پاسخ دبیرکل نهضت آزادی ایران به ابوالحسن بنی‌صدر چه بود؟/ دیدار با آقای بنی‌صدر قبل از عزل انجام شده، اما در زمان دیگری بود

اعتمادآنلاین| انتشار مصاحبه هاشم صباغیان ، عضو نهضت آزادی، با اعتمادآنلاین در روزهای پایانی دی‌ماه 1398 بحثی کمتر مطرح‌شده از روزهای ابتدایی انقلاب را باز کرد.

صباغیان در آن مصاحبه با اشاره به روز رأی‌گیری برای عزل ابوالحسن بنی‌صدر، اولین رئیس‌جمهور جمهوری اسلامی ایران، به این نکته اشاره می‌کند که اعضای نهضت آزادی قبل از جلسه با بنی‌صدر دیدار می‌کنند و حتی مهندس بازرگان از او می‌خواهد بهتر است از وقت 2ساعته برای دفاع از خود استفاده کند. صباغیان روایت می‌کند که بنی‌صدر به بازرگان پاسخ می‌دهد که می‌ترسد زندانی شود.

این روایت باعث شد که ابوالحسن بنی‌صدر به پاسخگویی برآید و ضمن دروغ خواندن روایت صباغیان، به نقد این خاطره تاریخی بپردازد.

اما این پایان ماجرا نبود و مهندس محمد توسلی، دبیر کل نهضت آزادی ایران، در گفت‌وگو با برنامه رادیکال اعتمادآنلاین ، به بخشی از نقد بنی‌صدر پاسخ می‌گوید و در آن برای اولین بار سندی منتشر نشده را ارائه می‌دهد.

پاسخ محمد توسلی به نقد بنی‌صدر را در ادامه می‌خوانید:

*از آنجایی که با حضرتعالی صحبت کردیم و یک انتقادی را نسبت به مجموعه رسانه‌ای اعتمادآنلاین داشتید در خصوص مصاحبه‌ای که دی‌ماه سال گذشته با جناب آقای هاشم صباغیان انجام داد که منجر به واکنش آقای بنی‌صدر شد و انتقاداتی که ایشان به نهضت آزادی مطرح کردند. قطع به یقین مخاطبان ما در خاطرشان هست که آقای بنی‌صدر چه گفته بودند و جوابیه آقای بنی‌صدر را فکر می‌کنم کسانی که علاقه‌مند به تاریخ سیاسی و علاقه‌مند به تاریخ نهضت و مسائل تاریخ معاصر ایران هستند، مطالعه کردند. کم‌وکیف این قصه و صحت این ماجرا را می‌خواستیم که از زبان حضرتعالی مقدمتاً بدانیم که این رفع ابهام شود، بعد وارد مسائلی در خصوص نهضت و مسائل کشور شویم.

بسم‌الله الرحمن الرحیم، من لازم می‌دانم از شما و همکاران شما که این وسیله را برای اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی جامعه فراهم کردید پیشاپیش سپاسگزاری کنم، اما در ارتباط با مصاحبه برادر بزرگوار آقای مهندس هاشم صباغیان. آن‌موقع هم تلفنی خدمت‌تان اطلاع دادم که آقای مهندس صباغیان، به لحاظ شرایط سنی و جسمی و عدم تمرکز حافظه در این مصاحبه، مطالبی مطرح کردند که واقعیت نداشته و آقای بنی‌صدر هم وقتی مطالب خلاف واقع را در رسانه‌ها دیدند، پاسخ‌هایی دادند. بعدها که سوابق تاریخی را نگاه کردم دیدم که آقای مهندس صباغیان این‌چنین گفتند که قبل از جلسه مجلس شورای اسلامی که صلاحیت آقای بنی‌صدر را رد کردند، ما دیداری داشتیم؛ جمعی از نمایندگان مجلس با آقای بنی‌صدر. آقای بنی‌صدر هم گفتند من مخفی بودم، چگونه شما توانستید در آن دوران با من دیدار داشته باشید.

*پس هیچ دیداری انجام نشده است؟

دیداری انجام شده، اما به لحاظ زمانی کاملاً متفاوت است. آقای مهندس بازرگان بر اساس همین القای شبهه‌هایی که اتفاقاً در آن‌موقع هم در رسانه‌ها انجام شده بود، در تاریخ 21 مرداد سال 60 اطلاعیه‌ای دادند که در اسناد نهضت هست. من عیناً فکر می‌کنم این پاسخگوی تمام ابهاماتی است که هم در مصاحبه آقای مهندس صباغیان بود و هم در پاسخ‌هایی که آقای بنی‌صدر داده بودند. آقای مهندس بازرگان در این اطلاعیه به خبرگزاری پارس نوشتند که شما در شماره بیستم مردادماه خودتان، خبرهای ویژه‌ای را منتشر کردید که اینها خلاف واقع است. از جمله اشاره می‌کنند که شما در خبرگزاری پارس در تاریخ 19/6/60 روزنامه المجله چاپ لندن گفتید در شماره اخیر خود گفته است که آقای بنی‌صدر چند روز قبل از فرار از ایران با شخصیت‌های سیاسی معروف از جمله آقای دکتر ابراهیم یزدی و اینجانب چهار جلسه ملاقات داشته و ما دو نفر ایشان را توصیه به ترک ایران کردیم. این نقل‌قول عیناً از المجله چاپ لندن است.

آقای مهندس بازرگان در این اطلاعیه ادامه می‌دهند: ضمن آنکه اصل خبر به نظر مشکوک می‌آید، آن ملاقات و و مشورت و مصلحت‌اندیشی را به کلی تکذیب می‌نمایم و توضیحاً لازم است اضافه کنیم که آقای دکتر یزدی تا آنجا که اطلاع دارم، اصلاً ملاقاتی بعد از انتخاب آقای بنی‌صدر به ریاست‌جمهوری نداشتند و آخرین ملاقات بنده هم که به اتفاق عده‌ای از آقایان نمایندگان مجلس صورت گرفت، در حدود یک هفته قبل از عزل آقای بنی‌صدر از فرماندهی کل قوا بود و به ایشان توصیه کردیم که بهتر است آبرومندانه استعفا دهند. بنابراین ملاقاتی که انجام شده یک هفته قبل از عزل، یعنی اوایل خردادماه است، در حالی که این صحبت‌شان 31 خرداد یا 2 سه روز قبل از 31 خرداد است. بنابراین ملاحظه می‌کنید که آقای مهندس صباغیان یک ملاقاتی داشته منتها به لحاظ زمانی چون حافظه‌شان یاری نمی‌کرده، کاملاً خبر را درست منتقل نکردند و موجب این سوءتفاهم‌ها شده. امیدوارم با این اطلاع‌رسانی شما [این موضوع تصحیح شود]. من این سند را عیناً در اختیار شما می‌گذارم که شما بتوانید عیناً این سند را پوشش خبری بدهید و ذهنیت مخاطبان خود را اصلاح کنید.

*پس با این خبری که مرتبط با قبل از 31 [خرداد] یک هفته قبل از عزل آقای بنی‌صدر بوده...

بله، شرایط عادی بوده! طبیعی بوده که مهندس بازرگان با آقای مهندس صباغیان و احتمالاً آقای دکتر سمیعی- نمی‌دانم گفتند یک جمعی بودند و دیداری داشتند- [دیداری داشته باشند] بنابراین در شرایط کاملاً عادی بوده، قبل از عزل بوده، توصیه هم این بوده که شما محترمانه استعفا دهید و کنار بروید و این به نفع شما و منافع ملی است.

*پس تمام پاسخ نهضت آزادی به جوابیه‌ای که آقای بنی‌صدر دادند در همین سند تاریخی هست، سندی که آقای مهندس توسلی به عنوان دبیرکل نهضت آزادی در اختیار ما قرار دادند، آقای بنی‌صدر هم قطعاً می‌توانند از این سند، پاسخ‌ها و جوابیه‌هایی که دادند را صحت‌سنجی کنند و اگر کامنت جدیدی داشتند قطعاً از طریق رسانه‌هایی که دارند می‌توانند منتشر کنند. خیلی ممنون آقای مهندس توسلی.

چکیده گفت‌وگو با محمد توسلی

*دیدار با آقای بنی‌صدر قبل از عزل انجام شده، اما در زمان دیگری بود

*مهندس بازرگان بر اساس همین شبهه‌ها در 21 مرداد سال 60 اطلاعیه داد

*بازرگان گفت: آخرین ملاقات بنده به اتفاق عده‌ای از نمایندگان مجلس حدود یک هفته قبل از عزل آقای بنی‌صدر بود

*به بنی‌صدر توصیه شد محترمانه استعفا دهید و کنار بروید، این به نفع شما و منافع ملی است