیس‌بوکی با 162 هزار عضو که متعلق به خدمتکاران بومی است زنی از تجربه خود چنین نوشته: «رئیسم اجازه نمی‌داد بروم تا احتمال اینکه مبتلا شوم از بین برود، اما حاضر نبود ماسک یا ضدعفونی‌کننده بخرد.»

یک زن دیگر نوشته: «من در خانه هستم. رئیسم مرا به خانه فرستاده تا اگر مبتلا هستم، او را مریض نکنم، اما به من گفته که در این مدت حقوقم را پرداخت نخواهد کرد. آیا می‌تواند چنین کاری بکند؟ بدون دادن دستمزد مرا به خانه بفرستد؟»

پس از مرگ گونکالوس، دولت دستور داد کارفرماها تمام کارگران خانگی به جز آنان را که در مشاغل ضروری فعالیت می‌کنند به مرخصی با حقوق بفرستند. در همین راستا قانون موقتی وضع شده که به واسطه آن کارفرماها می‌توانند ساعت کاری کارگران را کم و قراردادهای آنان را به مدت 60 روز معلق کنند. در عین حال کمک‌هزینه اضطراری برای پوشش از دست رفتن درآمد این قشر در نظر گرفته شده است.

با این حال، برخی از کارفرمایان تاکید دارند که خدمتکاران بر سر کار خود حاضر شوند و خدمات معمول را ارائه دهند.

در این میان شرایط میلیون‌ها کارگر خانگی که بدون قرارداد رسمی مشغول به کار هستند، بسیار مخاطره‌آمیز است؛ از جمله نزدیک به 2 میلیون «diaristas» یا کارگر روزمزد که متوسط درآمدشان 17 دلار در روز بوده و با همین درآمد خرج خانواده را می‌دادند.

برزیل در حدود هفت میلیون کارگر خانگی دارد، بالاترین تعداد کارگران خانگی در جهان. در طول سال‌های اخیر خدمتکاران برای احقاق حقوق خود تلاش‌های بسیاری کرده‌اند. در سال 2018 سازمان ملی کارگران به نام انجمن کارگران خانگی مجوز فعالیت گرفت. اما خلأهای قانونی موجب شده است بسیاری از کارگرانی که جایگاه رسمی ندارند امکان حمایت را از دست بدهند.

کارگران خانگی در خطر ابتلا به کرونا

در عین حال سایت‌هایی وجود دارند که با منتشر کردن توهین‌ها و انتقادات کارفرمایان پرده از تعصبی که در مورد کارگران خانگی وجود دارد برداشته‌اند.

سازمان ملی کارگران خانگی بر خطری که درشرایط فعلی متوجه این قشر است تاکید کرده است: «کارگران خانگی جزو افرادی هستند که با خطر جدی ابتلا به ویروس کرونا مواجه‌اند. آنها از سیستم حمل‌ونقل عمومی استفاده می‌کنند، مدام با دیگران در ارتباط‌اند و امکان کار کردن در خانه را ندارند. به خصوص کارگران روزمزد. آنها دستمزد بسیار کمی دریافت می‌کنند و تنها 30 درصد قرارداد رسمی دارند و بدین ترتیب بیشتر در معرض آزار و خشونت قرار می‌گیرند.»

کارگران خانگی در مواجهه با کرونا و نژادپرستی

فرانکا می‌گوید: «زیربنای این آسیب‌ها نژادپرستی است. ما در این کشور تاریخی 400ساله از برده‌داری داریم؛ این بدان معناست که در سال 2020 ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که ساختار نژادپرستانه دارد. به من خواهید گفت: اما من کسی را به بردگی نگرفته‌ام. اما از مزایای این برده‌داری موروثی نفع می‌برید. همان‌طور که بدن‌های ما- مردم حاشیه‌نشین و عمدتاً سیاهپوست- هر روز تحت تاثیر این جامعه نژادپرست است.»

در مقاله‌ای که در روزنامه Folha de sao Paulo منتشر شده پترا رارا خدمتکار سابق و رپر فعلی می‌نویسد: «زندگی کارگران خانگی برای چه کسی اهمیت دارد به جز خود و خانواده‌هایشان؟ آنها می‌خواهند ما به هر قیمتی برایشان کار کنیم، اما هیچ همدردی‌ای با زندگی ما نشان نمی‌دهند. در زمان پاندمی این عدم همدردی می‌تواند منجر به مرگ انسان‌ها شود. حالا زمان همدردی با کسی است که همه چیز را رها کرده تا خانه را برای شما و خانواده‌تان تمیز کند. در عصر پاندمی همدردی برای متوقف کردن شیوع بیماری حیاتی است.»

پس از آنکه کارفرمای کاتارینا مانیفست کمپین فرانکا را دیدند با مرخصی با حقوق او موافقت کردند.

فرانکا می‌گوید: «او حالا در خانه در امنیت است هرچند به خاطر ویروس اضطراب دارد.» او معتقد است این کمپین می‌تواند به تغییر طولانی‌مدت برای کارگران خانگی کمک کند: «وقت پاندمی را پشت سر بگذاریم برای مطالبه حقوق کارگران خانگی قوی‌تر خواهیم بود چون شرایط کنونی ثابت کرد که این زنان به خصوص خدمتکاران روزمزد از طرف دولت نادیده انگاشته می‌شوند. ما قانونی ایجاد خواهیم کرد که در شرایط مشابه در آینده از کارگران خانگی حمایت کند.»