یادداشتی از کامبیز نوروزی، حقوقدان؛
مطبوعات و حق آزادی
کامبیز نوروزی حقوقدان با تاکید بر لزوم گردش آزاد اطلاعات در یادداشتی نوشته است: تامین و تضمین آزادی و امنیت و استقلال مطبوعات علاوه بر ارتقای یکی از حقوق ملت این امکان را فراهم می‌آورد که افکارعمومی کشور بتواند نیازهای خود به اطلاعات را از منابعی معتبر و مطمئن تامین کند و از میزان تقاضا به منابع ناشناخته و غیر حرفه‌ای فضای مجازی و نیز از اثرگذاری آنها طبعا کاسته خواهد شد. این یک ضرورت ملی است.
اعتمادآنلاین| کامبیز نوروزی حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری نوشت: بحث فقط این نیست که آزادی مطبوعات و گردش آزاد اطلاعات از حقوق اساسی ملت است. این یک حق قطعی و ذاتی ملت است و در آن خدشه‌ای نیست. در جهان رسانه‌ای شده امروز که جهان به گسترده‌ترین و بی‌سابقه‌ترین شکل از دریچه رسانه نشان داده می‌شود آزادی مطبوعات ضرورتی برای منافع ملی است. امکانی که تکنولوژی در اختیار می‌گذارد، مرزهای جغرافیایی و سیاسی را درمی‌نوردد. چنان‌که می‌توان مستقل از خواست و قدرت دولت‌ها اطلاعات را تولید و عرضه کرد. در جهان رسانه‌ای شده امروز تقاضای اطلاعات بیش از همیشه در مردم شکل گرفته است. خصوصا اینکه اکنون هر کسی می‌تواند به تنهایی هر گونه اطلاعات، اعم از فیلم، عکس و متن را در هر حوزه‌ای از سیاست تا ورزش و سرگرمی تولید کند و با دیگران به اشتراک گذارد. اصولا گردش اطلاعات کار رسانه‌های رسمی و حرفه‌ای مانند رادیو، تلویزیون و مطبوعات است. طبیعتا در بازار اطلاعات نیز، مثل هر چیز دیگری زمانی که متقاضی اطلاعات بتواند نیاز خود را از عرضه‌کنندگان حرفه‌ای و رسمی تامین کند، به سوی بازار غیر رسمی نمی‌رود.
اگر یک متقاضی، داروی مورد نیاز بیمار خود را در داروخانه‌ها بیابد و از همان‌ها بخرد، دیگر به سراغ بازار غیر رسمی مثلا خیابان ناصرخسرو نمی‌رود که ممکن است داروی آن تقلبی یا تاریخ گذشته یا چندین برابر قیمت واقعی باشد. وقتی موسساتی مانند مطبوعات و خبرگزاری‌ها و صدا و سیما هر کدام به دلیلی مخصوص خود قادر نباشند در فضایی آزاد و مستقل و حرفه‌ای نیازهای مخاطبان خود را در حدود قانون اساسی و اخلاق عمومی و آزادی بیان تامین کنند، جهان امروز اجازه می‌دهد مردم به سراغ منابع دیگری بروند که رسمی و حرفه‌ای نیستند. فضای مجازی محیطی است که ضعف و ناتوانی رسانه‌های رسمی و حرفه‌ای را برای مردم جویای اطلاعات جبران می‌کند. به جرات می‌توان گفت میزان بهره‌برداری ایرانیان از فضای مجازی برای امور مختلف سیاسی، فرهنگی و اجتماعی بسیار بیش از سایر جوامع و کشورهاست و کمتر مشابهی برای آن می‌توان یافت.
علت اصلی چنین وضعیتی را باید در عقب‌ماندگی رسانه‌های حرفه‌ای و رسمی از تقاضای عمومی برای گردش اطلاعات جست. انواع محدودیت‌هایی که بر حوزه عملکردی تلویزیون و مطبوعات در ایران حاکم است قدرت رقابت آنها با شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها را به‌شدت کاهش داده است. رسانه‌های رسمی ایران رقابت را به فضای مجازی باخته‌اند. در اینجا به دو نکته مهم باید توجه کرد. نخست اینکه گردش اطلاعات در فضای مجازی و پیام‌رسان، ملغمه‌ای از انواع و اقسام اطلاعات درست و نادرست است که تشخیص آن حتی برای روزنامه‌نگاران حرفه‌ای نیز گاه بسیار دشوار است. اگر در رسانه‌ها معیارهای قانونی، اخلاق حرفه‌ای و اخلاق عمومی موجب می‌شود اطلاعات و اخبار با دقت منتشر شود ولی در فضای مجازی خیلی‌ها هستند که دانسته یا ندانسته به این معیارها پایبند نیستند. فراوانی و تنوع اطلاعات و پراکندگی آنها در پیام‌رسان‌ها به قدری است که گاه بیش از آنکه بیانگر تنوع صداها باشد همهمه تولید می‌کند. با این همه فضای مجازی راهی بوده است که از طریق آن جامعه توانسته است به مقابله با فساد و سوءاستفاده از قدرت و محدودیت آزادی بیان برود. در همین سال‌های اخیر منشا آشکار شدن بسیاری از فسادهای صاحبان قدرت همین فضای مجازی و پیام‌رسان‌ها بوده است.
دوم اینکه اگر قرار به مقابله با پیام‌رسان‌ها باشد بی‌تردید راه آن بستن نیست. تجربه صدساله نشان می‌دهد که با تکنولوژ‌ی‌های ارتباطی نمی‌توان از مسیر بستن و ممنوعیت مقابله و رقابت کرد. رقبای فضای مجازی رسانه‌های رسمی و حرفه‌ای هستند که اگر دست و پای‌شان باز باشد قادر به رقابت خواهند بود. اگر رسانه‌ها، از جمله مطبوعات و خصوصا صدا و سیما بتوانند از آن مقدار آزادی و امنیت حرفه‌ای برخوردار باشند که قدرت جلب اعتماد مخاطبان را بیابند همان‌گونه که در خیلی از کشورهای دیگر نیز مشاهده می‌کنیم از میزان تقاضای گسترده مردم برای استفاده خبری و تحلیلی از پیام‌رسان‌ها و فضای مجازی کاسته شده و رسانه‌ها قادر خواهند بود منبع اصلی تغذیه اطلاعات جامعه باشند.
تامین و تضمین آزادی و امنیت و استقلال مطبوعات علاوه بر ارتقای یکی از حقوق ملت این امکان را فراهم می‌آورد که افکارعمومی کشور بتواند نیازهای خود به اطلاعات را از منابعی معتبر و مطمئن تامین کند و از میزان تقاضا به منابع ناشناخته و غیر حرفه‌ای فضای مجازی و نیز از اثرگذاری آنها طبعا کاسته خواهد شد. این یک ضرورت ملی است.
منبع: روزنامه اعتماد
دیدگاه تان را بنویسید